William Auld

William Auld
Persona informo
Naskiĝo	6-a de novembro 1924 en Erith, Kent
Morto	11-a de septembro 2006 en Dolaro, Britio
Lingvoj	Esperanto • angla
Nacieco	skoto
Ŝtataneco	Unuiĝinta Reĝlando (Britio)
Alma mater	Allan Glen's School
Okupo
Okupo	poeto • verkisto • tradukisto • esperantisto • eseisto • muzikologo • redaktisto • sciencfikcia verkisto • esperantologo
Verkoj	La infana raso
Esperanto
Tradukis en Esperanton	liaj tradukaĵoj
Verkis en Esperanto	listo de liaj verkoj
Aliaj aktivaĵoj	liaj aktivecoj

William Auld
Naskiĝo	6-a de novembro 1924 en Erith
Morto	11-a de septembro 2006 en Dolaro
Sukcesis kiel	poeto en Esperanto

William AULD (naskiĝis la 6-an de novembro 1924 en Erith, mortis la 11-an de septembro 2006 apud Dolaro) estis skota poeto en Esperanto.

Vivo

Profesie Auld estis instruisto pri angla literaturo kaj vicestro de liceo. Li loĝis en la skota urbeto Dolaro.

Malkovro de Esperanto

William Auld malkovris esperanton dum sia 13-a jaro : tiam li estis skolto kaj estis la legado de skolta regularo en esperanto kiu konigis al li la ekziston de tiu lingvo. Poste li ekzercis ĝin kun siaj amikoj John Francis kaj Reto Rossetti, kiuj kun John Dinwoodie, fariĝis kvaropo konata kiel la skota skolo de esperantlingva literaturo.

Li eklernis Esperanton en 1937, sed aktiviĝis nur en 1947.

Dua monda milito

De 1942 ĝis 1946, dungite en la brita flugarmeo, li partoprenis en la Dua Monda Milito, interalie kiel piloto. Lia milita sperto ege influis lian mondbildon. Unue li ekzercis en brita Rodezio (nun Zimbabvo) kaj en 1944, li estas unu el 50 kandidatoj por dungo kiel piloto ene de spiona aviadilo Spitfire. Ĝis la fino de la milito li spionadis kaj fotadis super Norda Afriko, Okcidenta Azio kaj Mezoriento, Grekio kaj Italio. Dum la fino de la milito, li laboris kelkatempe kiel provo-piloto por la aviadila armeo.

Verkoj

Verkistoj en Antverpeno: Georges Lagrange, Tibor Sekelj, Aldo de' Giorgi, William Auld kaj eldonisto Bruĉjo Casini.

Li ekverkis dum li estis dungita de armeo. Post sia reiro en Skotio post la milito en 1947, li eldonis poemon tradukitan el angla en la dua eldono de la nova revuo Esperanto en Skotlando. Li verkis plurjare por tiu ĉi periodaĵo simpla sed kun historia graveco, ĉar ĝi ekestis forumo por novaj aŭtoroj.

Auld redaktis plurajn revuojn, i.a. Esperanto en Skotlando (1949-1955), "Esperanto" de UEA (1955-1958, 1961-1962), Monda Kulturo (1962-1963), Norda Prismo (1968-1972), La Brita Esperantisto (1973-1999), Fonto (1980-1987). Kunlaboranto de Monato, kie li ĉefredaktis rubrikon ĝis 1998.

Plurajn poemarojn verkis li, interalie estas lia ĉefa poemo, La infana raso (1956). Li tradukis poemojn, ekzemple poemojn el La Hobito ĉar la historion tradukis Christopher Gledhill. Li verkis ankaŭ kursojn.

Li ekpublikigis siajn verkojn el la revuo Literatura Mondo tuj antaŭ ties ĉeso en 1949. Literatura Mondo, tiam la plej grava revuo pri esperanta literaturo, ekaperis en 1922, kaj post halto pro milito, ĝi reaperis dum du jaroj.

William Auld ekkonigis sin al internacia publiko en 1952, kiam publikiĝis la kolekto Kvaropo, pri kiu li kunlaboris kun John Dinwoodie, John Francis kaj Reto Rossetti. Tiu verko estis la komenco de la serio Stafeto, fondita de Juan Régulo Pérez en Kanarioj, kiu ekvilibrigis la mankon de la budapeŝta eldono Literatura Mondo.

Post la revuo Literatura Mondo, li kunlaboris en diversaj aliaj revuoj, interalie, de 1955 ĝis 1958 en Esperanto, la revuo de UEA, kaj poste inter 1962 kaj 1963 en Monda Kulturo, kaj ekde 1981 en la literatura magazino Fonto. Li partoprenis ankaŭ je la redaktado de la revuo Monato ekde ties kreo en 1979 ĝis 1998.

Kompilis bazan legoliston de originala esperantlingva literaturo.

Agadoj en esperanta mondo

Lia multnombra biblioteko de esperantlingva literaturo nun lokiĝas en Nacia Biblioteko de Skotlando, al kiu li antaŭ sia morto donacis ĝin.

