Sérgio Vieira de Mello

Honorigoj
Honorigoj	Premio por Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj • Granda Kruco de la Ordeno de la Suno de Peruo vd

Postenoj
Postenoj	Special Representative of the Secretary-General for Kosovo • Under-Secretary-General for Humanitarian Affairs and Emergency Relief Coordinator vd

**Sérgio Vieira de Mello**
Sérgio Vieira de Mello
Persona informo
	Sérgio Vieira de Mello Mamaras
Naskiĝo	15-an de marto 1948; en Rio-de-Ĵanejro
Morto	19-an de aŭgusto 2003 (55-jaraĝa); en Bagdado
Mortis pro	hommortigo vd
Tombo	Cemetery of Kings vd
Lingvoj	portugala • brazilportugala • angla • franca • itala • araba vd
Ŝtataneco	Brazilo vd
Alma mater	Universitato de Friburgo • Literatura fakultato de Parizo • Universitato de Parizo 1 Panteono-Sorbono • Universitato de Parizo 1 Panteono-Sorbono • Lycée Molière de Rio de Janeiro • Lycée français Chateaubriand vd
Profesio
Okupo	diplomato • politikisto • oficisto vd
Doktoreca konsilisto	Robert Misrahi vd
Postenoj
Postenoj	Special Representative of the Secretary-General for Kosovo • Under-Secretary-General for Humanitarian Affairs and Emergency Relief Coordinator vd
Honorigoj
Honorigoj	Premio por Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj • Granda Kruco de la Ordeno de la Suno de Peruo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Ĉi tiu artikolo bezonas poluradon, ĉar ĝi montras stilajn kaj/aŭ gramatikajn kaj/aŭ strukturajn problemojn, kiuj ne konformas al stilogvido.

La priskribo de la problemo troviĝas ĉi tie. Bonvolu ŝanĝi la enhavon por plibonigi la artikolon.

Sérgio Vieira de Mello (Rio-de-Ĵanejro, 15-a de marto 1948 — Bagdado, 19-a de aŭgusto 2003) estis diplomato brazila, laboris por la Unuiĝintaj Nacioj dum 34 jaroj. Mortis dum atenco terorisma kontraŭ la sidejo de UN en Bagdado, kune de aliaj 21 membroj de sia skipo. Vieira de Mello flue parolis la anglan, la hispanan, la italan, la francan, la araban kaj lian nacian lingvon, la portugalan.

Biografio[redakti | redakti fonton]

Filo de diplomato, Sérgio Vieira de Mello akompanis sian patron dum kelkaj misionoj tra la mondo. Li diplomiĝis en la brazila-franca liceo de Rio de Janeiro (“Liceu franco-brasileiro do Rio de Janeiro), studis en la Universitato de Parizo (Sorbonne), kie li obteve a sua licenciatura e o Mestrado por instrui Filozofion, en 1969 kaj 1970, respektive. Dum la sekvantaj kvar jaroj, Vieira de Mello daŭrigis siajn filozofiajn studojn en la Universitato de Pariso 1, (“Université de Paris-Panthéon”). Kiam li finiĝis siajn studojn, li doktoriĝis el la tria ciklo kaj, en 1985 li doktoriĝis ankaŭ pri Letras kaj Ciências Humanas. Sérgio Vieira eniris la Unuiĝintaj Nacioj (UN) en 1969 dum li studis Filozofion kaj Humanidades (Homaranajn Studojn?) en la Universitato de Pariso. Dum la plej parto de sia vivo li laboris por la refuĝintoj ĉe UN en Ĝenevo, Respubliko Kipro, kaj ankaŭ en operacoj humanitárias (homaranaj?) kaj por la paco en Bangladesh, Sudano, Cipro, Mozambiko kaj Peruo. En 1981 li fariĝis ĉefa politika konsilanto de la misio de UN en Libano. Poste tio, li plenigis kelkajn gravajn funkciojn en la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Refuĝintoj (UNHCR) de 1983 al 1991 (kiel estro de la Ĉefa Komisiono; de la Departemento Regiona por Azio kaj Oceanio; kaj direktoro de la fako de internaciaj rilatoj). Inter 1991 kaj 1996, li laboris kiel speciala diplomata deligato de la Ĉefa Komisiono al Kamboĝo, direktoro de repatriamento (re-enlandiĝo?) de la UN-a aŭtoritato de transição (transicio?) en Kamboĝo (UNTAC). Direktoro de civilaj aferoj de UN por la protektado de la naciojn (UNPROFOR), regiona humana kunordigo (coordenação humanitária?) de UN en la regiono de la Grandes Lagos en Afriko. En 1996 li estis nomita kiel adjunkto de la ĉefa komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la refuĝintoj akj poste estis sendita al Nov-Jorko (New York), en januaro de 1998, kiel sub-ĝenerala-adjunkto de humanaj aferoj kaj kunordiganto de Krizaj Situacioj. Dum iom da tempo li ankaŭ laboris kiel speciala representante (reprezentantulo? Reprezentanto?) de la Ĝenerala Sekretario(secretário-geral?) Kofi Annan en Kosovo. Poste, Bernard Kouchner anstataŭis lin. De Novembro 1999 al Maio 2002 li laboris kiel administranto de transicioj de UN en Timor-Leste. En 12-a de septembro de 2002, li estis nomata Ĉefa-komisarano de la Unuiĝintaj Nacioj por Homaj rajtoj. En majo 2003, li estis indikita de la Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝinstaj Nacioj Kofi Annan por esti speciala reprezentanto de UN dum kvar monatoj en Irako, kie li estis mortigita dum brutala atenco [terorisma] kontraŭ la sidejo de UN en Bagdado, la 19a de Aŭgusto 2003.

