Ernst Fischer

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ernst Fischer
Persona informo
Aliaj nomoj Pierre Vidal • Peter Wieden
Naskiĝo 3-an de julio 1899 (1899-07-03)
en Chomutov
Morto 31-an de julio 1972 (1972-07-31) (73-jaraĝa)
en Deutschfeistritz
Lingvoj germana • rusa
Ŝtataneco Aŭstrio
Familio
Frat(in)o Walter Fischer
Edz(in)o Ruth von Mayenburg
Infano Marina Fischer-Kowalski
Okupo
Okupo ĵurnalisto • politikisto • verkisto • filozofo • literatursciencisto
v • d • r

Ernst FISCHER (naskiĝinta la 3-an de julio 1899 en Chomutov, mortinta la 31-an de julio 1972 en Deutschfeistritz) estis aŭstra politikisto (SDAP kaj KPÖ) kaj verkisto. Pseŭdonimojn li uzis la jenajn: Peter Wieden, F. Ernst, W. Peter kaj P.(ierre) Vidal. Li apartenis al la provizora registaro de Karl Renner de aprilo 1945 kaj deputitis ĝis en 1959 ĉe Nacia Konsilio.

Vivo[redakti | redakti fonton]

Ernst Fischer (ĉ. 1950)

Junuleco, lernejoj, milito (ĝis 1918)[redakti | redakti fonton]

Estante filo de militlerneja matematikinstruisto li pasigis la jununlajn jarojn en Graz kie li estis forpelita de la gimnazio en 1914 pro verko de pornografiaj poemoj. En 1917 li tamen sukcesis duaklerigvoje trapasi la abiturientan ekzamenon. Dum la Unua mondmilito soldatis li ĉe la itala fronto. La politikista kariero komenciĝis en 1918 kiam li elektitis soldata porparolanto kaj konsiliano.

Studoj, publikigoj, socialdemokratia engaĝiĝo (ĝis 1934)[redakti | redakti fonton]

Post militmaleksplodo li ekigis studon pri filozofio, germanistiko kaj historio ĉe la Universitato de Graz perlaborante la vivon paralele per helpistaj faradoj. Li konatiĝis kun Rudolf Weys kun kiu li publikigis en 1920 la unuan poezivolumon Vogel Sehnsucht. Samjare aperis eseo de li pri la artista ligo "Freiland" de Graz, kie li laŭdegis la novan modon de ekspresionimo. Poste skribis li rakontojn kaj teatraĵojn plenajn de filozofio. Pli malfrue renkontis li Ernst Toller kaj kun Stefan Zweig flegis li eĉ leterinterŝanĝon. Zweig ankaŭ apogis la surscenigon de ties verko Das Schwert des Attila ĉe Burgteatrejo en la 1923-a jaro.[1] Post la incendio de la viena justicpalasto en julio 1927 kaj la kreskanta radikiĝo de Fischer rilate al politiko la amikeco kun Zweig ĉesis.

De 1920 Fischer anis ĉe SDAP estante unue en Graz kunlaboranto de la socialdemokratia periodaĵo "Arbeiterwille", de 1925 eĉ artista estro de la kultursocieto "Arbeiterbühne" (ankaŭ en Graz), kiu peris la surscenigon de kelkaj liaj verkoj (ekz. de Der ewige Rebell). De 1927 vivis li Viene estante ĝis 1934 respondeca pri la felietono de la partiorgano "Arbeiter-Zeitung", konkrete pri al rubriko Zwischenrufe links (kie publikigadis ekz. Jura Soyfer kaj Fritz Brainin). En 1933 Fischer iĝis membro de la Ligo de socialismaj verkistoj. Inter 1931 kaj 1934 Fischer estis gvidanto de la maldekstra alo ene de SDAP (Sozialistische Jungfront) kun ne malgranda influo je la junaj socialdemokratoj kiuj malpacience ne volis akcepti daŭran kapitulacion antaŭ dekstruloj.

