Internacia lingvistika olimpiado
| Internacia lingvistika olimpiado | ||
|---|---|---|
| konkurso perioda evento 
| ||
| Internacia Scienco-Olimpiado • konkurso | ||
| Lingvoj |
angla lingvo | |
| Retejo | Oficiala retejo | |
Internacia lingvistika olimpiado (IOL) estas ĉiujara konkurado pri teoria, matematika kaj aplikebla lingvistiko inter mezlernejanoj. Oni aranĝas ĝin ekde la 2003 jaro iniciate de rusaj lingvistoj, kiuj jam dum multaj jaroj aranĝas en Rusio similan olimpiadon (la Moskva libera tradicia olimpiado pri lingvistiko kaj matematiko).
Konkurado
[redakti | redakti fonton]La konkurado konsistas el du partoj: tiu persona kaj tiu teama.
La unua estas la persona konkurado. Ĝi daŭras ses horojn. Ĉiu partoprenanto devas solvi kvin lingvistikajn problemojn kaj skribi ilin sur papero. Ĉiu problemo estas tradukita al la denaska lingvo de ĉiu partoprenanto, kaj pro tio oni elpensas ilin tiel, ke ili estu samgrade malfacilaj por parolantoj de diversaj lingvoj kaj ke ili ne temu pri lingvo kiun iu partoprenanto povas koni. Tamen historie la teamoj de Sud-Koreio solvas la problemojn en la angla lingvo.
La ĵurio taksas ĉiun solvon de problemo per nombro ekde 0 ĝis 20. Poste oni faras tabelon de partoprenantoj kun sumo de la nombroj ricevitaj de ili por ĉiu tasko. La du aŭ tri unuaj ricevas premion de la unua grado, kelkaj pli subaj tiun de la dua grado, kelkaj eĉ pli subaj tiun de la tria grado (la kvanto ŝanĝiĝas dum jaroj). Por kelkaj eĉ pli subaj eblas laŭdaj folioj, laŭ deziro de la ĵurio.
Dum la teama konkurado (krom la unua olimpiado de la jaro 2003) oni devas solvi en tri/kvar horoj nur unu problemon, sed tre malfacilan kaj malkutiman. Laŭ iu difinita sistemo oni taksas la solvon, kaj al la tri plej bonaj teamoj oni donas la unuan, la duan kaj la trian premion.
Kelkaj grandaj landoj partoprenas per du teamoj (Rusio tradicie sendas unu teamon el Moskvo kaj unu el Sankt-Peterburgo); krome, kiam la olimpiado estas aranĝata en unu difinita lando, tiu lando rajtas formi unu plian teamon. Se unu lando mandas plurajn teamojn, en la teama konkurado oni devas partopreni aparte.
Kelkaj malgrandaj landoj partoprenas per unu teamo de tri, du aŭ unu partoprenanto(j).
Historio
[redakti | redakti fonton]En 1965 la unuan lingvistikan olimpiadon inter mezlernejanoj aranĝis Alfred Zhurinsky (1938-1991) en Moskvo, Rusio. Poste en aliaj urboj/landoj (ekzemple Bulgario (1984), Oregono (1988) kaj Petroburgo (1995) oni aranĝis aliajn lingvistikajn olimpiadojn. Nur en 2003 olimpiado internacia aranĝiĝis - en Borovec, Bulgario.
IOL 2022
[redakti | redakti fonton]IOL-19 estis tenita inter 25 kaj 29 julio 2022 ĉe King William College en Castletown, Manksinsulo. Gviditaj fare de Rob Teer, la Olimpikoj gastigis 46 teamojn de 32 landoj, kun Moldavio, Svislando kaj Tajlando partoprenantaj en la konkurso por la unua fojo. La estro de la problemo-komitato estis Samuel Ahmed. La kvin problemoj en la individua konkurso koncernis la morfofonologion de ubiĥa (kaŭkaza lingvo proksima al adigea kaj abĥaza), la semantiko kaj morfofonologio de verboj en la Alabama lingvo (parolata en la suda Usono), la sintakso de la Nǀuuki lingvo (tiu lingvo havas nur unu inan parolanton en Afriko), la proksimeco de la Arabana lingvo, kaj fonologiaj ŝanĝoj kaj tonformado en du praĥamaj lingvoj Phan Rang Cham kaj Tsat. La grupkonkuradproblemo enhavis trairejojn en 17-a kaj 18-a jarcento manĉura de la Cheong-eo Nogeoldae kaj la "Imperia Spegulo de la Manĉura Lingvo" de la Kangxi Emperor. La tasko devigis la studentojn analizi la trairejojn, kongrui frazojn en malnova kaj moderna manĉura al iliaj tradukoj same kiel skribi en la manĉura alfabeto.
