Konsilio pri Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj
| Konsilio pri Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
| Duoncirklo de la Konsilio de Sekureco de la UN. | |||||
principal organ of the United Nations (en)  konsilio 
| |||||
| Komenco | 24-a de oktobro 1945 vd | ||||
| Geografia situo | 40° 43′ 50″ N, 73° 56′ 7″ U (mapo)40.73061-73.935242Koordinatoj: 40° 43′ 50″ N, 73° 56′ 7″ U (mapo) | ||||
| Sidejo | Nov-Jorko | ||||
| |||||
 Konsilio pri Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj | |||||
| Filioj | Misio de Nacioj Unuiĝintaj por Stabiligo en Haitio vd
| ||||
| |||||
| Retejo | Oficiala retejo | ||||
La Konsilio pri Sekureco estas la plej potenca organo de la Unuiĝintaj Nacioj ekde 1946. En ĝi troviĝas kvin konstantaj membroŝtatoj (permanent members) kaj dek elektitaj membroŝtatoj (elected members). La kvin konstantaj membroj havas dum akcepto de rezolucioj (resolutions) plilarĝigitan vetoorajton, kaj estas tial ankaŭ nomitaj vetoaj potencoj. La kvin konstantaj membroŝtatoj estas
Britio
Ĉinio (Popola Respubliko Ĉinio ekde 1971, komence 
Respubliko Ĉinio, t.e. Tajvano)
Francio
Rusio (ekde 1991, origine 
Sovetunio)
Usono
La celo de la Konsilio pri Sekureco estas vivteni la pacon kaj la sekurecon tutmonde.
Elekto de la nekonstantaj membroj
[redakti | redakti fonton]La 10 nekonstantaj membroj estas elektataj je plimulto de du trionoj de la Ĝenerala Asembleo, por du jaroj ne-renovigeblaj. La disdivido de la dek seĝoj devas esti geografie egaleca. Tiel oni ĝenerale havas:
- 3 seĝoj por Afriko
- 2 seĝoj por Azio
- 2 seĝoj por Latin-Ameriko
- 1 seĝo por Orient-Eŭropo
- 2 seĝoj por Okcident-Eŭropo (foje kun Kanado)
Ĉiujare estas elektitaj kvin membroj por la du venontaj jaroj. Elektiĝis por:
| Jaroj | Landoj |
|---|---|
| 2005 - 2006 | |
| 2006 - 2007 | |
| 2007 - 2008 | |
| 2008 - 2009 | |
| 2009 - 2010 | |
| 2010 – 2011 | |
| 2011 – 2012 | |
| 2012-2013 |
- 2013-2014 : Ruando, Korea Respubliko, Argentino, Aŭstralio, Luksemburgio, Azerbajĝano
- 2014-2015 : Ĉadio, Niĝerio, Jordanio, Ĉilio, Litovio
- 2015-2016 : Angolo, Malajzio, Venezuelo, Nov-Zelando, Hispanio
- 2016-2017 : Egiptio, Senegalo, Japanio, Urugvajo, Ukrainio
- 2017-2018 : Etiopio, Kazaĥio, Bolivio, Italio, Svedio
- 2018-2019 : Ebura Bordo, Ekvatora Gvineo, Kuvajto, Peruo, Nederlando, Pollando
Elektite por la periodo 2019–2020
- Belgio
- Dominika Respubliko
- Indonezio
- Sudafriko
- Germanujo
Elektite por la periodo 2020–2021 [1]
- Estonio
- Niĝero
- Sankta Vincento kaj Grenadinoj
- Tunizio
- Vjetnamio
Elektite por la periodo 2021–2022 [2]
- Irlando
- Barato
- Kenjo
- Meksiko
- Norvegio
Elektite por la periodo 2022–2023
- Albanio
- Brazilo
- Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
- Gabono
- Ganao
Elektite por la periodo 2023–2024
- Ekvadoro
- Japanio
- Malto
- Mozambiko
- Svislando
Elektite por la periodo 2025–2026
- Danio
- Grekio
- Panamo
- Pakistano
- Somalio
Diskutoj pri reformo
[redakti | redakti fonton]
Almenaŭ ekde 1990 oni diskutadas, ĉu akcepti pliajn konstantajn membrojn en la konsilion. Brazilo, Barato, Japanio kaj Germanio deklaris fine de septembro 2004, subteni sin reciproke en la peno pri konstanta membreco. Tiuj nacioj sekve ricevis la nomon "G4-ŝtatoj". Plue kadre de reformo de la konstanta membreco ankaŭ povus akceptiĝi afrika ŝtato. Aparte konsideratas Niĝerio, Egiptio kaj Sud-Afriko. Akiri pliajn rajtojn pri vetoo eksplicite ne estas la celo de tia reformo - ĉar la kandidataj membroŝtatoj pretus rezigni pri tia rajto por almenaŭ 15 jaroj aŭ entute. Krom la tiam 10 konstantaj membroŝtatoj, pliaj 14 elektitaj membroŝtatoj (laŭ rotacio simila al la nuna sistemo) povus aparteni al la konsilio.