Laŭ propono de Manuel de Seabra en la jarkunveno 1998 de Esperantlingva Verkista Asocio, William Auld estis proponita kiel kandidato por la Nobel-premio pri literaturo: ekde 1999 ĝis la morto en 2006.

Li estis vicprezidanto de UEA (1977-1980), prezidanto de la Akademio de Esperanto (1979-1983) kaj honora prezidanto de Esperanta PEN-Centro. Honora membro de UEA.

Distingoj

En 2000 William Auld estis honorigita per FAME-premio.

Listo de verkoj

Poemaroj

• Spiro de l' pasio (parto de la pluraŭtora poemaro "Kvaropo" 1952)
• La infana raso (1956)
• Unufingraj melodioj (1960)
• Humoroj (1969)
• Rimleteroj (kun Marjorie Boulton, 1976)
• El unu verda vivo (1978)
• En barko senpilota (1987)
• Unu el ni (1992)

Antologioj:

• Angla antologio 1000-1800 (poezia redaktoro, 1957)
• Esperanta antologio (Poemoj 1887-1957) (1958/1984)
• 25 jaroj (poezia redaktoro, 1977)
• Skota antologio (kunredaktoro, 1978)
• Sub signo de socia muzo (1987)
• Nova Esperanta Krestomatio (1991)
• Plena poemaro: Miĥalski (red. 1994)
• Tempo fuĝas (1996)

Tradukaĵoj

el la angla

• La balenodento , de Jack London (1952)
• Epifanio , de Shakespeare (1977)
• La urbo de terura nokto , de James Thomson (1977)
• Don Johano, Kanto 1 , de George Byron (1979)
• La robaioj de Omar Kajam , de Edward Fitzgerald (1980)
• La sonetoj , de Shakespeare (1981)
• Fenikso tro ofta , de Christopher FRY (1984)
• Montara vilaĝo , de Chun-chan Je (1984)
• La graveco de la Fideliĝo , de Oscar Wilde (1987)
• La komedio de eraroj , de Shakespeare (kun Asen M. Simeonov, 1987)
• Omaĝoj. Poemtradukoj (1987)
• Gazaloj , de HAFEZ (1988)
• Spartako , de Leslie Mitchell (1993)
• La stratoj de Aŝkelono , de Harry Harrison (1994)
• Teri-strato , de Douglas Dunn (1995)
• La kunularo de l' ringo , de J.R.R.Tolkien (1995)
• La du turegoj , de J.R.R. Tolkien (1995)
• La reveno de la reĝo, de J.R.R. Tolkien (1997)
• La ĉashundo de la Baskerviloj, de Arthur Conan Doyle (1998)
• La hobito , de J.R.R. Tolkien (poemoj kaj kantoj; kun Christopher Gledhill, 2000)
• Jurgen , de James Branch Cabell (2001)

el la skota

Kantoj, poemoj kaj satiroj, de Robert Burns (kun Reto Rossetti, 1977)

el la sveda

Aniaro, de Harry Martinson (kun Bertil Nilsson, 1979)

en la anglan el la ĉeĥa pere de Esperanto

Hearing the soul (Aŭdado de la animo), de Věra Ludíková

Kantaroj

• Floroj sen kompar' (kun Margaret Hill, 1973)
• Kantanta mia bird' (kun Margaret Hill, 1973)
• Dum la noktoj (kun Margaret kaj David Hill, 1976)

Lernolibroj

• Esperanto: A New Approach (1965)
• Paŝoj al plena posedo (1968)
• A first course in Esperanto (1972)
• Traduku! (1993)

Bibliografio

• Bibliografio de tradukoj el la angla lingvo (1996), kun E. Grimley Evans)

Esearoj

• Facetoj de Esperanto (1976)
• Pri lingvo kaj aliaj artoj (1978)
• Enkonduko en la originalan literaturon de Esperanto (1979)
• Vereco, distro, stilo (1981)
• Kulturo kaj internacia lingvo (1986)
• La fenomeno Esperanto (1988)
• La skota lingvo, hodiaŭ kaj hieraŭ (1988)

Miksita

• Pajleroj kaj stoploj : elektitaj prozaĵoj (1997)

Festlibro

• Lingva Arto. Jubilea libro omaĝe al William Auld kaj Marjorie Boulton. Vilmos Benczik, (1999, red.), Rotterdam: Universala Esperanto-Asocio, 217 p. ISBN 92-9017-064-6

Eksteraj ligoj

• William Auld en Originala literaturo Esperanta
• William Auld en la ttt-ejo de Esperantlingva Verkista Asocio
• Anna
• Kvar poemoj
  • Julia sur Pandaterio
  • Studaĵo
  • Septembra mateno
  • Noktaj pensoj
• Rimleteroj (inter William Auld kaj Marjorie Boulton)
• Pratempe en Anglujo ĉu (Jerusalem de William Blake)
• Tempo fuĝas novelo en Monato
• Forpasis Auld - silento morta post ruliĝ' lavanga artikolo en Libera Folio
• Esperantistoj bruligas kandelojn memore al William Auld (edukado.net)
• Verkoj de kaj pri William Auld en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo