Komedio de moroj
La esprimo komedio de moroj (aŭ malpli longigite morkomedio) estis elpensita en la angla literaturo por priskribi specon de realisma kaj satira komedio el la periodo de la Angla Resurtronigo (1660-1710), kiu kritikas, mokas, aŭ ĵetas dubon sur manieroj, modoj, kaj la sociaj konvencioj de rafinita socio kondiĉigita de striktaj reguloj de ceremonio kaj maniero [1].
La komedio de moroj faras tion helpe de stereotipaj roluloj, kiel la ekstravaganca soldato aŭ la konservativa patro de la malnovgreka komedio de Aristofano, aŭ la hedonisto kaj hedonisto de la angla resurtroniga komedio [2]. La sofistika intrigo de la komedio de moroj (kiu kutime centras ĉirkaŭ skandalo) estas dua en graveco al la socia kritiko esprimita en la humura diskurso de la roluloj. Frapa ekzemplo de komedio de moroj estas The Importance of Being Earnest (1895), de Oscar Wilde, kiu ilustras la seksan hipokritecon de viktorinepoka moralo.
La radikoj de ĉi tiu ĝenro estas antikvaj, atingante reen al la periodo de la novgreka komedio de Menandro (325-260 a.K.) de Helenisma Grekio, de kiu restas fragmentoj de verkoj de la dramisto Menandro.La skribstilo de Menandro, ellaboritaj intrigoj kaj stereotipaj. roluloj estis imititaj de romiaj dramistoj, kiel Plaŭto kaj Terentio, kaj iliaj komedioj siavice influis la dramistojn de la Renesanco. En la 17-a jarcento oni povas vidi komedion de maniero en la teatraĵoj de Moliere, kiel ekzemple L'École des femmes (1662), Tartufo (1664) kaj La mizantropo (1666), kiuj ridindigas la hipokritecon kaj malmodestecon de la "malnova reĝimo", kiu regis Francion de la fino de la 15-a jarcento ĝis la Franca Revolucio je la fino de la 18-a jarcento.
Fruaj ekzemploj[redakti | redakti fonton]
Sekve de la novan grekan komedion, romiaj satiristoj komencis jam la unua jarcento a.K. komponi tion, kio retrospektive povas esti perceptita kiel komedio de moroj. La satiro 1.9 de Horacio estas okulfrapa ekzemplo, kie la parolanto estas nekapabla esprimi sian deziron ke lia konversacio foriros, sed subtile implicas ĝin tra spriteco.
Much Ado About Nothing de William Shakespeare povas esti konsiderata la unua komedio de moroj en Anglio, sed ĉi tiu ĝenro atingis sian pinton dum la angla Restarigo. La komedioj de la periodo, kiuj estis influitaj per la karakteraj komedioj de Ben Jonson, mokis la falsan spritecon kaj la senutilajn manierismojn de la periodo. La ĉefverkoj de la ĝenro estis la teatraĵoj de William Wycherley (The Country Wife, 1675) kaj William Congreve (The Way of the World, 1700). En la malfrua 18-a jarcento, Oliver Goldsmith (She Stoops to Conquer, 1773) kaj Richard Brinsley Sheridan (The Rivals, 1775; The School for Scandal, 1777) revivigis la ĝenron.
Fino de la 19-a jarcento kaj pluen[redakti | redakti fonton]
La tradicio de la komedio de moroj, kiu inkluzivas artefaritan kaj ellaboritan intrigon, kaj dialogon plenan de sloganos, estis daŭrigita fare de la irlanda dramisto Oscar Wilde en Lady Windermere's Fan (1892) kaj The Importance of Seriousness (1895). En la 20-a jarcento, la komedio de moroj estis renovigita fare de la britaj dramistoj Noël Coward (Hay Fever, 1925) kaj Somerset Maugham, George Bernard Shaw (Pygmalion de 1913, kiu poste estis adaptita en la muzikalon The Fair Lady), same kiel en fikcio, en A Room with a View de E. M. Forster kaj la Jeeves and Worcester rakontoj de P. G. Wodehouse. La teatraĵo The Homecoming de Harold Pinter estis priskribita kiel "komedio de moroj" de la mez-dudeka jarcento [3].
Aliaj modernaj ekzemploj estas The Remains of the Day de Kazuo Ishiguro, Excellent Women de Barbara Pym, kaj As Bees Drowning in Honey, The Country Club, kaj The Little Dog Laughed de Douglas Carter Beane, kaj Boston-Style Marriage (1999) de David Mamet.
Morkomedioj ofte aperis en brita kino kaj en brita televido. La filmserio Carry On... estas rekta (kvankam vulgara) posteulo de la stilo de morkomedio. Televidserio de David Croft en kunlaboro kun Jimmy Perry Dad's Army (La armeo de paĉjo) kaj Jeremy Lloyd (Are You Being Served?) ankaŭ apartenas al la ĝenro de morkomedio. Televidserioj kiel ekzemple George and Mildred, Simply Fabulous, The Young Ones, kaj The League of Gentlemen ankaŭ enhavas elementojn de morkomedio. Kvankam la ĝenro estas malpli ofta en usona televido, serioj kiel ekzemple Frasier, King Hill, Ugly Betty, Soap, kaj The Nanny ankaŭ estas morkomedioj.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ A Handbook to Literature Fourth Edition (1980), C. Hugh Holman, Ed., pp. 91–92
- ↑ George Henry Nettleton, Arthur British dramatists from Dryden to Sheridan p.149
- ↑ Susan Hollis Merritt, Pinter in Play: Critical Strategies and the Plays of Harold Pinter (Durham & London, 1990: Duke UP, 1995) 5, 9–10, 225–28, 240.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- David Campton, Samuel French Londono.