Fuĝo, partiŝanĝo, ekzilo (ĝis 1945)[redakti | redakti fonton]

Post malvenko de la aŭstraj socialdemokratoj en internmilitsimilaj bataloj en februaro 1934 (kiun li persone ne partoprenis) li apenaŭ evitis arestiĝon kaŝiĝante ĉe amikoj (i.a. ĉe Elias Canetti). Post la ekregado de aŭstrofaŝismo li fuĝis kun edzino Ruth (kiu ja ĉeestis batalojn de Respublika Ŝirmligo) kun falsitaj pasportoj Pragon kie li fariĝis en aprilo ano de KPÖ. En julio 1934 li vagonare forveturis Moskvon vivonte kun aliaj eminentuloj je Hotelo Luks. Pli kaj pli li sin identigis kun la idearo de stalinismo kaj eĉ bontrovis (tiam kaj ankoraŭ pli malfrue) la t.n. Grandan purigon por daŭrigi la ekzistadon de Sovetio. Oni akceptis lin en la centra komitato de KPÖ kaj de aŭtuno 1935 estis Fischer reprezentatno ĉe Kominterno, de 1938 ĝis 1943 redaktoro de "Die Kommunistische Internationale", la germanlingva organo kominterna.

Intertempe li laboris ankaŭ en la Popolo komisariato internacia de USSR kiel estro de la propaganda sekcio por Aŭsturjo kaj radifonia komentisto de elsendoj direktita al Germanlingvio. Inter 1943 kaj 1945 li deĵoris en la politika klerigado de militkaptitoj de Wehrmacht originante el Aŭstrujo. Kiam la milititofino alproksimiĝis, la sovetianoj planis instali en la liberigitaj/liberigotaj landoj t.n. nacifrontajn registarojn, ne simple tutkomunismajn; tion ili faris respektante dezirojn de la okcidentaj [[Aliancanoj]. La samo validis ankaŭ por Aŭstrujo kaj tiel Fischer deklaris en 1944 Moskve ke la aŭstraj komunistoj ja pretus kunlabori kun katolikoj kaj burĝaj-kapitalismaj uloj por la bonfaro de Aŭstrujo.[2]

Reveno patrujen, gvida figuro komunista (ĝis 1963)[redakti | redakti fonton]

Post reapero en Aŭstrujo en 1945 li estis ano de la centra komitato de KPÖ ĝis 1969, kune kun Johann Koplenig, Friedl Fürnberg kaj Franz Honner. Sub la provizora registaro de Karl Renner li estis edukada ministro.[3]. Li ankaŭ ĉefredaktistis ĉe la unua aŭstra postmilita gazeto "Neues Österreich" kiun eldonis ĉiuj tri parlamentaj partioj kune. Pro la fiasko de la komunistoj ĉe la balotoj por la Nacia Konsilio en aŭtuno 1945 li demisiis ministrece. Sed apud Viktor Matejka li daŭre estis la plej grava intelektulo de la komunistaro. Post la splitiĝo inter la jugoslavaj komunistoj de Josip Broz Tito kaj la rusaj de Stalin estis verkita de Fischer porstalinisma teatraĵo titole Der große Verrat kiu premieris en 1950 je Scala Wien. Parlamenta deputiteco lia daŭris gis 1959. En la 14.5.1946 Fischer organizis sur Urbodoma placo de Vieno grandan manifestacion pri la deziro rekuperi la de italoj en 1919 ŝtelitan Sudtirolon.[4] De 1948 li eldonis kun Viktor Matejka kaj Bruno Frei la semajngazeton "Österreichisches Tagebuch". En 1956 oni forpelis lin de PEN-klubo de Aŭstrujo post la sufoko de la Hungara revolucio de 1956. En 1963 li estis grava partoprenanto de literatura Kafka-konferenco organizita de Eduard Goldstücker. Tie sin anoncis la perdo de graveco de la estetika doktrino de socialisma realismo.

Rompo kun KPÖ (ĝis 1972)[redakti | redakti fonton]

En 1968, post la brutala finigo de la Praga Printempo fare de Moskvo, Fischer tute distanciĝis de armile realigita komunismo. Sekvis lia eksigo disde KPÖ. Kun Franz Marek li tamen kontinuigis la eldadon de "Wiener Tagebuch" kaj daŭre gravis publike kiel ne al dogmoj fiksita, marksisma teoriisto.

