Romano de San Michele

Romano de San Michele
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Axel Munthe
Lingvoj
Lingvo	angla lingvo
Eldonado
Eldondato	1929
Eldonejo	John Murray
Ĝenro	memoraĵoj
Loko de rakonto	Eŭropo

La Rakonto de San Michele (angle The Story of San Michele) estas fantazia romano de memuaroj de la sveda kuracisto Axel Munthe. Unue eldonita en 1929 de brita eldonejo John Murray. Verkita en la angla, ĝi estis furorlibro kiu estis tradukita al multenombraj lingvoj kaj estis re-eldonita konstante en la naŭ postaj jardekoj ekde ties originala publikigo.

La verko ne estas aŭtobiografio sed fragmentoj de memoroj de lia laboro kiel kuracisto de la tempoperiodo ĉirkaŭ la jaro 1900 kaj lia vivo en la " Vilao San Michele " kiun li konstruis en la komunumo Anacapri en Capri, fojfoje miksitaj kun fikciaj kaj eĉ fantastaj fragmentoj.

Kun ĉirkaŭ 30 milionoj da kopioj venditaj tutmonde, ĝi estis unu el la plej sukcesaj verkoj de la unua duono de la 20-a jarcento.

La verko estas dediĉita, interalie, al la historio de la rakontitaj italaj komunumoj. Ĝi reprezentas estetike interesan, fruan formon de literatura sinkretismo, situanta inter fantazio kaj foje akra socia realismo, unu ofte elirante rekte el la alia. Ĝuste en la komenco, la eventuala blindeco de la rakontanto estas profetita en speco de pakto kun la diablo. Rakontante facilanime kaj kun eleganta humuro, ĝ estas foje ankaŭ rakontita kun patoso kaj ne sen iom da malico. Direkte al la fino, la alie tre hela intrigo fariĝas ekstreme malhela, kio ŝuldiĝas al la kreskanta blindeco de Munthe, kiu kondukas lin, kiel Tiberio, kiun li admiras, finfine forlasi la lucen de sia Villa San Michele kaj translokiĝi en la malgajan Torre di Materita.

La libro havas 32 ĉapitrojn, ĉiu el kiuj priskribas apartan periodon en la vivo de d-ro Munthe - aŭ "moda kuracisto" en Parizo kaj Romo, aŭ aŭdaca studento de profesoro Charcot, aŭ mezaĝa viro konstruanta sian revdomon sur la itala insulo Capri. Munthe multe vojaĝas - la verkaĵo montras la vivon de homoj en diversaj regionoj de Eŭropo fine de la 19-a kaj komenco de la 20-a jarcento. Napolo mortanta pro ĥolero, Mesino detruita de forta tertremo, Parizo kun kolito "modiĝanta ", Svedio (la hejmlando de la verkisto), "necivilizita" Laponio - servas kiel fono por la mirinda dediĉo de la kuracisto.

Amo al bestoj estas unu el la ĉefaj mesaĝoj de la aŭtoro al la leganto. En la verko, pro ili, d-ro Munthe eĉ batalas duelon kaj aĉetas tutan monton en Capri.

Intriga resumo

En 1876, Munthe unue vojaĝis al Italio kiam li estis 18-jara. Vizitinte Capri, tiun insulo faras al li absolute mirindan impreson. Li grimpis la ŝtuparon al Ancapri, renkontiĝis kun la loĝantoj kaj vizitis la ruinitan kapelon nomita "San Michele" kiu estis konstruita sur la ruinoj de la bieno-vilao de Tiberio. Eĉ tiam, la decido estis matura en lia koro, ke post kiam li finos siajn medicinstudojn, li aĉetos la lokon kaj konstruos sian domon tie. La eltrovo de la fama ruĝa marmora sfinkso, kiu rigardas super la Golfo de Napolo de la balustrado de Villa San Michele, estas atribuita al la revo de Munthe, kiun li kredas kaj sekvas, post kio ripeto de la sonĝo rezultigas realigon. Dum liaj medicinstudojn en Parizo li pendis en sia ĉambro en la Latina Kvartalo bildon de Capri, la revo de lia vivo.