Tamen la diplomataj reprezentantoj de iuj ŝtatoj malfide observas la strebojn de la G4-ŝtatoj. Japanio ricevis fortan subtenon de Britio, sed estas draste rifuzita fare de Ĉinio (plejparte pro la doloraj spertoj dum la Dua Mondmilito). Italio forte protestis kontraŭ konstanta membreco de Germanio kaj anstataŭe postulis konstantan membrecon por la Eŭropa Unio (kvankam la EU-membroŝtatoj Britio kaj Francio plu konservu sian konstantan membrecon). Krome la reprezentantoj de Usono signalis heziton subteni kandidatecon de Germanio, ĉar la germania armeo ne aktive partoprenis en la milito pri Irako de printempo 2003. Argentino kaj Meksiko krome estas en konkurenca rilato kun Brazilo.
Pliampleksigo de la konsilio, por kiu necesus du-triona plimulto en la Ĝenerala Asembleo de la Unuiĝintaj Nacioj, ĝis nun malsukcesis pro la rezisto de la afrikaj ŝtatoj, kiuj postulas pli fortan pezon por si mem - aŭ per konstanta aŭ per pli da nekonstanta membreco.
Laŭ plia reforma koncepto ne estas antaŭvidataj pli da konstantaj membroŝtatoj, sed krei novan kategorion: "duon-konstanta" membreco, kiu estus elektata por daŭro de kvar jaroj kaj povus esti plilongigitaj.
Decidoj
[redakti | redakti fonton]En la 10a de majo 2024 la Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj 143 el 193 membro-ŝtatoj favoris la akcepton de Palestino kiel tutrajta membro, kaj nur naŭ landoj kontraŭis, dum 25 sindetenis. Tio estis tre supera al la du trionoj postulitaj tiucele, tamen jam la Konsilio pri Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj estis malakceptinta la pasintan 18an de aprilo tiun eblon pro la nura vetoo fare de Usono, dum 12 ŝtat-membroj de la Konsilio apogis ĝin kaj du sindetenis.[3]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ General Assembly Elects Estonia, Niger, Saint Vincent and Grenadines, Tunisia, Viet Nam as Non-Permanent Members of Security Council for 2020-2021. United Nations (7. juni 2019). Alirita 3. mai 2020 .
- ↑ ELECTION OF NON-PERMANENT MEMBERS OF THE SECURITY COUNCIL [113 (a) 2nd Ballot]. Alirita 19. juni 2020 .
- ↑ Una abrumadora mayoría de 143 países pide la plena integración de Palestina en la ONU Público, 10a de majo 2024. Alirita la 12an de majo 2024.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La paragrafo pri la Sekureca Konsilio en la Ĉarto de UN Arkivigite je 2010-06-13 per la retarkivo Wayback Machine
- Oficiala retejo de la Konsilio de Sekureco de la Unuiĝintaj Nacioj (jen france, sed ankaŭ havebla en la aliaj 5 oficialaj lingvoj de UN)
- La 5-a ĉapitro de la ĉarto de UN (jen france, sed same ankaŭ havebla en la aliaj 5 oficialaj lingvoj de UN)
- Diversaj projektoj por reformi la Konsilion (2006) Arkivigite je 2006-08-22 per la retarkivo Wayback Machine
- Novelektitaj landoj ĉe la UN-Sekureca Konsilio - artikolo esperantlingva de la 14-a de oktobro 2010 en la retejo eventeo Arkivigite je 2016-03-06 per la retarkivo Wayback Machine
| ||||||||||||||||
