Nikolao Leoniĉeno
| Nicolaus Leoninus | ||
|---|---|---|
.png) medicus Italicus
| ||
| Persona informo | ||
| Naskonomo | Niccolò da Lonigo | |
| Naskiĝo | 1428 en Lonigo, Veneto aŭ Arzignano, Viĉenco, Veneto,  Italio
| |
| Morto | 9-a de junio 1524 en Ferrara, Italio
| |
| Lingvoj | latina • greka vd | |
| Alma mater | Universitato de Ferrara, Universitato de Padovo, Universitato de Pavio, Universitato de Parizo | |
| Profesio | ||
| Okupo | lingvisto kuracisto botanikisto  vd
| |
| Aktiva en | Padovo • Bolonjo vd | |
| Doktoreca konsilisto | Ognibene Bonisoli vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Niccolò da Lonigo (1428-1524) estis itala kuracisto, botanikisto, filologo, gramatikisto, eldonisto, helenisto kaj humanisto. Instruisto de Paracelsus, li estis unu el la plej renomaj kuracistoj de sia epoko kaj li notindiĝis ĉefe pro la tradukado de la "Aforismoj" de Hipokrato kaj pro la kritikaj notoj al Plinio en la verko (Plinii et aliorum doctorum, qui de simplicibus medicaminibus scripserunt, errores notati, 1492).
Nunaj esploroj elmontradis ke Leoniĉeno plenumis vitalan rolon en la kompilado kaj eldonado de grekaj tekstoj por la presejo de Aldo Manuzio.[1] Fondinto de la humanisma medicino, li superis al la mezepoka scenejo, kaj verkis gravajn traktaĵojn pri veneraj malsanoj kaj specife pri la sifiliso. Lia sperto kiel esploristo influis ankaŭ la natursciencojn, pere de korekoj faritaj en la Natura Historio de Plinio, kio kaŭzis multe da polemiko.
Vivo
[redakti | redakti fonton]
Disĉiplo de Ognibene Bonisoli, el kiu li lernis la grekan en Viĉenco, li dediĉis parton de la juneco al trovado de kuraciloj kontraŭ la epilepsio, pri kio li suferis, finfine sukcesinte ĝin kontroli. kaj ne hazarde li diplomiĝis pri artoj kaj medicino ĉe la Universitato de Padovo, en 1453, kaj poste li sin dediĉis al la katedro pri medicino kaj naturfilozofio, kaj super ĉio al aplikado de la filologio en la klasikaj tekstoj latine kaj greke, elmontrante erudicion kiu estis admirata de Erasmo de Roterdamo.
Ekde 1464, li translokiĝis al Ferrara kaj loĝis tie dum sesdek jaroj, escepte en la periodo inter 1508 kaj 1509, tiam kiam li estis en Bolonjo. En la ateno el Ferrara, estis liaj disĉiploj Antonio Musa Brasavola, Giovanni Manardo (1462-1536), Pietro Bembo, kaj la humanisto Gian Giorgio Trissino (1478-1550), krom Paracelsus, kiu asertis esti diplomita pri medicino en Ferrara, en 1516.
En 1492 li eldonis sian verkon kontraŭ la Natura Historio de Plinio, kies publikaĵo estis zorge de sia antikva lernanto Ludovico Bonaccioli, fama kiel ginekologo de Lucrezia Borgia. Tiu libro vekis kelkajn akademiajn polemikojn kaj projekciis lian famon pere de la aplikado de humanismaj teknikoj.