Privataj kaj banalaj aĵoj[redakti | redakti fonton]

  • En 1932 edzigis lin Ruth von Mayenburg, en 1955 Louise Eisler, eksa edzino de Hanns Eisler. Lia filino nomiĝas Marina Fischer-Kowalski (* 1946).
  • Ĉu Fischer responsis pri la alinomo de Deutsch (germana lingvo) je instruada lingvo sur aŭstra notatestiloj post 1945, ne klaras. Eble faris tion nur lia kristandemokrata sekvanto Felix Hurdes. Krome ĉu volis tion la Aliancanoj jam ne dedukteblas. Tamen ankoraŭ en 2004 Frankfurter Allgemeine Zeitung publikigis ĉi-prie grandan artikolon.[5]

Verkoj[redakti | redakti fonton]

Verkare li okupiĝis pri akutalaj politikaĵoj, sed ankaŭ kun la aŭstra historio kaj la nacia/ideologia sinkompreno de la lando: por tio li priesploris verkojn de Franz Grillparzer.

Libroj[redakti | redakti fonton]

  • Krise der Jugend. Essay. Hess & Co, Wien/Leipzig 1931.
  • Der Arbeitermord von Kemerowo. Sub la pseŭdonimo de P. Wieden. Hartenstein, Leipzig 1932 (Der Arbeitermord von Kemerowo. Die verbrecherische Tätigkeit der Trotzkisten. Eldono sub la vera nomo. Verlag Freie Schweiz, Zürich 1937).
  • Freiheit und Diktatur. Prometheus, Basel 1934
  • Schutzbundkämpfer erzählen vom Februar 1934. Verlagsgenossenschaft Ausländischer Arbeiter in der UdSSR, Moskau 1936.
  • Für oder gegen die Einheitsfront. Éditions Prométhée, Strasbourg 1937.
  • Vernichtet den Trotzkismus. Éditions Promeéthée, Strasbourg 1937
  • Die neuen Menschenrechte. Die Verfassung der Union der Sozialistischen Sowjetrepubliken. Verlag Freie Schweiz, Basel 1937.
  • Die faschistische Rassentheorie. Verlag für fremdsprachige Literatur, Moskau 1941.
  • Über philosophische Grundlagen der deutschen Staatsumwälzung. Oprecht, Zürich 1943.
  • Der Miesmacher. Politische Spottgedichte. Verlag für fremdsprachige Literatur, Moskvo 1943.
  • Adolf Hitler – der Fluch Deutschlands. Tipografija Iskra rewolucij, Moskvo 1943.
  • Heimat Österreich. Free Austrian Movement in Great Britain, London ĉ. 1944.
  • The Rebirth of my Country. A series of broadcasts on Austria over Moscow Radio. Kun antaŭparolo de Wilhelm Scholz. Free Austrian Books, London 1944.
  • Der österreichische Volkscharakter. Essay. Free Austrian Books/Frei-österreichische Bewegung, London/Zürich 1944
  • Das Jahr der Befreiung. Aus Reden und Aufsätzen. Stern-Verlag, Wien 1946.
  • Die nationale Maske der Hitlerimperialisten. Sub la pseŭdonimo de Peter Wieden. Verlag der Sowjetischen Militärverwaltung, Berlin 1946.
  • Österreich 1848. Probleme der demokratische Revolution in Österreich. Stern-Verlag, Wien 1946.
  • Das Fanal. Der Kampf Dimitroffs gegen die Kriegsbrandstifter. Verlag „Neues Österreich“, Zeitungs- u. Verlags-Gesellschaft, Wien 1946.
  • Franz Grillparzer. Ein großer österreichischer Dichter. Globus-Verlag, Wien 1946 (=Tagblatt-Bibliothek, 1265).
  • Freiheit und Persönlichkeit. Drei Vorlesungen über Probleme der modernen Philosophie. Schriftenreihe „Neues Österreich“, Wien 1947.
