Albert Camus: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
vivo |
Neniu resumo de redakto |
||
| Linio 28: | Linio 28: | ||
Alĝerio estas danĝere je 1956 pro la sendependeca milito kontraŭ Francio. Li mallaŭdas kaj la blindan terorismon de araboj kaj la torturaĵoj de la franca militaro. Li tamen ne poras ies deklarojn kontraŭ aliaj per troa naiveco. Lia nenies-eco donas ali malamikojn ĉie. Malgraŭ tio li komentas la rusan eniron en Hungarion laŭte. Unu jaro poste la Sveda Akademio Nobel-Premiis lin-- neniu esperis tion kvankam li estadis longan tempon en la kandidat-liston. |
Alĝerio estas danĝere je 1956 pro la sendependeca milito kontraŭ Francio. Li mallaŭdas kaj la blindan terorismon de araboj kaj la torturaĵoj de la franca militaro. Li tamen ne poras ies deklarojn kontraŭ aliaj per troa naiveco. Lia nenies-eco donas ali malamikojn ĉie. Malgraŭ tio li komentas la rusan eniron en Hungarion laŭte. Unu jaro poste la Sveda Akademio Nobel-Premiis lin-- neniu esperis tion kvankam li estadis longan tempon en la kandidat-liston. |
||
La 4-an de januaro de 1960 Albert Camus forpasas pro veturil-akcidento. Tri-dek-kvar jaroj poste lia lasta verko, ''Le premier homm''e, |
La 4-an de januaro de 1960 Albert Camus forpasas pro veturil-akcidento. Tri-dek-kvar jaroj poste lia lasta verko, ''Le premier homm''e, estos publikita. |
||
== Biografiaj donitaĵoj == |
== Biografiaj donitaĵoj == |
||
Kiel registrite je 18:43, 23 aŭg. 2018
| Albert Camus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nobel-premiito 
| |||||
 franca verkisto kaj filozofo
| |||||
| Persona informo | |||||
| Albert Camus | |||||
| Naskiĝo | 7-an de novembro 1913 en Mondovi (Franca Alĝerio) | ||||
| Morto | 4-an de januaro 1960 (46-jaraĝa) en Villeblevin (Francio) | ||||
| Mortis pro | hazarda morto vd | ||||
| Mortis per | single-vehicle accident vd | ||||
| Tombo | Cemetery in Lourmarin vd | ||||
| Religio | ateismo vd | ||||
| Lingvoj | franca vd | ||||
| Loĝloko | Francio vd | ||||
| Ŝtataneco | Francio vd | ||||
| Alma mater | Universitato de Alĝero vd | ||||
Subskribo 
| |||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Simone Hié • Francine Faure vd | ||||
| Amkunulo | Blanche Balain • María Casares • Mamaine Koestler • María Casares • Catherine Sellers • Mette Ivers vd | ||||
| Infanoj | Catherine Camus • Jean Camus vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | verkisto • filozofo • romanisto • ĵurnalisto • eseisto • dramaturgo • scenaristo • membro de Franca rezistado • poeto • futbalisto • publikigisto vd | ||||
| Laborkampo | filozofio • literaturo • ĵurnalismo • etiko • ekzisto • politika filozofio • opinia ĵurnalismo • teatro • literary activity • eseo • dramo • Ciklo de la Absurdo vd | ||||
| Aktiva en | Parizo vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | La Homo Ribelita ❦ A Happy Death ❦ La Kazo ❦ La Mito de Sizifo ❦ La fremdulo ❦ La Pesto ❦ Albert Camus, María Casares. Correspondence (1944-1959) ❦ Kaligulo ❦ Nek viktimoj nek ekzekutistoj vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Albert CAMUS [Albèr Kamu], en Esperanto Alberto Kamuso (naskiĝis la 7-an de novembro 1913, mortis la 4-an de januaro 1960) estis franca verkisto kaj filozofo. Li estis nobelpremiito en 1957.
Bazo de la verko de Camus estas la filozofio de la absurdo, kiu estas bazita sur la ekkono de la sensenceco de la homa vivo. Tamen laŭ Camus la homoj estas liberaj kaj povas kontraŭbatali tiun sorton de sensenceco. Tiun sintenon tre koncize resumas unu frazo el la eseo "La mito de Sizifo": "Ni devas imagi, ke Sizifo estis feliĉa homo".
