Ideala urbo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
La Urbo de Paco - Ronda urbo de Kalifo Al-Mansur de Bagdado, ĉ. la 8-a jarcento
setleja desegnaĵo de New Harmony, Indianio
Situo kaj komenca projecio de Braziljo.

Ideala urbo estas koncepto de plano por urbo kiu estis konceptita en konsento kun aparta racia aŭ morala objektivo. La ideo estas kreita jam en la antikveco kun la celo precizigi la trajtojn, kiujn la urbo devus renkonti por la evoluo de la homo, konsiderante lian fizikan bonfarton kaj sociajn bezonojn.

Historio disvolvo[redakti | redakti fonton]

La ideala urbo estis ripetiĝanta temo dum la historio de arkitekturo : la ideoj de Platono kaj Aristotelo (ne nur iliaj politikaj konceptoj, sed ankaŭ la fizika priskribo de la mita Atlantido kaj la referencoj al Hipodamo de Mileto, kiu estas kreditita kun la ortogonala planado kiu estis fakte aranĝita en Pireo); en romiaj tempoj, la teknika koncepto de la arkitekto Vitruvio de kiel la grandurbo devus esti, kaj la fakta esprimo de spacoj por publika kaj politika uzo en Romo mem kaj en Konstantinopolo ("Nova Romo"), kaj en la romiaj grandurboj disigitaj tra la provincoj; la mezepokaj politik-teologiaj konceptoj de ĉiela urbonova Jerusalemo kiel ideala modelo bazita sur bibliaj priskriboj (kaj de la tera Jerusalemo kaj de la ĉiela Jerusalemo - aŭgustena teorio de la du urboj - kaj de la urbo kiel kosmopolita spaco de miksaĵo, malĉasteco kaj korupto - turo de Babelo. Babilono- ekvivalento de la virto propra al la nomada vivmaniero de la patriarkoj); la utopioj ( Utopia de Thomas More, La Urbo de la Suno de Tommaso Campanella, La Nova Atlantido de Francis Bacon) kaj renesanca kaj baroka urboplanado projektoj en la moderna epoko; novklasika urboplanismo kaj viziaj arkitekturaj revadoj ekde la fino de la 18-a jarcento; la revoluciaj projektoj de utopia socialismo kaj higienismaj reformojekspansio de urboj kaj integriĝo en la kamparan medion dum la Industria Revolucio (kies efektivigo en la tiel nomata "ekspansio" kaj en la tiel nomataj "ĝardenurboj" estis malproksimaj de esti fidela al la teoriaj modeloj de Ildefonso CerdáArturo Soria); la proponoj de la Moderna Movado ( la utopia Usonia de Wright, Ville Radieuse de Le Corbusier, la planoj de Lúcio Costa por Braziljo), ktp.

Kritikoj de la koncepto de la ideala urbo estas nuntempaj kun siaj propraj formuliĝoj, kaj aperas tra la historio de literaturo: en klasika Grekio, Aristofano (La Birdoj, kie li proponas la utopian grandurbon de Néphéloccocygia, dezajnita fare de freneza geometro); en la 18-a jarcento, Jonathan Swift (La Vojaĝoj de Gulivero); en la  19-a jarcento, Charles Dickens (Martin Chuzzlewit) kaj Jules Verne (Les Cinq cents millions de la Bégum); Distopioj estas tre multaj en la 20-a jarcento.


Bildaro[redakti | redakti fonton]

Modeloj[redakti | redakti fonton]

En arto[redakti | redakti fonton]

Modernaj[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. France, BNF, Cartes et plans, Ge FF 15 785. Fuente citada en fr:Jean Jacques Moll

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]