Referenco[redakti | redakti fonton]

Sérgio Vieira de Mello estis entombita en la tombejo de Plainpalais, en Ĝenevo, sidejo de la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Homaj Rajtoj (HCDH) kej de la Ĉefa Komisiono de la Unuiĝintaj Nacioj por la Refuĝintoj (UNHCR), ACNUR, urbo al kiu li sentis sin ligita ekde li estis 21-jaraĝa kaj kien li vivis dum multaj jaroj.

Li havis du plenkreskajn filojn kiam li mortis: Laurent Vieira de Mello kaj Adrien Vieira de Mello, kiuj ambaŭ estas sciencaj fakuloj.

Graveco[redakti | redakti fonton]

Sérgio Vieira de Mello famiĝis internacie. Ĝis lia tragika morto, je la 19a de Aŭgusto 2003, li sindediĉis al rekonstruado de komunumoj, kiuj suferis pro milito kaj ekstera perforto. La aspekto (?) humanisma (?) de liaj studoj kaj lia talento por negociado (?) kaj por la defendo de demokratio eĉ dum danĝeraj situacioj estis gravaj por la sukceso (?) de multaj el siaj misioj. Lia kuraĝa defendo de la homaj rajtoj kaj moralaj valoroj inspiras ĝis hodiaŭ la daŭrigadon de la diskutoj pri liaj pensoj. Laŭ li, inspiris lin la diplomato Suécia/Sueco Dag Hammarskjöld (1905-1961), eks-Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝintaj Nacioj, mortigita dum pac-misio por UN en Congo(1961). Dag gajnis la Nobeln-Premion por la Paco en (1961).

Mortigo[redakti | redakti fonton]

En sia libro The Prince of the Marshes, la skota verkisto Rory Stewart rakontis siajn spertojn en la Hotelo Canal dum la mort-tago de Sérgio Vieria de Mello:

"Kiam mi trapasis la sekurec-baron, neniu provis ekzameni min aŭ eĉ demandis al mi pri kiu mi volis fari tie. La Irakanoj kiuj eniris la lokon ŝajnis bon-humoraj. Mi komentis al amikino ke la aferoj ŝajnis tre serenaj tie. Ŝi eksplikis al mi ke la Speciala Reprezentanto en Irako fieris pro tio ke alproksimiĝo de Irakanoj al la UN-a konstruaĵo estis ĉiam permesita – malsame al tio, kio okazis en la Verda Zono, kie oni konstruis protektajn barojn duon-majloj antaŭ la ĉefaj oficejoj."

"Mia amikino do eniris malgrandan oficejon kaj tuj poste eliris, pardonpetante; ŝajnis ke mi ja povus partopreni de la konsilo. Mi ekvidis De Mello pasante apud mi. Ni konatiĝis en Indonezo (?), sed li ne konstatis mian prezenco (?presença) kiom li pasis apud mi, kaj mi paŝis al la manĝejo, kie mi sidiĝis de la 10a matene ĝis la 2a posttagmeze, babilante kun ulo el la loka Ne-registara Organizo (NRO), kiu eniris por manĝi kaj interreti. Mi speciale ŝatis la sekurec-konsilanto (?security advisor) el Tunizo, kiu servis en la Balkans (?). Li estis agitita (? Preocupado) pri la ebleco de terorist-atakoj kontraŭ la Unuiĝintaj Nacioj."

