Dukotiledonaj plantoj

Kiel legi la taksonomion Dukotiledonaj plantoj
Floro de magnolio
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonaj Magnoliopsida Brongniart
Ordoj
Vidu tekston.
Aliaj Vikimediaj projektoj

Dukotiledonaj plantoj estas parto de la florplantoj, tradicie komparata kun la unukotiledonaj. La aro de dukotiledonaj plantoj enhavas ĉirkaŭ 200 000 speciojn, ĉeestante en plejparto el ekologiaj sistemoj. Tiuj plantoj havas ĝermante du kotiledonojn. Krom tio, aliaj karakteroj estas:

• Radikoj: unu dika radiko kun multaj etaj kreskante el ĝi, male al unuoktiledonaj, kies ĉiuj radikoj estas simildikaj.
• Tigo: kun dua lignon kreskante eksteren, tio estas vera trunko.
• Folioj: povas esti kunmetitaj (kun folietoj), preskaŭ ĉiam ret-angiaj (ret-nervura).
• Floroj: 4 aŭ 5-bazataj, tio estas ekzemple 5 sepaloj, 5 petaloj, 2 x 5 stamenoj, 5 karpeloj.

Estas pluraj skoloj por subdividi la dukotiledonojn, la klasika kaj la kladistika, depende de la klasiga sistemo.

Juna Ricino-planto montranta du embriajn foliojn (kotiledonoj), kiuj estas malsamaj ol la plenkreskaj folioj

Klasika klasigo

Laŭ la klasika klasigo de Kronkisto de 1981, la dukotiledonaj plantoj estas la klaso Magnoliopsida. En ĝi estas 6 subklasoj:

• subklaso Asteridae
• subklaso Caryophyllidae
• subklaso Dilleniidae
• subklaso Hamamelidae
• subklaso Magnoliidae
• subklaso Rosidae

Kladistika klasigo

Laŭ la nuna filogenetika klasigo APG III de 2009 (el la angla Angiosperm Phylogeny Group) la dukotiledonaj plantoj ne estas klado, sed parafiletika aro. Tio signifas ke la aro de dukotiledonaj plantoj ne enhavas unu prapatro kaj ĉiuj ties idoj, sed nur parto el ili. Fakte, la unukotiledonaj plantoj ankaŭ estas parto de ties idoj.

La klado de la florplantoj, enhavas frue apartaj dukotiledonaj, la unukotiledonaj, kaj aro de veraj dukotiledonaj, nomita verdukotiledonaj.

Ĉe la verdukotiledonaj kiu estas klado, la polenero havas tri ĝermkavojn. Ĉe la ceteraj duotiledonaj kaj la unukotiledonaj plantoj, estas unu ĝermkavo kaj estas alia klado.

Listoj laŭ klasika sistemo

La sekvaj listoj prezentas la dukotiledonajn ordojn kun ilia lokigo en la nova klasado de la APG-sistemo kaj en la malpli nova kaj ankoraŭ vaste uzata sistemo de Kronkisto.

Sistemo APG II

Sistemo de Kronkisto

Amborellaceae Nymphaeaceae [+ Cabombaceae] Austrobaileyales Chloranthaceae Ceratophyllales Magnoliedoj Canellales Canellales Piperaloj Piperales Laŭraloj Laurales Magnolialoj Magnoliales Aristolokiacoj Aristolochiales Eŭdikotiledonoj Bazaj eŭdikotiledonoj Ranunkolaloj Ranunculales Buksaloj Buxxales Trochodendrales Trochodendrales Protealoj Proteales Gunnerales Gunnerales Berberidopsaloj Berberidopsidales Dilleniales Dilleniales Kariofilaloj Caryophyllales Saksifragaloj Saxifragales Santalaloj Santalales Vitaloj Vitales Rozedoj Rosids Bazaj rozedoj Crossosomatales Crossosomatales Geranialoj Geraniales Mirtaloj Myrtales Eŭrozedoj I Zigofilaloj Zygophyllales Celastraloj Celastrales Malpigialoj Malpighiales Oksalidaloj Oxalidales Fabaloj Fabales Rozaloj Rosales Kukurbaloj Cucurbitales Fagaloj Fagales Eŭrozedoj II Brasikaloj Brassicales Malvaloj Malvales Sapindaloj Sapindales Asteredoj Basaj asteredoj Kornusaloj Cornales Erikaloj Ericales Eŭasteredoj I Garialoj Garryales Solanaloj Solanales Gencianaloj Gentianales Lamialoj Lamiales Senpozicia: Boraginaceae Eŭasteredoj II Akvifolialoj Aquifoliales Apialoj Apiales Dipsakaloj Dipsacales Asteraloj Asterales

