Ferdinand Bordewijk

Ferdinand Bordewijk
Persona informo
Naskiĝo	10-an de oktobro 1884 (1884-10-10) en Amsterdamo
Morto	28-an de aprilo 1965 (1965-04-28) (80-jaraĝa) en Hago
Lingvoj	nederlanda vd
Ŝtataneco	Reĝlando de Nederlando vd
Alma mater	Gymnasium Haganum vd
Profesio
Alia nomo	Emile Mandeau vd
Okupo	verkisto • poeto-juristo • advokato • rezistobatalanto vd
Aktiva en	Leiden • Hago vd
Honorigoj Honorigoj P.C. Hooft Award • Constantijn Huygens-premio • Premio pri artoj kaj sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Ferdinand BORDEWIJK (naskiĝis la 10-an de oktobro 1884 en Amsterdamo; mortis la 28-an de aprilo 1965 en Hago) estis nederlanda verkisto. Lia verkaro ofte estas atribuita al Magia realismo kaj Nova objektiveco kaj estas konsiderita unu el la plej gravaj de la nederlanda modernismo.

Li estas la verkinto de la trilogio Blokken (1931), Knorrende beesten (1933) kaj Bint (1934), kaj la romano Karakter (1938). Al Li estis premiita la premio PC Hooft en 1953 kaj la premio Constantijn Huygens en 1957 por lia tuta literatura verkado. La filmadaptigo de lia romano, Karakter (1997, reĝisorita de Mike van Diem), gajnis la Oskar-premion por la plej bona internacia filmo en 1997 .

Kune kun Simon Vestdijk, li estas konsiderata unu el la fundamentaj romanverkistoj de la nuntempa nederlanda literaturo.

Bordewijk studis juron en Leiden. Post siaj studoj, li eklaboris en advokata firmao en Roterdamo; la leĝo kaj Roterdamo estas la fono al unu el liaj plej famaj verkoj, Karakter, de 1938.

Verkado

La fruaj rakontoj de Bordewijk estis komparitaj kun tiuj de Edgar Allan Poe kaj E. T. A. Hoffmann; tamen li mem neis ajnan influon. Laŭ multaj kritikistoj, li evoluigis sian propran karakterizan stilon en la unua duono de la 1930-aj jaroj, kiam li publikigis multajn rakontojn kaj mallongajn romanojn. Lia plej konata romano de ĉi tiu epoko, Bint (1934), temas pri lernejestro kiu regas sian lernejon per fera mano ĝis la sinmortigo de studento ekigas specon de ribelo. Ekde 1936 Bordewijk ankaŭ publikigis pli ampleksajn romanojn. Ekzistis ankaŭ kelkaj malpli rimarkitaj teatraĵoj kaj la libreto por la opero Rotonde de lia edzino Johanna Roepman (1941) . La romano Karakter estis filmita en 1997 de Mike van Diem sub la sama titolo kaj prenas la motivon de fera disciplino, kiu ankaŭ estis forma en Bint - sed turnas ĝin al memdisciplino: la ĉeffiguro Jacob Katadreuffe provas venki la reziston de lia patro, advokato por fari superi ĉi tion. Tamen, kiam lia patro ekkomprenas ke lia rezisto nur fortigas Jakobon, li finfine malkovras sian amon por sia filo. Kiam Jakobo finfine atingas sian celon, li lernas ke lia patro sekrete apogis lin.