"Mi eliris je la 2a, kaj intencis re-iri al UN posttagmeze mem por uzi la Interreto. Sed kiam mi revenis, je la 4:30, mi vidis grandegan fum-nubon suprenirante al la ĉielo el la konstruaĵo de UN, familioj kriante kaj puŝante kontraŭ protektaĵo farita de Usonaj Soldatoj. La virino kiu antaŭe servis al mi salaton en la manĝejo kuris al ni. Dum la mallonga tempo, kiam mi estis for, bomb-sinmortigulo (??suicide-bomber, homem-bomba) stiris sian kamionon (?caminhão) kontraŭ la konstruaĵo, ĵus malsupren la oficejo de De Mello."

Aliaj Mortitaj Dum la Atenco[redakti | redakti fonton]

Kune al Sérgio Vieira de Mello, misia estro de la Unuiĝintaj Nacioj, mortis dum la atenco:

Nadia Younes, egiptanino, estro de la skipo de Vieira de Mello.
Renam Al-Farra, jordaniano, laboris ĉe la Kabineto de Humana Kunordigo (?coordenação humanitária) de la Unuiĝintaj Nacioj.
Ranillo Buenaventura, filipinano, laboris ĉe la Kabineto de Humana Kunordigo (?coordenação humanitária) de la Unuiĝintaj Nacioj.
Arthur Helton, advokato pri imigração (?), usonano, kaj ano de la Ne-Registara Organizo Council on Foreign Relations (Konsilo pri Internaciaj Rilatoj), el Nov-Jorko (New York), kiu estis vizitante Vieira de Mello-n je la preciza momento de la eksplodo.
Rick Hooper, usonano, laboris ĉe la Departemento de Politikaj Aferoj. Agis kune al la Unuiĝintaj Nacioj en Gaza (?).
Jean-Sélim Kanaan, kiu havas naciecon francan, italan kaj egiptian, laboris ĉe la Kabineto de Vieira de Mello.
Chris Klein-Beckman, kanadano, laboris kiel kunordiganto de la Fonduso de la Unuiĝintaj Nacioj por la Infaneco, Unicef.
Alya Souza, irakanino, laboris por la Monda Banko.
Martha Teas, usonanino, gerente (?) pri projektoj por la Centro pri Humanaj Informoj (?centro de informação humanitária) en Irako.
Fiona Watson, brita virino, laboristino ĉe la kabineto de Vieira de Mello, laboris je la programo Petrolon por manĝajo.
Omar Kahtan Mohamed al-Orfali, irakana stiristo por ia Ne-Registara Organizo.
Raid Shaker Mustafa al Mahdawi, irakana elektrikisto (?eletricista), kiu laboris por UNMOVIC, ?(unidade de inspeção de armas).
Leen Assad al Qadi, irakano, laboris ĉe la Kabineto por Humana Kunordigo (?coordenação humanitária? Homara?).
Alyawi Bassem, irakano, ankaŭ konata kiel Mahmoud u Taiwi Basim.
Gillian Clark, 47-jaraĝa, el Toronto, kanadano, helpanto en projekto de la Fonduzo de Kristanaj Infanoj.
Reza Hosseini, el Mashhad, nord-Irano, iranano, laboris ĉe la UN-a kabineto de Humana Kunordigo (?Coordenação Humanitária) en Irako.
Manuel Martin Ora, 57, oceana kapitano (?capitão naval) hispanano, laboris kiel ligilo inter la okupaj fortoj kaj UN.
Khidir Saleem Sahir, irakano, laboristo de UN.
Emaad Ahmed Salman, laboristo irakano ĉe la kabineto de Vieira de Mello.
Ihsan Taha Husein, laboristo irakano ĉe kabineto de UN.

Libroj[redakti | redakti fonton]

(pt) Jacques Marcovitch - USP - Sérgio Vieira de Mello - pensamento e memória. 1 Edição | 2004 | Brochura 344p. | Cód.: 167075 | ISBN 853140867.
(fr) Jean-Claude Buhrer et Claude B. Levenson, Sergio Vieira de Mello, un espoir foudroyé. – Paris : Mille et une nuits, 2004. – 199 p., 20 cm. – ISBN 2-84205-826-7 .
(fr) George Gordon-Lennox et Annick Stevenson, Sergio Vieira de Mello : un homme exceptionnel. – Genève : Éditions du Tricorne, 2004. – 143 p., 25 cm. – ISBN 2-8293-0266-4. – En appendice, choix de textes de Sergio Vieira de Mello.
(en) Samantha Power - " Chasing the Flame: Sergio Vieira de Mello and the Fight to Save the World", (Hardcover - Pub. Date: 2/14/2008).