En la verko, Munthe priskribas la stadioj de sia nekutima kariero, lia ascendo por iĝi moda kuracisto por la eŭropa nobelaro, lia renkonto kun eminentaj sciencistoj kaj famaj kuracistoj, sed ankaŭ lia laboro kontraŭ rabio en Parizo kaj ĥolero en Napolo. Unue Munthe priskribas sian laboron kiel kuraciston en Parizo. Kiom li povas, li evitas doni medikamenton, ĉar li venis al la konkludo, ke la plej multaj el la plendoj de la pacientoj, ĉefe de la aristokrataro, estis psikosomataj kaj ili bezonas "diagnozo" por trankviliĝi. La diagnozoj tiam estis preterpasanta modo en medicino, foje "apendicito" kaj foje "kojlito". Li ankaŭ priskribas siajn renkontiĝojn kun la verkisto Guy de Maupassant.

La kliniko de Monetha estis plenigita de riĉaj pacientoj, sed li ankaŭ vizitis la malriĉajn kvartalojn kaj traktis ilin senpage.

Li estis vokita al lokoj de katastrofo malgraŭ la risko. Dum li estis en vojaĝo al Laponio, li eksciis pri severa ĥolera malsano en Napolo kiu prenas pli malpli mil viktimoj ĉiutage. Li priskribas la mortantojon en la domoj kiel la ratoj amasiĝas ĉirkaŭ ili kaj komencas manĝi ilin. Li ankaŭ ekis al Mesino en Sicilio kiu estis detruita per sismo kaj cunamo kaj estis devigita endormi kun murdintoj.

Munthe priskribas en la verko sian sperton kun Louis Pasteur en la terapio de pacientoj de rabio kaj sian laboron kun Jean-Martin Charcot en la Hospitalo Saltpeterier kiu traktis inajn pacientojn de histerio kun hipnoto. Munthe kontraŭis al Charcot kaj asertis ke kelkaj el la "malsanuloj" ne estas malsanaj sed roluloj en la spektaklo de Charcot. Kiam li provis kontrabandi tian "pacienton" el la hospitalo, li estis kaptita kaj forpelita fare de Charcot.

Finfine li estis vokita al Romo kie li malfermis sukcesan klinikon. Pro liaj psikologiaj metodoj li estis ŝatata de la riĉaj rondoj kaj amasigis monon kiu permesis al li konstrui la "Vilaon San Michele", sekvinte la artan stilon de tiu tempo, kie li pasigis multajn jarojn kune kun la simplaj homoj de Anacapri. En la verko ekzistas neniu referenco de Munthe al lia familio.

Munthe estis fervora bestamanto, sed tamen subtenis bestajn eksperimentojn, pro ilia kontribuo al la progresado de medicino. En Capri li aĉetis "Monton Barbaroso" kaj transformis ĝin en rifuĝejon por birdoj. En la verko, li esprimas sian subtenon por eŭtanazio por morte malsanaj pacientoj.

Akcepto

La ĝenro de la libro estas sufiĉe malfacile determini. Kiel Axel Munthe mem indikas, kritikistoj ŝajnas ne scii en kiu ĝenro La Legendo de San Michele devus esti klasifikita - kelkaj nomas ĝin "aŭtobiografio", aliaj nomas ĝin "memuaroj de kuracisto". La verkisto malkonsentas kun ambaŭ difinoj:

"Kiom mi povas juĝi, ĉi tio estas nek unu nek la alia, la rakonto de mia vivo apenaŭ prenus kvincent paĝojn, eĉ se mi ne preterlasus ĝiajn plej malĝojajn kaj signifajn ĉapitrojn". Memoirs of a Doctor” kiu estas donita al ĉi tiu libro de kritiko, ŝajnas al mi eĉ malpli konvena tia aroganta subtitolo ne kongruas kun sia eksuberanta simpleco, senceremonia sincereco kaj, ĉefe, ĝia travidebleco "La Legendo de San Michele" rakonto pri Morto ĉi tio estas vera, ĉar Morto konstante ĉeestas en miaj pensoj - Axel Munthe, antaŭparolo al La Legendo de San Michele

