Hiperiono (luno): Malsamoj inter versioj

	Hiperiono
	Natura satelito de Saturno (VII)
	astronomia simbolo
	Hiperiono (Cassini, 26-a de septembro 2005) Hiperiono (Cassini, 26-a de septembro 2005)
satelito de Saturno • regula satelito
Oficiala nomo	Saturno VII
Astronomia simbolo	vd
Nomita laŭ	Hiperiono vd
	Malkovro
Malkovrinto	- William Cranch Bond,; - George Phillips Bond
Dato de malkovro	16-a de septembro 1848
Loko de malkovro	Usono
Unua superflugo	Voyager 2; (24-a de aŭgusto 1981)
	Orbitaj ecoj
Granda duonakso	1 481 000 km
Discentreco	0,123
Klinangulo	0,43° vd
Periodo	21,280 tagoj
	Fizikaj ecoj
Diametro	370 × 280 × 226 km
Maso; - Denso; - Surfaca falakcelo; - Liberiga rapido	0.558 × 1019 kg; 0,6 × 103 kg/m3; 0,017 al 0,021 m/s2; 45 al 99 m/s (dependas de la loko)
Rotacia periodo	kaosa rotacio
Aksa kliniteco	kaose varia
	Atmosferaj kaj surfacaj ecoj
Surfaca premo	0
Surfaca temperaturo	? K
Albedo; Geometria albedo	0,3; 0,3 vd
	Observaj ecoj
Videbla magnitudo	14
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 22:32, 20 feb. 2010

Ĉi tiu artikolo temas pri natura satelito de Saturno. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Hiperiono.

Hiperiono estas satelito de Saturno, kiu aspektas kiel spongo.

Malkovro

William Cranch Bond kaj sia filo George Phillips Bond, usonaj astronomoj malkovris ĝin la 16-a de septembro 1848 ^[2]. La 18-an, la brito William Lassell sendepende ekvidis ĝin kaj nomis ĝin, laŭ Hiperiono, titano filo de Geo kaj Urano.

Ecoj

Rotacio

La fotoj far de Voyager 2 kaj fotometraj mezuroj de Tero montras, ke la hiperiona rotacio estas kaosa: ĝia rotacia akso varias ne-antaŭvideble. Hiperiono estas la ununura kaosa objekto nun konata en la sunsistemo, sed simuladoj montris ke, en la estinto, aliaj neregulaj satelitoj tiel kondukis.

Tia kaosa rotacio kialigas per la neregula formo de la satelito, ĝia discentra orbito kaj orbita resonanco 3:4 kun Titano

Aspekto

Ĝi estas unu el plej granda nun konata astro kun neregulan formon (nur Proteo estas pli granda nesfera objekto). Hiperiono verŝajne estas ero de pli granda objekto, frakasita de alfrapo. Ĝia surfaco estas riĉega je profundaj krateroj kiuj donas spongan aspekton. Ĝia denso, 0,6 × 10³ kg/m³, estas tiu de porhava akva glacio, sed ĝia febla albedo indikas, ke ĝi estas kovrita de maldika tavolo de malhela-ruĝa materialo ^[3]. Oni hipotezis, ke tia materio, kies koloro memorigas la malhelan materialon de Japeto, estus veninta de Febo.

Notoj kaj referencoj

Eksteraj ligiloj

greke Hiperiono (Saturno V) (el "View of the Solar System") (angle) greke La luno Hiperiono (el paĝaro de NASA) (angle) greke Hiperiono el "Cassini, Misio Ekvinokso" (angle) greke Hiperiono, kaosa luno "The Planetary Society" (angle) greke Hiperiono, el la paĝaro de Jean-Michel (france) greke La malgrandaj Saturnaj satelitoj (el "Planète Astronomie") (france) greke Hiperiono, stranĝa luneto de Saturno (el "Techno-Science.net") (france) greke Hiperiono, au Saturno VII (el ~~naŭ~~8 planedoj) [1] (france), [2] (angle) greke Tetiso, telesto kaj Kalipso (el "Projekto Luno") (germane)

[1] Hiperiono - Voyager 2 (577 000 km malproksime) (angle)

[2] Malkovro de nova saturna satelito ( Monthly Notices of the Royal Astronomical Society) (angle)