Magnoliopsida Magnoliidae (plejparte bazaj dukotiledonoj) Magnolialoj Magnoliales Laŭraloj Laurales Piperaloj Piperales Aristolokiacoj Aristolochiales Ilicialoj Illiciales Nimfealoj Nymphaeales Ranunkolaloj Ranunculales Papaveraloj Papaverales Hamamelidae Trochodendrales Trochodendrales Hamamelidales Hamamelidales Daphniphyllales Daphniphyllales Didymelales Didymelales Eucommiales Eucommiales Urtikaloj Urticales Leitneriales Leitneriales Juglandaloj Juglandales Myricales Myricales Casuarinales Myricales Caryophyllidae Kariofilaloj Caryophyllales Poligonaloj Polygonales Plumbaginales Plumbaginales Dilleniidae Dilleniales Dilleniales Theales Theales Malvaloj Malvales Lecythidales Lecythidales Nepenthales Nepenthales Violaloj Violales Salikaloj Salicales Capparales Capparales Batales Batales Ericales Ericales Diapensiales Diapensiales Ebenales Ebenales Primulales Primulales Rozedoj Rosidae Rozaloj Rosales Fabaloj Fabales Protealoj Proteales Podostemaloj Podostemales Haloragaloj Haloragales Mirtaloj Myrtales Rhizoforaloj Rhizophorales Kornusaloj Cornales Santalaloj Santalales Raflezialoj Rafflesiales Celastraloj Celastrales Eŭforbialoj Euphorbiales Ramnaloj Rhamnales Poligalaloj Polygalales Sapindaloj Sapindales Geranialoj Geraniales Apialoj Apiales Asteredoj Gencianaloj Gentianales Solanaloj Solanales Lamialoj Lamiales Callitrichales Callitrichales Plantaginales Plantaginales Scrophulariales Scrophulariales Campanulales Campanulales Rubiales Rubiales Dipsakaloj Dipsacales Calycerales Calycerales Asteraloj Asterales

Gravaj familioj

Sendepende de la klasigsistemo jen ĉefaj familioj kun gravaj, konataj genroj (ordo laŭ APG-sistemo en krampoj):

aceracoj (sapindaloj) akvifoliacoj (akvifolialoj) amarantacoj (kariofilaloj) anakardiacoj (sapindaloj) apiacoj (apialoj) apocinacoj (gencianaloj) araliacoj (apialoj) aristolokiacoj (piperaloj) asteracoj (asteraloj) balzaminacoj (erikaloj) begoniacoj (kukurbaloj) betulacoj (fagaloj) bombakacoj (malvaloj) boragacoj (boragaloj ?) brasikacoj (brasikaloj) buksacoj (buksaloj ?) burseracoj (sapindaloj) celastracoj (celastraloj) cistacoj (malvaloj) datiskacoj (kukurbaloj) dipsakacoj (dipsakaloj) drozeracoj (kariofilaloj) enoteracoj (mirtaloj) erikacoj (erikaloj) eŭforbiacoj (malpigialoj) fabacoj (fabaloj) fagacoj (fagaloj) filadelfacoj (kornusaloj) fitolakacoj (kariofilaloj) flakurtiacoj (malpigialoj) fumariacoj (ranunkolaloj) gencianacoj (gencianaloj) geraniacoj (geranialoj) globulariacoj (lamialoj) hidrangeacoj (kornusaloj) hiperikacoj (malpigialoj) hipokastanacoj juglandujacoj kampanulacoj kanabacoj kaprifoliacoj (dipsakaloj) kariofilacoj (kariofilaloj) kenopodiacoj (kariofilaloj) konvolvulacoj (solanaloj) kornusacoj (kornusaloj) krasulacoj (saksifragaloj) kukurbacoj (kukurbaloj)

lamiacoj (lamialoj) laŭracoj (laŭraloj) linacoj (malpigialoj) litrumacoj (mirtaloj) lorantacoj (santalaloj) magnoliacoj (magnolialoj) malvacoj (malvaloj) meliacoj (sapindaloj) miristikacoj mirtacoj (mirtaloj) morusacoj (rozaloj) nimfeacoj oksalidacoj oleacoj (lamialoj) papavacoj (ranunkolaloj) pedaliacoj (lamialoj) peoniacoj piprujacoj (piperaloj) plantagacoj (lamialoj) poligonacoj (kariofilaloj) primolacoj (erikaloj) ramnacoj (rozaloj) ranunkolacoj (ranunkolaloj) rezedacoj (brasikaloj) rozacoj (rozaloj) rubiacoj (gencianaloj) rutacoj (sapindaloj) saksifragacoj (saksifragaloj) salikacoj (malpigialoj) santalacoj (santalaloj) sapotacoj (erikaloj) simarubacoj (sapindaloj) skrofulariacoj (lamialoj) solanacoj (solanaloj) sterkuliacoj (malvaloj) tamarikacoj (kariofilaloj) teacoj (erikaloj) tiliacoj (malvaloj) timeleacoj (malvaloj) ulmacoj (rozaloj) urtikacoj (rozaloj) verbenacoj (lamialoj) violacoj (malpigialoj) vitacoj (vitaloj) zigofilacoj (zigofilaloj)