La verko renkontis kaj aprobon kaj malakcepton. Antaŭ 1930 ĝi estis la plej vendita nefikcia en Britio kaj Usono, kaj la ŝveliĝanta fluo de vizitantoj volantaj vidi la domon de Munthe en Anacapri kondukis al ĝi esti konvertita en muzeon en la 1950-aj jaroj. Male, la eldonisto Kurt Wolff malaprobis la manuskripton ĉar li trovis ĝin "nekompreneble banala, vana kaj embarasa", kaj la verko altiris grandan nombron da parodioj post sia publikigo . Bengt Jangfeldt kaj Thomas Steinfeld, kiuj ĉiu publikigis biografion de Munthe en 2003 kaj 2007, respektive, komparis la faktojn de la vivo de Munthe kun la memoroj desegnitaj en la libro de San Michele kaj trovis multajn diferencojn. Sekve, Steinfeld subtekstigis la biografion The Art of Giving Life Meaning .  En resumo li skribis:

“Fakte, ĉi tiu verko, legita kiel aŭtobiografio, nur portas historian ekzamenadon en kelkaj lokoj. […] [Munthe] ne estas trompanto, sed li alteras, li ne estas fraŭdo, sed li trompas. Li estas vidanto kaj blindulo samtempe [...] Kaj li ŝanĝas la kronologiojn, aldonas kaj ellasas kaj ĉiam aranĝas la cirkonstancojn tiel, ke la spotlumo falu sur lin.

La verko estis adaptita en filmon en 1962 sub la titolo Axel Munthe – Der Arzt von San Michele (Axel Munthe - La Doktoro de San Michele) kun O.W. Fischer en la ĉefrolo.

En Esperanto aperis

• Axel Munthe: Romano de San Michele , tradukita de Jenny Weleminsky. Literatura Mondo, Budapeŝto, 1935, 511p .

Recenzoj

„ La eldono de Esperanta traduko de ĉi tiu konata angla verko (unue eldonita en 1929) certe estas tre bonvena. La libro rakontas la spertojn de sveda kuracisto kaj estas same interesa al nefakuloj, kiel al kuracistoj. Liaj spertoj ĉe la Salpêtrière, dum Charcot tie faris siajn konatajn eksperimentojn pri la hipnotismo, nepre havos specialan intereson al ĉi tiuj. Iuj personoj sendube trovos kelkajn partojn, ekzemple tiujn pri la ĥolera epidemio en Napolo, teruraj, eĉ naŭzaj. Tamen, la vivo de kuracisto ja enhavas tiajn malagrablaĵojn, kaj la aŭtoro certe pravis, montrante la aferojn, kiaj li trovis ilin. Aliaj partoj estas kompense belaj. Plej plaĉe estas legi pri lia laboro ĉe la kuracado kaj prizorgado de bestoj, al kiuj li ŝajnas pli simpatia, ol al homoj. Agrable estas legi ankaŭ pri lia neprofesia vivado sur la insulo Capri. San Michele estas la nomo de lia tiea loĝejo. Foje en ĉi tiuj partoj la stilo fariĝas iom mistika kaj malfacile komprenebla. La aŭtoro vizitis multajn landojn, kaj ĉapitro pri vizito al Laponlando donas interesan bildon pri la vivo kaj pensmaniero de ĉi tiu malmulte konata popolo. Zorga komparado kun la originalo montras, ke la traduko estas majstre farita, des pli, ĉar la tradukinto ne estas angla. Kial, tamen, oni elektis neanglon por traduki anglan verkon? Mankas la nenecesaj neologismoj, kiuj foje difektas eldonaĵojn de Literatura Mondo, sed persistas la misskribado de la numeraloj —la ĝusta formo estas, ekzemple, ne dudekses sed dudek ses, t.e. po unu vorto por ĉiu cifero, laŭ la ekzemploj donitaj de Zamenhof en la Ekzercaro. Eble estus pli bone, ne peni montri per subnotoj la prononcon de neesperantaj nomoj; ekzemple, Madame Réquin ne rekonus sian nomon, se oni prononcus ĝin Rokem, kaj Sir John Scott certe ne nomas sin Ser Jon Skot. La presistoj ne sufiĉe zorgis pri la supersignoj ĉe fremdlingvaj vortoj. Tamen, ĉi tiuj malmultaj malperfektaĵoj tute ne malbonigas tre legindan kaj bonstilan libron. ” — D.R.D. La Brita Esperantisto - Numero 376, Aŭgusto (1936)

Eksteraj ligiloj

• Villo San Michele