[3] Malkovroj pri la gigata kosma spongo (angle)

[1]

[2]

[3]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-{{TemasPri|natura satelito de Saturno |[[Hiperiono]]}}
+{{TemasPri|natura satelito de Saturno|[[Hiperiono]]}}
------
 {{Informkesto astronomia objekto
 |Nomo =  Hiperiono
@@ Linio 11: / Linio 10: @@
 |Loko_de_malkovro = [[Usono]]
 |Malkovrinto = - William Cranch Bond,<br />- George Phillips Bond
-|Aliaj_nomoj = Saturno VII
+|Oficiala_nomo = Saturno VII
 |Unua_superflugo = [[Voyager 2]]<br />({{dato|24|aŭgusto|1981}})<ref>[http://nssdc.gsfc.nasa.gov/imgcat/html/object_page/vg2_4396355.html Hiperiono - Voyager 2 (577 000 km malproksime)] {{lingvokodo|en}}</ref>
-|Unua_surteriĝo =
 |Granda_duonakso = 1 481 000 km
 |Discentreco = 0,123
@@ Linio 30: / Linio 28: @@
 |Premo = 0
 }}
+'''Hiperiono''' estas [[naturaj satelitoj de Saturno|satelito de Saturno]], kiu aspektas kiel [[spongo (ilo)|spongo]].
-'''Hiperiono''' estas [[naturaj satelitoj de Saturno|satelito de Saturno]], kiu aspektas
-kiel [[spongo (ilo)|spongo]].
 ==Malkovro==
@@ Linio 40: / Linio 36: @@
 ==Ecoj==
 ===Rotacio===
-La fotoj far de [[Voyager 2]] kaj fotometraj mezuroj de Tero montras, ke la hiperiona
+La fotoj far de [[Voyager 2]] kaj fotometraj mezuroj de Tero montras, ke la hiperiona rotacio estas [[Teorio de kaoso|kaosa]]: ĝia rotacia akso varias ne-antaŭvideble. Hiperiono estas la ununura kaosa objekto [[Nun en 2009|nun konata]] en la sunsistemo, sed [[informadika simulado|simuladoj]] montris ke, en la estinto, aliaj neregulaj satelitoj tiel kondukis.
-rotacio estas [[Teorio de kaoso|kaosa]]: ĝia rotacia akso varias ne-antaŭvideble.
-Hiperiono estas la ununura kaosa objekto [[Nun en 2009|nun konata]] en la sunsistemo, sed
-[[informadika simulado|simuladoj]] montris ke, en la estinto, aliaj neregulaj satelitoj
-tiel kondukis.
-Tia kaosa rotacio kialigas per la neregula formo de la satelito, ĝia discentra orbito
+Tia kaosa rotacio kialigas per la neregula formo de la satelito, ĝia discentra orbito kaj [[orbita resonanco]] 3:4 kun [[Titano (luno)|Titano]]
-kaj [[orbita resonanco]] 3:4 kun [[Titano (luno)|Titano]]
 ===Aspekto===
-Ĝi estas unu el plej granda [[nun en 2009|nun konata]] astro kun neregulan formon
+Ĝi estas unu el plej granda [[nun en 2009|nun konata]] astro kun neregulan formon (nur [[Proteo (luno)|Proteo]] estas pli granda nesfera objekto). Hiperiono verŝajne estas ero de pli granda objekto, frakasita de alfrapo. Ĝia surfaco estas riĉega je profundaj
+[[alfrapa kratero|krateroj]] kiuj donas spongan aspekton. Ĝia denso,  0,6 × 10<sup>3</sup> kg/m<sup>3</sup>, estas tiu de porhava [[akvo|akva]] [[glacio]], sed ĝia febla albedo indikas, ke ĝi estas kovrita de maldika tavolo de malhela-ruĝa materialo
-(nur [[Proteo (luno)|Proteo]] estas pli granda nesfera objekto). Hiperiono verŝajne estas ero
-de pli granda objekto, frakasita de alfrapo. Ĝia surfaco estas riĉega je profundaj
-[[alfrapa kratero|krateroj]] kiuj donas spongan aspekton. Ĝia denso,  0,6 ×
-<sup>3</sup> kg/m<sup>3</sup>, estas tiu de porhava [[akvo|akva]] [[glacio]], sed ĝia febla albedo indikas, ke ĝi estas kovrita de maldika tavolo de malhela-ruĝa materialo