IOL 2023
[redakti | redakti fonton]IOL 20 okazis de la 24-a de julio ĝis la 28-a de julio 2023 en Bansko, Bulgario. Gvidite fare de Alex Velinov, ĝi ricevis 51 teamojn de 37 landoj, kaj Filipinio partoprenis por la unua fojo. La problemo-komitaton prezidis Milena Vaneva. La kvin problemoj en la individua konkurso traktis lingvojn kiel Guazacapán Xinka (lingvo en Gvatemalo, kiu nuntempe ne havas parolantojn), Apurinã (Brazilo), Coastal Marind (Indonezio), Plains Cree (Kanado) kaj Supyire (Malio kaj Ebur-Bordo).
La problemo de grupkonkurado traktis partojn de vortaro de Chester S. Street pri la Murrin-patha, aŭstralia indiĝena lingvo parolita fare de pli ol 2,000 homoj en la Norda Teritorio.
Lokoj de aranĝado
[redakti | redakti fonton]Partopreno
[redakti | redakti fonton]La malsupra tabelo montras la jaroj, en kiu partoprenis ĉiu lando. Ankaŭ ĝi montras kiu lando aranĝis la olimpiadon en ĉiu jaro.
| Lando | 2003[1] | 2004[2] | 2005[3] | 2006[4] | 2007[5] | 2008[6] | 2009[7] | 2010[8] | 2011[9] | 2012[10] | 2013[11] | 2014[12] | 2015[13] | 2016[14] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ĉiuj | 6 | 7 | 9 | 9 | 9 | 11 | 17 | 18 | 19 | 26 | 26 | 28 | 29 | 30 |
| Bulgario | ARANĜ. | ARANĜ. | ARANĜ. | |||||||||||
| Ĉeĥio | ||||||||||||||
| Estonio | ARANĜ. | |||||||||||||
| Latvio | ||||||||||||||
| Nederlando | ARANĜ. | |||||||||||||
| Rusio | ARANĜ. | ARANĜ. | ||||||||||||
| Pollando | ARANĜ. | |||||||||||||
| Serbio/Jugoslavio | ||||||||||||||
| Finnlando | ||||||||||||||
| Rumanio | ||||||||||||||
| Litovio | ||||||||||||||
| Hispanio | ||||||||||||||
| Svedio | ARANĜ. | |||||||||||||
| Usono | ARANĜ. | |||||||||||||
| Germanio | ||||||||||||||
| Sud-Koreio | ||||||||||||||
| Slovenio | ARANĜ. | |||||||||||||
| Aŭstralio | ||||||||||||||
| Unuiĝinta Reĝlando | ARANĜ. | |||||||||||||
| Barato | ARANĜ. | |||||||||||||
| Irlando | ||||||||||||||
| Norvegio | ||||||||||||||
| Singapuro | ||||||||||||||
| Brazilo | ||||||||||||||
| Kanado | ||||||||||||||
| UAE | ||||||||||||||
| Vjetnamio | ||||||||||||||
| Ĉinio | ARANĜ. | |||||||||||||
| Grekio | ||||||||||||||
| Hungario | ||||||||||||||
| Israelo | ||||||||||||||
| Japanio | ||||||||||||||
| Manksinsulo | ||||||||||||||
| Tajvano | ||||||||||||||
| Turkio | ||||||||||||||
| Pakistano | ||||||||||||||
| Ukrainio | ||||||||||||||
| Bangladeŝo | ||||||||||||||
| Francio | ||||||||||||||
| Kazaĥio | ||||||||||||||
| Srilanko | ||||||||||||||
- Ĉijare la lando aranĝis la olimpiadon.
- Ĉijare la lando partoprenis en la olimpiado.
- Ĉijare ne partoprenis la lando.
- La lando eble partoprenus en la olimpiado (la nacia olimpiado okazis).
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- I. A. Derĵanski, A. S. Berdiĉevskij kaj aliaj. Pri tradukebleco de lingvistikaj problemoj. Kio iĝis klara post la Unua internacia lingvistika olimpiado. Arkivigite je 2006-09-23 per la retarkivo Wayback Machine
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ http://ioling.org/participants/2003
- ↑ http://ioling.org/participants/2004
- ↑ http://ioling.org/participants/2005
- ↑ http://ioling.org/participants/2006
- ↑ http://ioling.org/participants/2007
- ↑ http://ioling.org/participants/2008
- ↑ http://ioling.org/participants/2009
- ↑ http://ioling.org/participants/2010
- ↑ http://ioling.org/participants/2011
- ↑ http://ioling.org/participants/2012
- ↑ http://ioling.org/participants/2013
- ↑ http://ioling.org/participants/2014
- ↑ http://ioling.org/participants/2015
- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-07-09. Alirita 2016-06-08.