Edgar Allan Poe

Postenoj
Postenoj	ĉefredaktisto vd

**Edgar Allan Poe**
Edgar Allan Poe
Persona informo
	Edgar Allan Poe
Naskonomo	Edgar Allan Poe
Naskiĝo	19-an de januaro 1809; en Bostono, Masaĉusetso, Usono
Morto	7-an de oktobro 1849 (40-jaraĝa); en Baltimore, Marilando, Usono
Mortis per	nekonata valoro vd
Tombo	Westminster Hall and Burying Ground (en) vd
Lingvoj	angla vd
Ŝtataneco	Usono vd
Alma mater	Universitato de Virginio ; West Point vd
Subskribo
Familio
Patro	David Poe, Jr. (en) vd
Patrino	Eliza Poe (en) vd
Gefratoj	William Henry Leonard Poe (en) kaj Rosalie Mackenzie Poe (en) vd
Edz(in)o	Virginia Eliza Clemm vd
Profesio
Alia nomo	Edgar A. Perry vd
Okupo	poeto ; verkisto de krimfikcio ; sciencfikcia verkisto ; aŭtoro ; kantotekstisto ; literaturteoriisto ; ĵurnalisto ; romanisto ; verkisto ; dramaturgo ; eseisto ; literaturkritikisto ; redaktoro vd
Aktiva dum	1827–1849 vd
Verkado
Verkoj	La Nigra Kato ❦; La Puto kaj la Pendolo ❦; La Murdoj de Kadavrejo-Strato ❦; La Ovala Portreto ❦; La Perfida Koro ❦; La Rakonto de Arturo Gordon Pym el Nantucket ❦; La Korvo ❦; La Ŝtelita Letero ❦; La Or-Cimo ❦; La Falo de Uŝero-Domo ❦; William Wilson vd
Postenoj
Postenoj	ĉefredaktisto vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Edgar Allan POE (ˈɛdgər ˈælən pəʊ) estis aŭtoro de poeziaĵoj, romanoj kaj rakontoj. Siajn unuajn poemojn li verkis kiel soldato. Post fiaskoj en la Universitato de Virginio (ĉefe pro troa alkoholkonsumo) kaj en la Militakademio de West Point (pro sia ribelema karaktero) li fine decidis dediĉi sin plene al verkado. Plej famaj ĝis nun estas liaj hororaj rakontoj kaj lia tiutempe tute nova formo de krimliteraturo, kiu poste influis i.a. la aŭtoron Arthur Conan Doyle.

Biografio

En 1835, en la aĝo de 36 jaroj, li edzinigis sian kuzinon Virginia Clemm, tiutempe 13-jara. La biografoj atentigas, ke tiu ĉi geedziĝo alportis al li ekvilibron kaj dank' al tio li povis sin dediĉi pli trankvile al verkado kaj atribuas tion al la konflikta karaktero de Poe, kiu estus serĉinta ĉe Virginia iun ankoraŭ ne tro edukita, kiu ne havus antaŭjuĝojn pri li kaj admirus lin, kiel okazis kun la etulino.

Famaj verkoj

Tamerlane and other poems (1827)
Poems (1831)
Politian (teatraĵo, 1835)
The Narrative of Arthur Gordon Pym (1838)
Ligeia (1838)
The Fall of the House of Usher (1839)
The Murders in the Rue Morgue (1841)
The Black Cat (1843)
The Gold Bug (1843)
The Tell-Tale Heart (1843)
The Raven and Other Poems (1845)

Sekvoj

La Mistera Poe-Tostulo

Ĉiujare, okaze dum la datreveno de la nasko de Poe, mistera viro, konata kiel "Poe-Tostulo," aperas ĉe la tombo de la aŭtoro, kaj postlasas 3 rozojn kaj duon-botelon de konjako. Ekde 1949, mistera, nekonata, nigra-vestita viro ŝtele eniras tombejon kaj proponas siajn donacojn al la fama aŭtoro. Personoj kunvenas ĉe la apuda Poe-Domo kaj Muzeo ("Poe House and Museum") kaj atendas la revenon, sed neniu scias, kiu estas la stranga vizitanto.^[1]

Aliaj

Edgar Allen Poe filmita en la jaro 1909 estas filmo de reĝisoro D. W. Griffith.

En Esperanto aperis

En la Maelström’on (mallongigita traduko de Alexander Pride, 1906)
La korvo (trad. de Daniel Henry Lambert, 1906)
Puto kaj pendolo, esperantigita de R. C. Bourcard kaj publikigita en La Revuo, 1907
La puto kaj la pendolo: rakonto el la Hispana Inkvizicio / Esperantigita de Alexander Pride. Paris: Presa Esperantista Societo, 1907. 23 p.
La Ŝtelita Letero (trad. de Alfred Edward Wackrill, 1915)
La maskfesto de la ruĝa morto (trad. de Albert Frank Milward, 1923)
Ses noveloj el Rakontoj de mistero kaj imago. El la angla originalo trad. A. Frank Milward. Leipzig: Hirt, 1924. 80 p. (Internacia mondliteraturo; 13)
Hop-Rano (Esperanto, 1927, n-ro 10, p. 183-185, tradukinto ne indikita)
Annabel Lee (trad. de Rhodes Marriott, 1929)^[2]
Rakonto La Ovala Portreto tradukita de lia preskaŭsamnomano Edgard Verheyden.^[3]
La elbabila koro (tr. John Francis, Heroldo de Esperanto, 1 marto 1962)
La sonoriloj; La korvo; Annabel Lee En: Tutmonda sonoro. Tradukis/kompilis: Kalocsay Kálmán. Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1981. (Serio Oriento-Okcidento ; 17) Vol. 2. p. 442-449 ISBN 963-571-077-1
La murdoj en la Kadavrejo-strato. Esperantigis Edwin Grobe. Tempe, Ariz.: Arizona-Stelo-Eld., 1998. 24 p.
Tri noveloj. Esperantigis Edwin Grobe. Tempe, Ariz.: Arizona-Stelo-Eld., 1998. 22 p.
La falo de Uŝero-domo: novelo. Esperantigis Edwin Grobe. Tempe, Ariz.: Arizona-Stelo-Eld., 2000. 16 p.
La falo de la domo Usher. Esperantigis Edmund Grimley Evans. Kaliningrad: Sezonoj, 2002. 24 p.
La mistero de Manjo Roĝeto. Esperantigis Edwin Grobe. Tempe, Ariz.: Arizona-Stelo-Eld., 2004. 40 p.
Poemo La Korvo http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/Poezio/Korvo.html Arkivigite je 2008-10-07 per la retarkivo Wayback Machine
Poemo La Korvo (tr. Jon Willarson), dulingva (angla kaj Esperanta), Lucko, eldonejo "Volynjanyn", 2009, kompilis kaj verkis antaŭparolon - Viktor Pajuk, ilustris - Niko Voloŝin. ISBN 978-966-15-9909-2
The devil in the belfry (Liro-2004)
La rakontanta Koro. Tradukis Barry Friedman.