Proteo (luno)

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Disambig.svg Por samtitola artikolo vidu la paĝon Proteo (apartigilo).
Proteo
Natura satelito de Neptuno (VIII)
Proteo, kiel malkovris Voyager 2, 25-a de aŭgusto 1989
Proteo, kiel malkovris Voyager 2, 25-a de aŭgusto 1989
Oficiala nomo Neptuno XXIV[1]
Aliaj nomoj S/1989 N 1
Historio
Malkovrinto Stephen P. Synnott[1]
Dato de malkovro 16-a de junio 1989[1]
Unua superflugo Sondilo Voyager 2
(16-an de junio 1989)
Orbitaj ecoj
Granda duonakso 117 647 km[2]
Discentreco 0,0005[2]
Klinangulo 0,524°[2] sur la neptuna ekvaroro
Periodo 1,122 tago[2]
Fizikaj ecoj
Dimensioj
436 × 416 × 402 km[2]
Maso
- Denso
- Surfaca falakcelo
- Liberiga rapido
~ 5 × 1019 kg
1,3 × 103 kg/m3 hipoteze
~ 0,06 m/s2
~ 160 m/s
Rotacia periodo kaptita rotacio
Atmosferaj kaj surfacaj ecoj
Surfaca temperaturo ~ 51 K
Albedo 0,096 hipoteze
Observaj ecoj
Videbla magnitudo 19,7
Information icon.svg
vdr

Proteo estas la dua plej granda satelito de Neptuno, kaj unu el plej malhelaj korpoj de la sunsistemo.

Malkovro[redakti | redakti fonton]

Ĝi estis malkovrata de Stephen P. Synnott kaj Bradford A. Smith sur kliŝaĵoj senditaj de la kosmosondilo Voyager 2[3] iom antaŭ la 25-a de aŭgusto 1989. Ĝi tiam ricevis la maldaŭran nomon S/1989 N 1.

Kvankam pli granda ol Nereido, ĝi estis malkovrita nur kvardek jaroj pli malfrue, ĉar, krom esti malhela, ĝi estas tiel proksima de Neptuno ke ĝi estas malfacile videbla en ties lumo.

Nomo[redakti | redakti fonton]

Ĝi ricevis en 1991 la nomon de la helena mardio Proteo[4] (greke: Πρωτεύς, Proteus), fama pro sia kutimo ŝanĝi je formo.

Ecoj[redakti | redakti fonton]

Ĝi aperas kiel pli-malpli globforma korpo, kies larĝaj pecoj estus elŝiritaj, tiu kiu faras el ĝi la plej ne-sfera luno el la sunsistemo. Kovrita de krateroj, ĝi montras nenian geologian aktivecon[5]. Oni opinias, ke ĝia grando estas maksimuma por ne-sfera korpo; se ĝi estus pli granda, ĝi sferiĝus pro sia propra gravito[6].

Notoj kaj referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. 1,0 1,1 1,2 Paĝaro pri planeda nomenklaturo ĉe la retejo de la usona geologia agentejo USGS (angle)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Neptunian Satellite Fact Sheet kaj Neptune' Known Satellites (angle)
  3. IAUC 4806: 1989 N 1; Occn DU 28 Sgr par Titan; Cen mu; 1987A (angle)
  4. IAUC 5347: SNe; 1991o; Sats OF SATURN AND NEPTUNE (angle)
  5. The surfaces of Larissa and Proteo (angle)
  6. The Dwarf Planets (la nanoplanedoj) de Michael E. Brown (angle)

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]