La filozofa pensaro de Camus kondukis lin al seniluzia humanismo, kiu estas klare perceptebla en liaj verkoj. Samtempe ĝi instigis lin al politika aktivado: Camus partoprenis la Francan rezistadon en la dua mondmilito kaj provis peri pacan finiĝon de la Milito de Alĝerio.
Vivo
Naskiĝis la 7-an de novembro en la farmejo Saint-Jean, apud Mondovi, en Alĝerio dum la franca kolona tempo. Li estis la dua filo de Lucien Camus, de hispana deveno, kaj Catherine Sintès. Unu jaro poste la patro forpasis dum la Unua Mondmilito, entombigote ĉe Saint-Brieuc. Infane li ĉeestis la urbetan lernejon, kies instruisto, Louis Germain, kaptis siajn untajn kapablojn. Germain decidis pretigi lin por la mezlerneja enir-ekzameno kaj persvadas lian patrinon kaj avinon por lasi lin daŭre studi. Albert Camus estas bonkvalita je la literaturaj lernadoj, atingas la mezlernejan titolon kaj provas la universitatan ekzamenon. Je 1930 la tuberkulozo aperas en lia vivo, malsano kunestonte lin la tutan vivon, kvankam ne mortigonte lin finfine.
Helpe de Jean Grenier Albert Camus publikigas siajn unuajn artikolojn per la revuo Sud kaj komencas universitatan kurson pri filozofio. La 16-an de aŭgusto de 1934 Albert Camus kaj Simone Hié, sia unua edzino kun drogaj problemoj, geedziĝas. Unu jaro poste li aniĝas en la Komunisman Partion kaj ekteatrumas. Lia fina tezas estas pri la kristana metafiziko, Plotino kaj Sankto Agustino. Du jaroj post la unuiĝo Camus malgeedziĝas eltrovinte ŝian korligiĝon kun alian viron, tamen ŝi ne malaperos el lia vivo kaj petos helpon ade al li pro ŝiaj morfino-dependo.
Dum 1937, post traŭma sciigo de la civila milito en Hispanio, kie li sentas iel ano ties kaj kies estonta faŝista perdo malĝojigos lin, li estas forpelita de la partio. Li komentas ĉie ĉion ĉiam ĉiel, mallaŭdas la sovietunian influon sur la alĝerian partion, malporante rebelon kontraŭ Francion, ĉar ĝi estis forta alianculo de la rusoj kontraŭ grava kaj forta malamiko kiel Hitler. La unua libro de Camus, L'Envers et l'Endroit, estas publikita per la eldonejo Charlot. Tiujare li ekkonas na Francine Faure, maljunulino de Oran, kiu estos lia dua edzino, kaj tiu kiun li mis-edzumos per aliaj amatinoj la restan vivon.
Dum 1938 kaj 1940, Albert Camus eklaboras ĉe Alger republicain. Liaj unuaj ĵurnalistaj artikoloj estos tie, ĝis la registara malpermeso daŭri. La nova ĵurnalo estos Le Soir kaj li estros ĝin, ĝis la denova malpermeso pro ŝateco kun komunismanoj. Li nun vivas kun Francine, esperas la laŭleĝan eksgeedziiĝon de Simone instruante hejme hejmen kaj fine alvenas je 1940 al Parizo, urbo gravega en sia vivo sed malŝatata de li multfoje. Laboras li ĉe Paris-Soir dank' al Pascal Pia. L'Étranger estas finskribita. Li translokiĝas en Lyon. Lia unua verkaro komencas esti publikita. Vojaĝas pro sanecaj kialoj, pro la labora laborposten-manko kaj laŭ la milita situacio.
Dum la germana okupado li laboras kun la rezisto. En 1943 li revenas en Parizon por helpi divastigi la malpermesajn skribaĵojn. Ĉe Combat li riskas sian vivon persekutate far la naziistoj. Li postvivas la tempon kaj iĝas subestro de la revuo. Sartre kaj María Casares, hispanino al kiu donas grandan pasion, estiĝas en lia influo. En 1945 Albert Camus patriĝas-- ili estas Catherine kaj Jean. Patricia Blake estas alia ino de lia historio dum la vojaĝo de Camus tra Usono, lando kiu ne tute plaĉis al li.