  • Regierung Figl–Schärf – wie lange noch? Stern-Verlag, Wien 1947 (=Die aktuelle Reihe, 3).
  • Ende der Besetzung! Unser Kampf um Staatsvertrag und Souveränität. Stern-Verlag, Wien 1948.
  • Herz und Fahne. Gedichte. Erasmus Verlag, Wien 1949.
  • Kunst und Menschheit. Essays. Globus-Verlag, Wien 1949.
  • Goethe, der große Humanist. Globus Verlag, Wien 1949.
  • Der große Verrat. Ein politisches Drama in fünf Akten. Globus Verlag, Wien 1950 (=Tagblatt-Bibliothek,1328/5).
  • Starhemberg. Die Geschichte eines Betruges, hrsg. von Leopold Hornik, Wien 1952.
  • Die Brücken von Breisau. Eine Komödie in drei Akten. Globus Verlag, Wien 1952 (=Tagblatt-Bibliothek, 1338).
  • Denn wir sind Liebende. Vierzig Sonette. Rütten & Loening, Berlin 1952.
  • Dichtung und Deutung. Beiträge zur Literaturbetrachtung. Globus-Verlag, Wien 1953.
  • Prinz Eugen. Ein Roman in Dialogen. Kun Louise Eisler. Kun postparolo de Lion Feuchtwanger. Schönbrunn-Verlag, Wien 1955.
  • Die Atomgefahr, eldonis Kommunistischen Partei Österreich, Wien [1957].
  • Von der Notwendigkeit der Kunst. VEB Verlag der Kunst, Dresden 1959 (=Fundus-Reihe, 1).
  • Von Grillparzer zu Kafka. Sechs Essays. Globus-Verlag, Wien 1962
  • Probleme der jungen Generation. Ohnmacht oder Verantwortung. Europa Verlag, Wien 1963.
  • Zeitgeist und Literatur. Gebundenheit und Freiheit der Kunst. Europa Verlag, Wien 1964.
  • Kunst und Koexistenz. Beitrag zu einer modernen marxistischen Ästhetik. Rowohlt, Reinbek 1966.
  • Was Marx wirklich sagte. Kun helpo de Franz Marek. Molden, Wien 1968.
  • Was Lenin wirklich sagte. Kun helpo de Franz Marek. Molden, Wien/München 1969.
  • Die Revolution ist anders. Ernst Fischer stellt sich zehn Fragen kritischer Schüler. Rowohlt, Reinbek 1971, ISBN 3-499-11458-5.
  • "Kafka-Konferenz". Ĉe: Heinz Politzer (eld.): Franz Kafka. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1973, ISBN 3-534-05401-6, p. 366–377.
  • Erinnerungen und Reflexionen. Erinnerungen bis 1945. Rowohlt, Reinbek 1969.
  • Das Ende einer Illusion. Erinnerungen 1945–1955. Molden, Wien 1973, ISBN 3-217-00445-0 (postmorte)
  • Kultur, Literatur, Politik. Frühe Schriften. Sendler, Frankfurt/M. 1984, ISBN 3-88048-067-2.
  • Von der Notwendigkeit der Kunst. Sendler, Frankfurt/M. 1985, ISBN 3-88048-073-7.
  • Ursprung und Wesen der Romantik. Sendler, Frankfurt/M. 1986, ISBN 3-88048-076-1.
  • Lob der Phantasie. Späte Schriften zu Kultur und Kunst. Sendler, Frankfurt/M. 1986, ISBN 3-88048-081-8.
  • Erinnerungen und Reflexionen. Sendler, Frankfurt/M. 1987, ISBN 3-88048-088-5.
  • Das Ende einer Illusion. Erinnerungen 1945–1955. Vervuert, Frankfurt/M. 1988, ISBN 3-89354-505-0.
  • Aufstand der Wirklichkeit, Literarische Studien und Porträts. Vervuert, Frankfurt/M. 1989, ISBN 3-89354-506-9
  • Von Grillparzer zu Kafka. Von Canetti zu Fried. Vervuert, Frankfurt/M. 1991, ISBN 3-89354-507-7.