Plej eble estis la eldonkonekto kiu kunigis Erasmon kaj Leoniceno en 1508 kaj faris ke la veneciaj presejoj daŭre interesiĝis pri la verkoj de Leoniĉeno multe da tempo post la morto de Aldo Manuzio. Ekde 1514, Leoniĉeno publikigis tradukaĵoj el la plej konataj laboroj de Galeno kaj Hipokrato en la latina, krom alia skribaĵo de Ptolomeo, nome Inerrantium stellarum significationes", Venecio, 1533.[2] Italaj tradukaĵoj pri pluraj dialogoj de Lukiano kaj la Romia Historio de Kasjo Diono elmontris ke liaj interesoj etendiĝis tre for el la klasikaj lingvaĵoj.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]- De Plinii et aliorum in medicina erroribus (Pri la eraroj de Plinio kaj aliaj en Medicino): Florenco 3. 1. 1491, Niccolò Leoniceno, Angelus Politianus
- Libellus de epidemia quam vulgo morbum gallicum vocant (1497)
- De epidemia quam vulgo morbum Gallicum vocant, 1499
- Nicolai Leoniceni Medici Clarissimi Contra Obtrectatores Apologia, 1522
- Articella nouissime per... Hieronymum de Saliis Fauentinum recognita ..., 1523, Hunayn b. Ishaq, Hipócrates, Galeno, Gentile da Foligno, Johannes Alexandrinus, Niccolò Leoniceno, Philaretus
- Hippocratis coi medicorum omnium longe principis, opera: quibus maxima ex ..., 1526 Hippocrates, Marco Fabio Calvo, Guilielmus Copus, Niccolò Leoniceno, Andrea Brenta
- Antisophista, 1532, Niccolò Leoniceno, Andreas Leennius
- Herbarum vivae eicones, 1532, Otto Brunfels
- Nicolai Leoniceni... Opuscula: quorum catalogum uersa pagina indicabit, 1532, Niccolò Leoniceno
- Aphorismi, Hippocrates, 1538, Galenus, Niccolò Leoniceno
- Aphorismi Hippocratis graecé et latiné: Unà cum Galeni commentariis: Nicolao Leoniceno Vincentino interprete. Quibus ultra castigationem, quam nuper accuratam non paucis in locis adhibiumus, accesserunt adnotamenta marginalia, indéxque in alphabeticam seriem non inconcinne digestus, 1581, Hippocrates, Galen, Niccolò Leoniceno
- Compendium mathematicum, aliaque [sic tractatus eodem pertinentes], 1647, Michael Psellus, Federigo Commandino, Francesco Maurolico, Aristotle, Konrad Dasypodius,Willebrord Snellius, Wilhelm Xylander, Niccolò Leoniceno
- Michaelis Pselli Compendivm mathematicvm, aliaqve tractatvs eodem pertinentes, 1647, Michael Psellus, Federico Commandino, Wilhelm Xylander, Niccolò Leoniceno, Francesco Maurolico, Aristotle, Conrad Dasypodius, Willebrord Snellius
- SANCTI THOMAE AQVINATIS DOCTORIS ANGELICI, ORDINIS PRAEDICATORVM COMMENTARIA ..., 1646, Tomáš Akvinský (svatý), Niccolò Leoniceno, Petrus de Arvernia, Aristotelés
- De tiro seu vipera, 1497
- De morbus gallicus, 1497[3]
- De tribus doctrinis ordinatis secundum Galeni sententiam, 1540
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Famous scientist
- Edukavita
- Encyclopedia.com
- Dizionario Biografico Treccani
- Picturing the Book of Nature: Image, Text, and Argument in Sixteenth-Century ..., Sachiko Kusukawa
- Medicine Before Science: The Business of Medicine from the Middle Ages to ..., Roger Kenneth French
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Apiano de Aleksandrio (95-170)
- Klaŭdo Galeno (129-216)
- Prokopo de Cezareo (500-554)
- Aviceno (980-1037)
- Ognibene Bonisoli (1412-1474) itala gramatikisto, humanisto kaj instruisto de Leoniĉeno
- Sebastiano dall'Aquila (1440-1510) itala kuracisto kaj humanisto
- Corradino Gilino (1445-1500) itala kuracisto
- Aldo Manuzio (1449-1515)
- Antonio Scanaroli (1450-1517) itala kuracisto
- Giovanni Manardo (1462-1536)
- Carteromaco (1466-1515) itala gramatikisto kaj humanisto
- Pietro Bembo (1470-1547)
- Ludoviko Ariosto (1474-1533)
- Ludovico Bonaccioli (1475-1536) itala kuracisto, eldonisto, humanisto kaj lernanto de Leoniĉeno
- Gian Giorgio Trissino (1478-1550) itala humanisto
- Paolo Giovio (1483-1552)
- Euricius Cordus (1486-1535) estis lernanto de Leoniĉeno[4][5]
- Paracelsus (1493-1541)
- Antonio Musa Brasavola (1500-1555)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the ..., Volumes 1-3, Peter G. Bietenholz, Thomas Brian Deutscher
- ↑ The Correspondence of Erasmus - Letters 1535-1657, Desiderius Erasmus, Charles G. Nauert, Alexander Dalzell
- ↑ History, Medicine, and the Traditions of Renaissance Learning, Nancy G. Siraisi
- ↑ Roots of Ecology: Antiquity to Haeckel, Frank N. Egerton
- ↑ The Science of Describing: Natural History in Renaissance Europe, Brian W. Ogilvie
