Metano

Metano
Plata kemia strukturo de la Metano
Tridimensia strukturo de la Metano
Alternativa(j) nomo(j)
Karbano Metilhidrogeno Marĉa gaso
Kemia formulo	CH4
CAS-numero-kodo	74-82-8
ChemSpider kodo	291
PubChem-kodo	297
Merck Index	13,5979
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora senodora gaso
Molmaso	16.04 g·mol-1
Denseco	0.656 g cm−3 (25°C) 0.716 g cm−3 (O°C) 0.422 g cm−3 (-162°C, likva)
Fandpunkto	-182.5 °C
Bolpunkto	-161.49 °C
Refrakta indico	$n_{761}^{0}$ 1,000444
Ekflama temperaturo	-188 °C
Memsparka temperaturo	537 °C
Acideco (pKa)	48
Solvebleco	Akvo: 22.7 g/L Tute solvebla en etanolo, etero, benzeno, tolueno, metanolo, acetono
Mortiga dozo (LD50)	326 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Signalvorto	Danĝera
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H220, H280
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P377, P381, P403
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Metano estas la plej simpla hidrokarbono kaj la plej simpla alkano. La kemia formulo estas CH₄.

Metano estas ĉefparto de tergaso kaj biogaso. Tio estas senkolora kaj senodora gaso ĉambrotemperature.

• Fandopunkto -182,6 °C
• Bolpunkto -161,7 °C
• krita temperaturo -82,5 °C
• krita premo 46,3 baroj

Metano povas eksplodeme reakcii kun oksigeno, aero kaj kloro. Kun kloro estiĝas metil-klorido, diklor-metano, kloroformo kaj tetraklor-metano.

Metano estas uzata kiel hejtgaso kaj servas kiel bazmaterialo al multaj organikaj kombinaĵoj.

Kombinaĵoj

• Dukloro-metano
• Metanolo
• Metilogrupo

Troviĝejoj de metano

• ĉefparto de tergaso, karbomineja gaso (fosilia brulaĵo)
• marĉa gaso estas miksaĵo de metano kaj karbon-dioksido
• biogaso konsistas el metano (ca. 60%) kaj karbon-dioksido (ca. 35%), hidrogenon, nitrogenon kaj sulfurhidrogenon.

Ecoj de metano

• senkolora kaj senodora
• denseco (0,72 kg/m³) estas malpli ol tiu de aero
• flamigebla
• kun hidrogeno ĝi formas ege ekspodeman miksaĵon

La unuaj alkanoj: metano, etano, propano, butano, pentano, heksano, heptano, oktano, nonano, dekano.

Trakto kiel forceja efiko

Metano (CH4) estas multe pli klimatodamaĝa gaso ol la fifama karbondioksido (CO2). Precipe dum la unuaj du jardekoj post kiam ĝi estas enaerigita, ĝia varmdoma efekto estas aparte forta. Al la plej grandaj sukcesoj de la Glasgova Klimatkonferenco de la Unuiĝintaj Nacioj de 2021 nombras la internacia interkonsento pri malaltigo de la enaerigoj de metano.

Vulkana materialo kun la nomo zeolito kiel ĝi estas uzata kiel absorbilo de kata urino kaj kiu abundas sur la Tero, povas oferti la solvon. Tio estas ĉiukaze pli malmultekosta kaj malpli riska ol la varianto kun kataliziloj el noblaj metaloj kiel platino aŭ paladio kiuj bezonas temperaturojn de almenaŭ 600 gradoj C kaj separadon de la fluoj de metano kaj de oksigeno.

El la ĉerpado de nafto kaj gaso devenas nur 18 procentoj de la tutteraj enaerigoj de metano. La plej granda parto de la gaso enaeriĝas el disaj fontoj kiel bruliga senarbigo, bredado de laktobovinoj, minado de karbo kaj fermineralo, humidejoj kaj degelanta grundo kun daŭra frosto en la polusa regiono. Pro tio oni estis serĉanta pri solvo filtri metanon el la atmosfero anstataŭ rekte ĉe la fonto.

Oni sukcesis fari tion per zeolito al kiu oni nur aldonis etajn kvantojn da kupro. En reakciaj vitraĵoj la hela pulvoro ligis la trafluantan metanon - plej efike tio okazis ĉe varmegigo al 300 gradoj C. Sed ankaŭ ĉe malaltaj temperaturoj la metodo efikis kaj eĉ ĉe eta koncentriĝo de metano. Precipe sufiĉis por tio ordinara aero anstataŭ pura oksigeno.

La bazo por efika filtro por metano tiel estas kreita. zeolito-filtrojn por instalaĵoj kiel staloj por bovinoj aŭ karbominejoj kie kutime jam disponeblas tuboj por forkonduki la eksplodeman metanon. Tio estas la plej favorkosta metodo por kapti grandajn kvantojn da metano. La koncentriĝo en tiuj lokoj estas tro malgranda por torĉotipa bruligado, sed ĝi estas ideala por ŝia katalizilo

• 
• 
• 

Eksteraj ligiloj

• http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C74828&Units=SI
• http://ull.chemistry.uakron.edu/erd/chemicals1/7/6745.html
• http://marine.usgs.gov/fact-sheets/gas-hydrates/title.html
• http://box27.bluehost.com/~edsanvil/wiki/index.php?title=Methane