 <ref>[http://www.space.com/scienceastronomy/070704_sponge_moon.html Malkovroj pri la gigata kosma spongo] {{lingvokodo|en}}</ref>.
-Oni hipotezis, ke tia materio, kies koloro memorigas la malhelan materialon
+Oni hipotezis, ke tia materio, kies koloro memorigas la malhelan materialon de [[Japeto (luno)|Japeto]], estus veninta de [[Febo (luno)|Febo]].
-de [[Japeto (luno)|Japeto]], estus veninta de [[Febo (luno)|Febo]].
 == Notoj kaj referencoj ==
+{{referencoj}}
-<references /> <!-- Helpo : http://eo.wikipedia.org/wiki/Helpo:Referencoj kaj piednotoj -->
 == Eksteraj ligiloj ==
-{{el}}{{en}} [http://www.solarviews.com/eng/hyperion.htm Hiperiono (Saturno V) (el ''"View of the Solar System"'')]
+{{el}} [http://www.solarviews.com/eng/hyperion.htm Hiperiono (Saturno V) (el ''"View of the Solar System"'')] {{lingvokodo|en}}
-{{el}}{{en}} [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sat_Hyperion La luno Hiperiono (el paĝaro de NASA)]
+{{el}} [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sat_Hyperion La luno Hiperiono (el paĝaro de NASA)] {{lingvokodo|en}}
-{{el}}{{en}} [http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/ Hiperiono el "Cassini, Misio Ekvinokso"]
+{{el}} [http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/ Hiperiono el "Cassini, Misio Ekvinokso"] {{lingvokodo|en}}
-{{el}}{{en}} [http://www.planetary.org/explore/topics/our_solar_system/saturn/hyperion.html Hiperiono, kaosa luno ''"The Planetary Society"'']
+{{el}} [http://www.planetary.org/explore/topics/our_solar_system/saturn/hyperion.html Hiperiono, kaosa luno ''"The Planetary Society"''] {{lingvokodo|en}}
-{{el}}{{fr}} [http://jmm45.free.fr/planetes/hyperion/hyperion.htm Hiperiono, el la paĝaro de Jean-Michel]
+{{el}} [http://jmm45.free.fr/planetes/hyperion/hyperion.htm Hiperiono, el la paĝaro de Jean-Michel] {{lingvokodo|fr}}
-{{el}}{{fr}} [http://www.planete-astronomie.fr/les-satellites-mineurs-de-saturne.html La malgrandaj Saturnaj satelitoj (el ''"Planète Astronomie''")]
+{{el}} [http://www.planete-astronomie.fr/les-satellites-mineurs-de-saturne.html La malgrandaj Saturnaj satelitoj (el ''"Planète Astronomie''")] {{lingvokodo|fr}}
-{{el}}{{fr}} [http://www.techno-science.net/?onglet=news&news=3020 Hiperiono, stranĝa luneto de Saturno (el ''"Techno-Science.net"'')]
+{{el}} [http://www.techno-science.net/?onglet=news&news=3020 Hiperiono, stranĝa luneto de Saturno (el ''"Techno-Science.net"'')] {{lingvokodo|fr}}
-{{el}}{{fr}}/{{en}} Hiperiono, au Saturno VII  (el ''<s>naŭ</s>8 planedoj'') [http://www.lasam.ca/billavf/nineplanets/hyperion.html france] [http://www.nineplanets.org/hyperion.html angle]
+{{el}} Hiperiono, au Saturno VII  (el ''<s>naŭ</s>8 planedoj'') [http://www.lasam.ca/billavf/nineplanets/hyperion.html] {{lingvokodo|fr}}, [http://www.nineplanets.org/hyperion.html] {{lingvokodo|en}}
-{{el}}{{de}} [http://www.monde.de/tethys-telesto-calypso.html Tetiso, telesto kaj Kalipso (el ''"Projekto Luno"'')]
+{{el}} [http://www.monde.de/tethys-telesto-calypso.html Tetiso, telesto kaj Kalipso (el ''"Projekto Luno"'')] {{lingvokodo|de}}
 {{SunSistemo}}