1947 estas la lando de la malamikeco-- Camus fin-eldonejas ĉe Combat. Neniu ŝatas lin-- la maldekstro pro lia malsubteno de la postagado kontraŭ naziistoj kaj kunlaborintoj kaj ilia forgeso je la malriĉuloj kaj malfortuloj, kaj, aliflanke, la komunismoj, kiu maltoleras la kritikojn al la sovietunoj, ĉefe far Sartre. Ĉu foriri el Francio? Albert pripensas tion. Somere li vizitas la tumbon de lia patro kaj rimarkas ke ili estas samaĝaj.
L'Homme révolté estas verkita kaj Jean-Paul Sartre malrespektas la libron. Camus kontraŭskribas per-ĵurnale komencante paroladan batalon malsukcesan. La ia amik-rilato finas.
Alĝerio estas danĝere je 1956 pro la sendependeca milito kontraŭ Francio. Li mallaŭdas kaj la blindan terorismon de araboj kaj la torturaĵoj de la franca militaro. Li tamen ne poras ies deklarojn kontraŭ aliaj per troa naiveco. Lia nenies-eco donas ali malamikojn ĉie. Malgraŭ tio li komentas la rusan eniron en Hungarion laŭte. Unu jaro poste la Sveda Akademio Nobel-Premiis lin-- neniu esperis tion kvankam li estadis longan tempon en la kandidat-liston.
La 4-an de januaro de 1960 Albert Camus forpasas pro veturil-akcidento. Tri-dek-kvar jaroj poste lia lasta verko, Le premier homme, estos publikita.
Biografiaj donitaĵoj
- 1913, 7-a de novembro: Naskiĝas en Mondovi (Alĝerio)
- 1932: Studas filozofion en Alĝero
- 1934/1935: Membro de la Komunista Partio
- 1937: Komencas labori kiel ĵurnalisto
- 1938: Translokiĝas al Francujo
- 1944: Konatiĝas kun Jean-Paul Sartre
- 1944-1946: Ĉefredaktoro de la ĵurnalo "Combat", la organo de la Franca rezistado
- 1952: Distanciĝas de Sartre, post kiam tiu fortege kritikis al eseon "La homo en la ribelo"
- 1957: Ricevas Nobelpremion
- 1960, 4-a de januaro: Mortas en aŭtoakcidento proksime de Fontainebleau (Francujo)
- Gianfranco Ravasi, Camus (la rivolta & la salvezza), Avvenire, 7-a de junio 2013
Gravaj verkoj
- La fremdulo (romano; 1942)
- La mito de Sizifo (eseo; 1942)
- Kaligulo (teatraĵo; 1945)
- La pesto (romano; 1947)
- La sieĝostato (teatraĵo; 1948)
- La justuloj (teatraĵo; 1949)
- La homo ribelita (eseo; 1951)
- La kazo (romano; 1956)
- La obsedatoj (teatraĵo laŭ motivo de Fjodor Dostojevskij; 1959)
- Albert Camus, Maria Casarès. Correspondance inédite (1944-1959). Édition de Béatrice Vaillant. Avant-propos de Catherine Camus. Collection Blanche, Gallimard. Parution : 09-11-2017.
Verkoj tradukitaj en Esperanton
- La fremdulo, tradukis: Michel Duc Goninaz, SAT, 1993
- La justuloj (teatraĵo), TESPA, 1977
- Letero al alĝeria aktivulo, tradukis Ĝemil' Kesuso sur la retejo de SAT, 1955 (trad. 2011)
Eksteraj ligiloj
- Fonds Albert Camus - Cité du livre d'Aix en Provence
- Société des Études Camusiennes
- The Albert Camus Society
- http://www.biblioweb.org/-CAMUS-Albert-.html
- http://nobelprize.org/literature/laureates/1957
- http://www.romanistik.info/camus.html
- http://www.tameri.com/csw/exist/camus.shtml
- . “Fremdulo”: homo kiu ne sciis mensogi (esperante). Ipernity (2015-10-11). Arkivita el la originalo je 2016-06-30. Alirita 2016-06-30.
| ||||||