Esperantologio: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 11:16, 1 okt. 2018

Ĉi tiu artikolo temas pri fako de lingvistiko. Por informoj pri la samnoma Esperanto-gazeto, vidu la artikolon Esperantologio (gazeto).

Esperantologio estas la speciala esperanta lingvoscienco, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj transskribo de internaciaj fakvortoj kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de neceso kaj sufiĉo kiuj postulas ekvilibradon inter koncizeco kaj klareco de la vorto.

Elektitaj principoj

Esperantologio starigas la jenajn principojn rilate al vortradikoj:

La principo de internacieco
La principo de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj
La principo de vortara ekonomio
La principo de la bonsoneco.

Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton "internacionala" dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas la vorton "internacia". En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.

Krome la nepran validiĝon de esperantologiaj principoj baras ankaŭ la lingvouzo, kiu povas sankcii formojn ne tute ĝustajn kaj povas igi klaraj formojn per si mem neklarajn.

Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de la absoluta akordigebleco de la principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekzemple Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.

Kelkaj famaj esperantologoj

Literaturo

Wüster: Esperantologiaj principoj (E-Germana Vortaro). Neergard: Fremdvortoj en E. Tie oni trovas ankaŭ bibliografian liston. KALOCSAY.
Welger: Germanlingva studo pri la starigo, prioritatigo kaj interagado de planlingvaj kvalitokriterioj en la verkaro de Zamenhof

Vidu ankaŭ

Ĉi tiu artikolo baziĝas (parte aŭ tute) sur artikolo el la Enciklopedio de Esperanto.

La originala teksto kontroleblas en interreta arkivo de la fonto.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 {{TemasPri|fako de lingvistiko|la samnoma [[Esperanto-gazeto]]|[[Esperantologio (gazeto)]]}}
-'''Esperantologio''' estas la speciala [[Esperanto|Esperanta]] lingvoscienco, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj [[Transskribado (lingvoscienco)|transskribo]] de internaciaj [[fakvorto]]j kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de [[neceso kaj sufiĉo]] kiuj postulas ekvilibradon inter koncizo kaj klaro de la vorto.
+'''Esperantologio''' estas la speciala [[Esperanto|esperanta]] lingvoscienco, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj [[Transskribado (lingvoscienco)|transskribo]] de internaciaj [[fakvorto]]j kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de [[neceso kaj sufiĉo]] kiuj postulas ekvilibradon inter koncizeco kaj klareco de la vorto.
-==Elektitaj principoj==
+== Elektitaj principoj ==
+Esperantologio starigas la jenajn principojn rilate al vortradikoj:
-Rilate al vortradikoj, la E starigas
-* La principon de internacieco
+* La principo de internacieco
-* La principon de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj
+* La principo de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj
-* La principon de vortara ekonomio
+* La principo de vortara ekonomio
-* La principon de la bonsoneco.
+* La principo de la bonsoneco.
-Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton internacionala dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas internacia. En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.
+Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton "internacionala" dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas la vorton "internacia". En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.
-Krome la nepran validiĝon de E-logiaj principoj baras ankaŭ la lingvouzo, kiu povas sankcii formojn ne tute ĝustajn kaj povas igi klaraj formojn per si mem neklarajn.
+Krome la nepran validiĝon de esperantologiaj principoj baras ankaŭ la lingvouzo, kiu povas sankcii formojn ne tute ĝustajn kaj povas igi klaraj formojn per si mem neklarajn.
-Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de la absoluta akordigebleco de la principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekz Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.
+Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de la absoluta akordigebleco de la principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekzemple Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.
+== Kelkaj famaj esperantologoj ==
-== Esperantologoj ==
 * [[Věra Barandovská-Frank]]
 * [[Louis de Beaufront]]
 * [[Detlev Blanke]]
 * [[Jevgenij Bokarjov]]
+* [[Cyril Brosch]]
 * [[Aleksandr Dulichenko]]
 * [[Duc Goninaz]]
@@ Linio 34: / Linio 35: @@
 * [[Jouko Lindstedt]]
 * [[François Lo Jacomo]]
-* [[Marc van Oostendorp]] - eksa profesoro pri interlingvistiko en la Universitato de [[Amsterdamo]]
+* [[Marc van Oostendorp]]
 * [[Bernhard Pabst]]
 * [[Sergio Pokrovskij]]
@@ Linio 42: / Linio 43: @@
 * [[Gaston Waringhien]]
 * [[John C. Wells]]
+* [[Bertilo Wennergren]]
 * [[Eugen Wüster]]
-Tiu ĉi listo estas nekompleta. Konsultu ankaŭ [[:Kategorio:Esperantologoj]].
 == Literaturo ==
@@ Linio 55: / Linio 56: @@
 * [[Akademio de Esperanto]]
 * [[Terminologio]]
-* [[Terminologia Forumo]]
+* [[Terminologia forumo]]
 * [[Interlingvistiko]]
-* [[Zamenhofologio]]
-==Eksteraj ligiloj==
-* [http://www.akademio-de-esperanto.org/ Akademio de Esperanto]
 {{EdE|E}}
@@ Linio 66: / Linio 63: @@
 {{esperanto}}
-[[Kategorio:Interlingvistiko]] [[Kategorio:Esperanto]] [[Kategorio:Lingvoscienco]] [[Kategorio:Filologio]] [[Kategorio:Sciencaj teorioj]] [[Kategorio:Esperantologoj]]
+[[Kategorio:Interlingvistiko]]
+[[Kategorio:Esperanto]]
+[[Kategorio:Lingvoscienco]]
+[[Kategorio:Filologio]]
+[[Kategorio:Sciencaj teorioj]]
+[[Kategorio:Esperantologoj]]