Dunaújváros

Dunaújváros
urbo
Flago	Blazono
Administrado
Lando	Hungario
Regiono	Meza Transdanubio
Departemento	Fejér
Distrikto	Dunaújváros
Adreso	Városháza tér 1-2 2400 Dunaújváros
Poŝtkodo	2400
Telefonkodo	(+36) 25
Retpaĝaro	www.dunaujvaros.hu
Politiko
Urbestro (ekde 2012)	Gábor Cserna (Fidesz)
Demografio
Loĝantaro	50 000  (1-a de januaro 2015)
Loĝdenso	914,,89 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	46° 58′ N, 18° 56′ O (mapo)46.96472222222218.940277777778
Alto	97 m
Areo	52,67 km² (5 267 ha)
Horzono	Mezeŭropa tempo [+]
DEC Situo de Dunaújváros
DEC Situo de Dunaújváros
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Dunaújváros [+]

Dunaújváros [dunaUjvAroŝ] estas urbo en Hungario en regiono Meza Transdanubio, en departemento Fejér, en Distrikto Dunaújváros, kies centro ĝi estas. Ĝi havas la rangon departementrajta. La loknomo signifas hungare Danubo-nova-urbo. La latina nomo estas Intercisa.

Ponto ĉe Dunaújváros tra la Danubo

Geografio

• Koordinatoj: 46° 58′ N, 18° 56′ O (mapo)46.96472222222218.940277777778

Dunaújváros situas sur la dekstra bordo de la rivero Danubo (proksime ekzistas ponto al la alia bordo), 67 km sude de Budapeŝto, havanta fervojon kaj ĉefvojon.

Historio

Loĝejoj en Dunaújváros

Ĉefpordo de fabrikego en Dunaújváros

La loko estas loĝata ekde la bronza epoko. Dum la romia epoko troviĝis tie la urbo Intercisa. La urbo aparteninta fortikaĵo? (castrum) estis uzata kiel defendloko de panoniaj limoj ekde la 2-a jarcento ĝis la 5-a jarcento.

La loko estis ankaŭ poste loĝata; tiel ekzistas elfositaĵoj el la epoko de la hungara landokupo en la frua 10-a jarcento kaj jam el dum la Árpád-dinastio unu kirko atestas la ĉeeston de komunumoj, kiu estis inaŭgurita al sankta Pantaleono kaj la komunumo ricevis la nomon de (Duna (Danuba)-)Pentele.

Antaŭ la turkojn alvenis serbaj rifuĝintoj. Dum la turka regado inter 1541 kaj 1688, la loko iĝis por 15 jaroj senhoma kaj restis sensignifa vilaĝo, kiu ankoraŭ havis en 1949 nur 3.949 loĝantojn.

Fine de 1949 decidis la Centra Komitato de la hungara Komunista partio, en Dunapentele gigantan ferfandejo-kombinaton konstrui kun setligo de laboristoj el la provinco. Sekve de la personalkulto de Stalin, devis surpreni tiu unua socialista urbo la nomon de la ĉefdiktatoro, kiel en aliaj komunistaj landoj. La ĉefarkitekto de la konstruoj estis Tibor Weiner. Ekde tiam la urbo nomiĝis Sztálinváros (esperante "Stalinurbo"). Dum la hungara revolucio en 1956 Dunapentele reuziĝis, sed poste ricevis la pli novan loknomon Dunaújváros.

La urbo iĝis simbolo de socialismo. Post ties fino la ferindustrio sukcesis gardi la poziciojn, la urbo ankaŭ nun prosperas. Ĝi ricevis ponton tra Danubo kaj ne tro for konstruiĝas aŭtoŝoseo. La urbo havas elitan sportan vivon, precipe gravas la futbalo kaj la handbalo.

Vidindaĵoj

• Serba ortodoksa preĝejo (Dunaújváros)
• novgotika romkatolika Kirko Sankta Triunuo (Dunaújváros) el 1864
• romkatolika moderna Preĝejo Kristo Reĝo (Dunaújváros)
• moderna luterana preĝejo (Dunaújváros)
• moderna kalvinana kirko (Dunaújváros) el 1985
• Muzeo Intercisa

Eduko

• Universitato de Dunaújváros

Famuloj

• en Dunapentele naskiĝis:
  • luktisto György Gurics
  • pentristo János Pentelei Molnár
• en Dunapentele mortis geografo Pál Rosti
• en Sztálinváros naskiĝis hungara politikisto Lajos Dorkota
• en Dunaújváros naskiĝis:
  • aktoroj Zsanett Andrádi, Éva Auksz, Balázs Szántó kaj Vilmos Vajdai
  • Zoltán Supola, gimnastikisto
  • gitaristoj Béla Tibor Jeszenszky kaj Tibor Kiss
  • kajakisto Anna Kárász
  • pentristo Lilla Bodor
  • muzikisto Gábor Torma
  • pianisto Bálint Baráth
  • András Szabó (violonisto)
• en Dunaújváros mortis:
  • Ervin Nagy (aktoro)
  • arkeologo István Bóna
  • Pál Kovács (ministro)
  • pentristoj István Birkás kaj János Pleidell

Ĝemelurboj

• Elbasan, Albanio
• Linz, Aŭstrio
• Silistra, Bulgario
• Villejuif, Francio
• Terni, Italio
• Giurgiu, Rumanio
• Sremska Mitrovica, Serbio
• İnegöl, Turkio
• Alĉevsk, Ukrainio
• Coventry, Britio

Esperanto

Estas delegito de UEA tie.

Referencoj

Listo de urboj de Hungario