Lodzo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Panoramo de strato Piotrkowska
Panoramo de strato Piotrkowska
Łódź

Flago

Blazono

Flago Blazono
Devizo: Ex navicula navis (Ŝipo el ŝipeto )
Fotomontaĵo
urbego • eksterdistrikta urbo en Pollando • urbo
Lodzo (Pollando)
Lodzo (Pollando)
DMS

Map

Mapo
Mapo
Plej alta punkto
Plej malalta punkto
1. Bałuty
2. Widzew
3. Śródmieście
4. Polesie
5. Górna
Genitivo de la nomo Łodzi
Provinco Lodza Provinco
Distrikto-rajta Jes
Distrikto Łódź
Komunumo Komunumo Łódź
Speco de komunumo Urba
Urba komunumo Jes
Aglomeraĵo 1 050 000 (2016)
Fondita en antaŭ 1332
Urborajtoj 1423
Koordinatoj 51° 47′ N, 19° 28′ O (mapo)51.78333333333319.466666666667Koordinatoj: 51° 47′ N, 19° 28′ O (mapo)
Alto super la marnivelo 163 ... 284 m
Areo 293,3 km²
Loĝantaro 698688 (junio de 2016) (en 2016)
Loĝdenso 2 601 loĝ./km²
Poŝtkodo 90-001 do 94-413
Telefona antaŭkodo (+48) 42
Aŭtokodo EL
Estro Hanna Zdanowska
Titolo de estro Urbestro
Nomo de estraro Rada miejska w Łodzi
Adreso de estraro ul. Piotrkowska 104
Retpoŝto de estraro prezydent@uml.lodz.pl
Poŝtkodo de estraro 90-926
Telefono de estraro (+48 42) 638-40-00
Fakso de estraro (+48 42) 638-40-04
Poŝto de estraro uml@uml.lodz.pl
Ĝemelaj urboj Barreiro, Chemnitz, Ivanovo, Kaliningrad, Lyon, Minsk, Murcia, Odessa, Örebro, Puebla, Rustavi, Stuttgart, Tampere, Tel-Aviv, Tianjin, Vilnius
Komunuma retejo http://www.uml.lodz.pl
Vikinovaĵoj n:pl:Wikiportal:Łódzkie
vdr
Blazono el 1577
Mapo de Lodzo 1853

Lodzo (pole Łódź Pri tiu ĉi sono aŭskulti, IFA: wuʨ̑) estas la dua plej granda urbo en Pollando, situanta en la Lodza Provinco en la centro de la lando. En 2016 la urbo enhavis 698.688 loĝantojn.

Historio[redakti | redakti fonton]

  • 1332 - la unua mencio pri vilaĝo Łodzia
  • 1423 - Lodzo ricevis urborajtojn
  • 1820 - la urbo estis destinata por industrio
  • 5.12.1914: Unua mondmilito: post malvenko en la batalo de Lodzo rusoj komencis evakuiĝi de la urbo - dum dekkelkaj tagoj ĉirkaŭ 110 mil rusaj soldatoj pereis kaj ĉirkaŭ 90 mil germanaj, krom ili ankaŭ aŭstroj, poloj, litovoj, ĉeĥoj, ukrainoj, latvoj kaj tataroj (sekvan tagon la urbon konkeris germana armeo)
  • Lodza geto (germane: Litzmannstadt Ghetto, jide: לאדזשער געטא; Lodĵer geto; ליצמאנשטאטער געטא; Licmanŝtoter geto) estis juda geto ekzistanta en la okupata de germanoj Lodzo (de aprilo 1940 nomata Litzmannstadt). Formale la geto fondiĝis la 8-an de februaro 1940, finfine estis fermita kaj izolita de la urbo la 30-an de aprilo 1940. Unuavice oni enfermis judojn restantajn tiutempe lime de la urbo – ĉirkaŭ 140 mil personoj. Poste, en la jaroj 1941–1942, oni setligis tien judan popolon, unue de la Lodza Provinco, el likvidataj sinsekve getoj en aliaj urboj. Sekve, fine de 1941, ĉirkaŭ 5 mil ciganojn, en tio sintiojn de la aŭstra-hungara landlimo (tiel nomata Burgenland; novembro 1941) kaj fine, en la dua duono de la 1942, preskaŭ 20 mil judojn de Okcidenta Eŭropo (interalie de Germanio, la landoj de Benelukso kaj judojn de Prago). Rezulte, tra la geto trapasis pli ol 200 000 personoj.
  • 1.12.1944: Gestapo en Lodzo notis ke poloj bone scias pri karaktero de eldonata de okupantaj regopovoj revuo "Nowy Czas" (Nova Tempo), maskita kiel periodaĵo de pola subtera movado

Vidindaĵoj[redakti | redakti fonton]

Partneraj urboj[redakti | redakti fonton]

Inter la partneraj urboj de Lodzo estas

Zamenhof/Esperanto-objektoj[redakti | redakti fonton]

  • Zamenhofa Strato
    • Zamenhofa Tabulo
    • Zamenhofa Apoteko
  • Murpentraĵo kun Zamenhof (en Piotrkowska Strato)
  • Liceo je la nomo de Zamenhof kun tabulo
  • Tombo de Kabe

Esperanto-eventoj en Lodzo[redakti | redakti fonton]

La 14an de majo 2014 venis de Lębork / Lenborko al Lodzo dum sia turneo tra Pollando la Senata Esperanto-ekspozicio ([1]), kiu unue estis oktobre 2012 en Varsovio en la Pola Senato kaj estis organizita okaze de la 125-jara Jubileo de Esperanto fare de Pola Asocio Eŭropo - Demokratio - Esperanto (EDE-Pollando) kaj fare de polaj parlamentanoj i.a. senatano Edmund Wittbrodt kun financa helpo de Mecenato de Esperanto el Japanio Etsuo Miyoshi. La E-ekspozicio post la Senato estis prezentata en Malborko, Nowy Staw, Tczew, Gdynia, Pelplin, Wołów, Złotoryja, Vroclavo, Sosnowiec, Czeladź, Będzin kaj Lębork. Al Lodzo la ekspozicion invitis la loka esperantistino de EDE-Pollando Daniela Gizela Matray la sekretariino de la Asocio kaj la Biblioteko de la Lodza Universitato (kunorganizanto), multflanke helpis en la organizado la loka esperantisto Robert Kamiński - la prezidanto de Lodza Filio de PEA. La vernisaĝo okazis la 16an de majo 2014 kaj raportis pri tiu E-evento du lokaj mediatoj. La Senata E-ekspozicio la 16an de junio 2014 veturis al urbo Loviĉo.

Lodzanoj[redakti | redakti fonton]

Famaj personoj kiuj naskiĝis aŭ loĝis en Lodzo

Edukado[redakti | redakti fonton]

En Lodzo estas multe pli ol 20 superaj lernejoj. La plej gravaj estas:

Fotogalerio[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2019-01-31. Alirita 2016-01-12.

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]