Eritritolo

Vidu ankaŭ: Sorbitolo, Manitolo, Maltitolo, Laktitolo, Ksilitolo, kaj Inozitolo

Eritritolo
Kemia formulo	C4H10O4
Bastona kemia strukturo de la Eritritolo
Tridimensia kemia strukturo de la Eritritolo
Alternativa(j) nomo(j)
1,2,3,4-butanotetrolo
CAS-numero-kodo	149-32-6
ChemSpider kodo	13835932
PubChem-kodo	222285
Fizikaj proprecoj
Aspekto	blanka senodora solidaĵo
Molmaso	122,121 g mol−1
Denseco	1,451 g/cm−3
Fandpunkto	119°C
Bolpunkto	330°C
Refrakta indico	$n_{761}^{20}$ 1,4502
Ekflama temperaturo	208,7°C
Solvebleco	Akvo:solvebla
Mortiga dozo (LD50)	13500 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H315, H319, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P264, P264+265, P271, P280, P302+352, P304+340, P305+351+338, P319, P321, P332+317, P337+317, P362+364, P403+233, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Eritritolo (mezo-1,2,3,4-butanotetrolo) estas dolĉgusta kunmetaĵo, kiu kemie apartenas al la sukeralkoholoj (alditoloj) kaj kiel manĝa aldonaĵo havas la E-numeron E968.

Ĝi reprezentas la mezoformon de la optike aktiva treitolo kaj estas uzata kiel anstataŭaĵo de sukero. Ĝi havas ĉirkaŭ 50-70 procentojn de la dolĉiga potenco de sukero (saĥarozo).

Eritritolo estis malkovrita fare de la skota apotekisto John Stenhouse, kiu izolis la substancon ĉirkaŭ la jaro 1848. La substanco estis aprobita kiel manĝa aldonaĵo en Usono en 1997 kaj en Eŭropo en 2006 sen iuj kvantaj limigoj.

Ekzisto

Eritritolo troviĝas nature en fungoj, fromaĝo, fruktoj (fragoj, prunoj) aŭ pistakoj.

Eltiro kaj produktado

grajna eritritolo

Eritritolo povas esti produktita kemie kaj katalize per hidrogenado de tartrata acido sur Raney-nikelkataliziloj. Tamen, ĉi tio ankaŭ kreas treitolon. Alia maniero produkti ĝin estas konverti dialdehidan amelon en ekvimolaran miksaĵon de glikolo kaj eritritolo. Tamen, ĉar tiuj procezoj estas ĉiuj tre multekostaj kaj komplikaj, eritritolo nun estas produktita per mikroba konvertiĝo de malaltmolekulaj pezaj karbonhidratoj (prefere glukozo kaj saĥarozo) uzante osmofilajn fungojn. Eblaj kromproduktoj de tiu fermentado inkludas ribitolon, glicerolon kaj etanolon, same kiel pli malaltajn oligosaĥaridojn. Eritritol-produktantaj mikroboj inkludas Moniliella megachiliensis, Moniliella pollinis, Candida magnoliae kaj Yarrowia lipolytica.

Karakterizaĵoj

Eritritol estas senodora, varmecostabila kaj ne-higroskopa, kio signifas, ke ĝi ne sorbas humidon de la medio, kio malhelpas malgrajniĝon. Se vi solvas eritritolon en akvo, ĝi havas malvarmigan efikon.

Fiziologio

Eritritol ne estas digestata fare de homoj. Tial ĝi preskaŭ ne provizas uzeblan energion por homa metabolo. Sekve, ĝi ne efikas la nivelon de sanga sukero kaj insulino . La substanco ne povas esti malkonstruita de kariogenaj bakterioj kaj ne antaŭenigas dentan kadukiĝon . Se konsumite, 90 procentoj de eritritolo estas absorbitaj tra la maldika intesto kaj sekreciitaj tra la renoj . Nur 10 % atingas la dikan inteston.Tial, flatulenco kaj diareo okazas signife malpli ofte ol ĉe aliaj sukeralkoholoj.

Informoj pri la fiziologia kaloria valoro de eritritolo ne estas unuecaj. Valoro de 0,8 kJ/g (0,2 kcal/g) estas ofte trovita en sciencaj publikaĵoj. Laŭ la Germana Societo por Nutrado, tamen, eritritolo enhavas neniun manĝan energion. Sekve, kaloria valoro de 0 kJ/g estas deklarita sur produktoj.

Kiel montris studo kun ¹⁴ C izotopo-etikedita glukozo publikigita en la revuo PNAS en 2017, malgranda kvanto da glukozo estas konvertita en eritritolon en homoj. Se pli da glukozo estas konsumita, pli da eritritolo troviĝas en la sango. Se homo ĉiukaze estas obeza, do en malsana kvanto tro dika, tiam tiu homo pliigite ekskrecias eritrolon - tio stude estis pruvita en junaj plenkreskuloj.

Eritritolo kiel sukera anstataŭaĵo

Eritritolo kiel sukera anstataŭaĵo estas aprobita kiel manĝa aldonaĵo en multaj landoj ekde la 2000-aj jaroj, inkluzive de Norda Ameriko kaj Eŭropo. Kompare kun aliaj sukeralkoholoj kiel sorbitolo, maltitolo, laktitolo kaj izomaltolo, eritritolo havas la avantaĝon de precipe alta digesta toleremo (ĉ. 1 g/kg korpopezo). Ekde 1990, kaj pliigite ekde 2000, eritritolo estis aprobita kiel manĝa aldonaĵo en ĉirkaŭ 60 landoj. Enhavo de ĝis 1,6 % en trinkaĵoj ne ŝajnas havi laksigan efikon kaj konsumado de malpli ol 0,78 gramoj po kilogramo da korpa pezo en plenkreskuloj kaj 0,6 gramoj en infanoj plej probable ne havas ajnajn malfavorajn efikojn.

Tamen, en studo de 2023, altaj niveloj de eritritolo en la sango (kompare kun homoj kun malaltaj niveloj de eritritolo en la sango) estis asociitaj kun pli alta risko de apopleksioj kaj koratakoj kaj aliaj kardiovaskulaj eventoj - tio tamen supozeble estas pro tio ke ĉiukaze obezaj homoj montras havi pli altajn nivelojn de eritritolo en la sango, do plej probable la kaŭzo de pli oftaj kardiovaskulaj malsanoj estas simple la obezeco de tiuj homoj. En la sama studo, eritritolo en observoj de pacientoj montris efikon kiu faciligis la formadon de tromboj, kio povas patofiziologie klarigi la pli altan riskon de apopleksioj kaj koratakoj.

Ne-medicina kaj ne-nutra uzo

Laŭ studo publikigita en junio 2014 eritritolo estas insekticido kiu povas esti uzata efike kontraŭ fruktmuŝoj (drozofiloj). Tamen, en aplika provo, damaĝo al maizo kaj tomatoj en insekticidaj koncentriĝoj de eritritolo estis trovita.