Filadelfio (Pensilvanio): Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
|||
| Linio 30: | Linio 30: | ||
== Famuloj == |
== Famuloj == |
||
| ⚫ | |||
* [[Benjamin Franklin]] |
* [[Benjamin Franklin]] |
||
* [[Margaret Mead]] |
* [[Margaret Mead]] |
||
| Linio 41: | Linio 42: | ||
* [[Walter Lippmann]] |
* [[Walter Lippmann]] |
||
* [[Anna Moffo]] |
* [[Anna Moffo]] |
||
* |
* en Filadelfio mortis [[Jenő Ormándy]], [[Imre Patai]] kaj [[Ede Szerdahelyi]] (ĉiuj [[hungaroj]]) |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Partneraj urboj == |
== Partneraj urboj == |
||
Kiel registrite je 05:07, 24 mar. 2019
| Filadelfio | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| urbo de Pensilvanio • kantona sidejo • home rule municipality of Pennsylvania | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 19019–19255 • 19171 • 19172 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 1 603 797 (2020) [+] | ||||
| Loĝdenso | 4 339 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 39° 57′ N, 75° 10′ U (mapo)39.952777777778-75.163611111111Koordinatoj: 39° 57′ N, 75° 10′ U (mapo) [+] | ||||
| Alto | 12 m [+] | ||||
| Areo | 369,609252 km² (3 696 0.9 252 ha) [+] | ||||
| Horzono | orienta horzono de Nordameriko (UTC-5) [+] | ||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Philadelphia [+]
| |||||
| |||||
Filadelfio (angle: Philadelphia [filaDELfia]) estas la plej granda urbo en la ŝtato de Pensilvanio en Usono. Ĝia nomo signifas "Fratamo".
Ĝi estas la 5-a plej granda urbo en la lando kun 1,5 miliono da enloĝantoj (pli ol 5 mln kun apudurboj).
Geografio
- Koordinatoj: 39° 57′ N 75° 10′ U / 39.950 °N, 75.167 °U (mapo)Koordinatoj: 39° 57′ N 75° 10′ U / 39.950 °N, 75.167 °U (mapo)
- Areo: 369,4-es km²
Filadelfio havas 2 riverojn: Delaware kaj Schuylkill kaj etendiĝas sur ebenaĵo en la orienta parto de la lando.
Historio
Antaŭ dominado de britoj indianoj havis tie urbeton. William Penn fondis por britoj la urbon en 1682. En 1683 13 germanaj familioj de kvakeroj kaj menonitoj el la urbo Krefeld alvenis per la ŝipo Concord al Filadelfio kaj gvide de la germana juristo Franz Daniel Pastorius fondis la unuan germanan urbon en Nordameriko, kiu origine en la pensilvanigermana lingvo ricevis la nomon Deitscheschteddel ("germana urbeto") kaj poste la anglalingvan nomon Germantown - nun ĝi estas urboparto de Filadelfio.
Dum la sendependiga milito la urbo estis motoro de la movado. Ĝi estas plej konata por la libereca sonorilo kiun kolonelo John Nixon sonorigis antaŭ la unua publika lego de la Declaration of Independence (Deklaro de Sendependeco) la 4-an de julio 1776. Post Novjorko (1788–1790), inter la jaroj 1790 kaj 1800 Filadelfio estis la dua ĉefurbo de Usono, ĝis pretigo de la novkonstruita ĉefurbo Vaŝingtono.
La Centennial Exposition aŭ Centennial International Exhibition (Centjariĝa Internacia Ekspozicio) de 1876, la unua oficiala internacia ekspozicio en Usono, okazis en Filadelfio, el 10a de majo al 10a de novembro, 1876, por celebri la 100an jariĝon de la subskribo de la Deklaro de Sendependeco en Filadelfio.
Klimato
Filadelfio troviĝas en subtropika klimato. Ĝis tiam la rekorda temperaturo estis 41 °C (1918).
Vidindaĵoj
- libereca sonorilo
- urbodomo
- Filadelfia Artomuzeo, kaj muzeoj pri Auguste Rodin, pri Benjamin Franklin
- bestoĝardeno
- Akademio de Naturaj Sciencoj
Famuloj
Filadelfio estas naskiĝurbo de Henry William Hetzel.
- Benjamin Franklin
- Margaret Mead
- Jack Norworth
- Joe Penner
- Thomas Eakins
- Edwin Austin Abbey
- Dexter Gordon
- Theophilus Van Kannel
- Leonard Bernstein
- Walter Lippmann
- Anna Moffo
- en Filadelfio mortis Jenő Ormándy, Imre Patai kaj Ede Szerdahelyi (ĉiuj hungaroj)
La urbo havas internacian flughavenon.