Bordewijk estas konsiderita unu el la plej gravaj reprezentantoj de Nova objektiveco en nederlanda literaturo, kvankam tiu klasifiko estas malaprobita fare de kelkaj kritikistoj. Disciplino kaj la akiro de personeco estas revenantaj ĉeftemoj en lia laboro. Lia stilo ofte estas densigita kaj konciza, kaj la plej multaj el liaj tekstoj enkadriĝas en pli altaj klasoj en urbaj medioj. Malgraŭ la kunpremita lingvaĵo, estas tipe por li disponigi longajn kaj detalajn priskribojn, kelkaj el kiuj gisas liajn rolulojn en superreala lumo, tial li estis ofte perceptita fare de kritikistoj kiel reprezentanto de magia realismo. En la medioj de la romanoj de Bordewijk, realaj lokoj foje povas esti rekonitaj kiuj estas ligitaj al lia vivo. Alie, lia prozo ne estas konsiderita aŭtobiografia; referencoj al realaj homoj aŭ kazoj de lia vivo kiel advokato apenaŭ povas esti desegnitaj. Tamen, ekzistis ripetaj provoj identigi la ĉeffigurojn en liaj romanoj kun Bordewijk. Li mem apenaŭ komentis sian verkon ĉar li vidis interpretadon kiel taskon de la leganto.

Ĝis nun (2023) neniuj el liaj verkoj estis tradukitaj en Esperanton.

Verkaro

• 1916 – Paddestoelen (sub la pseudonimo Ton Ven)
• 1918 – Een koning van de frase en: Groot Nederland
• 1919 – Fantastische vertellingen, verhalen (Fantastaj rakontoj)
• 1923 – Fantastische vertellingen, tweede bundel (Fantastaj rakontoj 2)
• 1924 – Fantastische vertellingen, derde bundel (Fantastaj rakontoj 3)
• 1931 – Blokken, novelo
• 1933 – Knorrende beesten; de roman van een parkeerseizoen (novelo)
• 1934 – Bint, de roman van een zender (novelo)
• 1935 – De laatste eer, grafrede
• 1935 – 't Ongure Huissens
• 1936 – Rood paleis; ondergang van een eeuw
• 1936 – IJzeren agaven; studie in zwart met kleuren
• 1937 – De wingerdrank
• 1938 – Karakter; roman van zoon en vader (novelo)
• 1940 – De Korenharp
• 1940 – Drie toneelstukken (Tri teatraĵoj)
• 1941 – Apollyon
• 1946 – Eiken van Dodona
• 1946 – Veuve Vesuvius
• 1947 – Bij gaslicht
• 1947 – Vijf fantastische vertellingen
• 1948 – Noorderlicht
• 1948 – Plato's dood, symfonisch gedicht
• 1948 – Rotonde (opero)
• 1949 – Blokken, Knorrende beesten
• 1949 – Het eiberschild
• 1949 – Nachtelijk paardengetrappel
• 1949 – Zwanenpolder; twintig verhalen
• 1950 – Vertellingen van generzijds
• 1951 – De korenharp, nieuwe reeks
• 1951 – Studiën in volksstructuur
• 1952 – De doopvont
• 1954 – Haagse mijmeringen
• 1954 – Mevrouw en meneer Richebois; twintig korte verhalen
• 1955 – Arenlezing uit De korenharp (kompendio)
• 1955 – Bloesemtak
• 1955 – Onderweg naar Beacons; twaalf korte verhalen
• 1956 – Geachte confrère; splendeurs en misères van het beroep van advocaat
• 1956 – Halte Noordstad; vermeerderd met drie eenacters en een monoloog (teatro)
• 1956 – Tien verhalen
• 1957 – Idem; tien parodieën
• 1958 – De aktentas, tien korte verhalen
• 1959 – De zigeuners; twaalf korte verhalen en een schets
• 1960 – Centrum van stilte; vijf verhalen
• 1961 – Tijding van ver
• 1961 – Paddestoelen (raad in) rijm (sub la pseudonimo Ton Ven)
• 1964 – Lente; zeven verhalen
• 1964 – Jade, jaspis en de jitterbug (sub la pseudonimo Ton Ven)
• 1965 – De Golbertons
• 1981 – Dreverhaven en Katadreuffe
• 1982 – Zeven fantastische vertellingen; nagelaten feuilletons
• 1982–1991 – Verzameld werk (kompleta verkaro, dektri partoj)
• 1983 – Vijf kleine verhalen

Vidu ankaŭ

• Premio Ferdinand Bordewijk