Paroladoj[redakti | redakti fonton]

  • Für Freiheit und Vernunft. Ansprache an der Wiener Universität zur Eröffnung der volkstümlichen Hochschulkurse. Schriftenreihe "Neues Österreich", Wien 1945.
  • Erziehung zur Demokratie. Rede vor der steirischen Lehrerschaft am 27. Juni 1945, hrsg. von der Landeshauptmannschaft für Steiermark, Referat Schule und Kunst. Graz 1945.
  • Wie stehen wir Kommunisten zur Nazifrage? Ernst Fischer antwortet auf die Nazifrage. Kommunistischen Partei Österreichs, Bezirksorganisation Favoriten, Wien 1945.
  • Nationalrat Ernst Fischer zum russischen Befehl über das deutsche Eigentum in Österreich. Rede in der Sitzung des Nationalrates am 10. Juli 1946. Globus-Verlag, Wien 1946.
  • Ein klares Nein zur Vergangenheit. Ein großes Ja zur demokratischen Zukunft Österreichs. Rede in der Sitzung des Nationalrates am 24. Juli 1946 über das Nationalsozialistengesetz. Globus-Verlag, Wien 1946.
  • Die Kommunisten und die Nazifrage. Rede am 24. Juli 1946 zum Nationalsozialistengesetz. Verlag Wagner, Innsbruck 1946.
  • Was wollen die österreichischen Kommunisten? Die programmatischen Leitsätze der Kommunistischen Partei Österreichs. Globus-Verlag, Wien 1946.
  • Der Weg zur Souveränität Österreichs. Rede anläßlich der Festkundgebung der Kommunistischen Partei zum 1. Mai im Salzburger Festspielhaus. Kiesel, Salzburg 1946.
  • Die Sowjetunion und der Frieden. Stern-Verlag, Wien 1948 (Die aktuelle Reihe, Nr. 12).
  • Alexander Petöfi. Festvortrag gehalten am 29. Jänner 1950. Hrsg. von der österreichisch-ungarischen Vereinigung für Kultur und Wirtschaft. Globus Verlag, Wien 1950.
  • Die österreichische Kulturkrise. Stern-Verlag, Wien 1951 [Rede während der Budgetdebatte im österreichischen Nationalrat 1951].
  • Nikolaj Gogol. Festrede zu seinem 100. Todestag gehalten am 11. März 1952. Selbstverlag der Österreichisch-Sowjetischen Gesellschaft, Wien 1952.

Tradukoj kaj antaŭparoloj[redakti | redakti fonton]

  • Die schwarze Flamme. Gedichte von Charles Baudelaire und Paul Verlaine. Übertragung ins Deutsche von Ernst Fischer. Erasmus-Verlag, Wien 1947; Verlag H.J. Maurer, Frankfurt am Main 2019, ISBN 978-3-929345-87-2.
  • Fritz Jensen: Opfer und Sieger. Nachdichtungen. Gedichte und Berichte. Mit einem Vorwort von Ernst Fischer. Dietz, Berlin 1955.

Radifoniaĵoj[redakti | redakti fonton]

  • 1945: Das singende Knöchlein – Reĝisoro: Hedda Zinner – (Berliner Rundfunk)

Literaturo[redakti | redakti fonton]

  • Egyptien, Jürgen, „Fischer, Ernst“ ĉe NDB
  • Alfred Kosing: Ernst Fischer – ein moderner Marxist? VEB Deutscher Verlag, Berlin 1969.
  • Helmuth A. Niederle (eld.): Ernst Fischer. Ein marxistischer Aristoteles? Sandler, St. Pölten 1980.
  • Bernhard Fetz (eld.): Ernst Fischer. Texte und Materialien. Sonderzahl, Wien 2000, ISBN 3-85449-161-1.
  • Sebastian Baryli: Zwischen Stalin und Kafka. Ernst Fischer von 1945 bis 1972. Pahl-Rugenstein, Bonn 2008, ISBN 978-3-89144-400-9.

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]

Notoj[redakti | redakti fonton]

  1. ↑ Gerhard Scheit: "Weg ohne Ziel – Über das widersprüchliche Werk des österreichischen Schriftstellers, Essayisten und KPÖ-Politikers Ernst Fischer" - ĉe: Jungle World, 51/1999
  2. ↑ Wolfgang Müller: "Sowjetische Österreich-Planung 1938–1945". Ĉe: Ernst Bruckmüller: Wiederaufbau in Österreich. 1945–1955, Rekonstruktion oder Neubeginn? Guglolibroj, p. 43-43, Oldenbourg Wissenschaftsverlag, München 2006, ISBN 978-3-486-57864-5
  3. ↑ Erich Zöllner: Geschichte Österreichs. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. Verlag für Geschichte und Politik, septa eldono, Wien 1984, p. 531
  4. ↑ Winfried R. Garscha: "Südtirol und das Wien des Herrn Karl". Ĉe: Georg Grote, Hannes Obermair, Günther Rautz (eld.): Un mondo senza stati è un mondo senza guerre. Politisch motivierte Gewalt im regionalen Kontext (=Eurac book, 60). Bozen 2013, ISBN 978-88-88906-82-9, p. 167–180, konkrete 169–170.
  5. ↑ Johann Georg Reißmüller:"Unterricht in Hurdestanisch" - ĉe: FAZ, 11.2.2004
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ernst_Fischer&oldid=8697538"