Františkovy Lázně
| Františkovy Lázně | |||
| germane Franzensbad | |||
| urbo | |||
 Kolonaro en Františkovy Lázně
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Františkovy Lázně | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Karlovy Vary | ||
| Distrikto | Distrikto Cheb | ||
| Administra municipo | Cheb | ||
| Historiaj regionoj | Bohemio, Sudetio | ||
| Situo | Františkovy Lázně | ||
| - alteco | 442 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 50° 07′ 13″ N 12° 21′ 06″ O / 50.12028 °N, 12.35167 °O (mapo) | ||
| Areo | 25,74 km² (2 574 ha) | ||
| Loĝantaro | 5 707 (2023) | ||
| Denseco | 221,72 loĝ./km² | ||
| Baseno | Ĥebia baseno | ||
| Fondo | 1793 | ||
| - fondinto | Francisko la 1-a | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 351 01 | ||
| NUTS 3 | CZ041 | ||
| NUTS 4 | CZ0411 | ||
| NUTS 5 | CZ0411 554529 | ||
| Katastraj teritorioj | 7 | ||
| Partoj de urbo | 8 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 9 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 | |||
 Vikimedia Komunejo: Františkovy Lázně
| |||
| Retpaĝo: www.frantiskovy-lazne.cz | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
Františkovy Lázně ([Frantiŝkovi Laznje], germane Franzensbad) estas konata kuracloko en Ĉeĥio. Ĝi situas en Okcidenta Bohemio, en Regiono Plzeň, distrikto Cheb. Kune kun Karlovy Vary kaj Mariánské Lázně ĝi formas "banlokan triangulon". En 2023 ĝi havis 5 707 loĝantojn.
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Poustka, Vojtanov, Třebeň, Skalná, Cheb kaj Libá.
Historie la unua torfa banloko en la mondo. Pro sia unike unueca klasikisma aspekto en 1992 proklamita kiel urba monumentrezervejo.
Kuracefikoj de la lokaj malvarmaj akvofontoj estis konataj jam ekde la 15-a jarcento. La urbo estis fondita en la jaro 1793 sub la (germanlingva) nomo Kaiser Franzensdorf ([KAJza FRANcensdorf], = vilaĝo de imperiestro Francisko). En 1807 ĝi estis alinomita al Franzensbad [FRANcensbat] (= Franciska banejo). Tio estas ankaŭ la signifo de la ĉeĥa nomo. La honorata Francisko estas Francisko la 2-a Jozefo Karlo de Habsburgo, kiu iĝis (germana) imperiestro en 1792.
Františkovy Lázně havas 24 kuracajn fontojn (parte marĉajn), el kiuj 12 estas uzataj por kuracado.
Iom pri la historio de tiu regiono[redakti | redakti fonton]
Františkovy Lázně troviĝas en la historia regiono nomata Sudetio. La termino, kiu akiris teritorie politikan enhavon, estis misuzita de germanaj nazioj subtenata de parto de germana loĝantaro de Sudetio (precipe de Sudetgermana partio, SdP) al disbato de la demokratia Ĉeĥoslovakio. Tiu ĉi teritorio estis nome ekde la 10-a jarcento neniam dubita parto de Ĉeĥa ŝtato, respektive lando de Ĉeĥa Krono, kvankam ĉi tie ekde la 13-a jarcento vivis germana loĝantaro, kiu ĉi tie havis majoritaton. Post munkena interkonsento (1938) estis kiel Sudetio markata la plena teritorio rezignita de Ĉeĥoslovakio sub premo pere de grandpotencoj al la hitlera Germanio.
Loĝantaro[redakti | redakti fonton]
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 3 070 |
| 1880 | 4 397 |
| 1890 | 4 354 |
| 1900 | 4 382 |
| 1910 | 5 239 |
| 1921 | 5 608 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 6 497 |
| 1950 | 3 335 |
| 1961 | 4 752 |
| 1970 | 4 849 |
| 1980 | 5 192 |
| 1991 | 5 184 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 5 261 |
| 2014 | 5 547 |
| 2016 | 5 536 |
| 2017 | 5 497 |
| 2018 | 5 501 |
| 2019 | 5 514 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2020 | 5 461 |
| 2021 | 5 032 |
| 2022 | 5 187 |
| 2023 | 5 707 |
Esperantista tradicio[redakti | redakti fonton]
En 1914 okazis en la tiama Franzensbad Esperanto-kongreso de Aŭstrio-Hungario, al kiu la urbo kun la tuta Bohemio apartenis. Tiam oni inaŭguris la unuan monumenton dediĉitan al L. L. Zamenhof, konstruitan laŭ iniciato de Jakob Hechtl kaj detruitan de germanaj nazioj en 1938, kiam tiu regiono nomata Sudetio post la munkena interkonsento (1938) estis kiel Sudetio markata la plena teritorio rezignita de Ĉeĥoslovakio sub premo pere de grandpotencoj al la hitlera Germanio.
En 1991 estis inaŭgurita memortabulo pri tiu monumento, donaco de Asocio de Esperantistoj-Handikapuloj. Je 1994-06-10 ĝi estis vandalece detruita, sed donacoj ebligis starigon de alia tabulo.
Pri la urbo[redakti | redakti fonton]
- Franzensbad (Bohemujo) La plej fama banurbo de la mondo rilate al la torfaĵaj banoj (traduko), Eldonejo: J. Kobrtsch & Gschihay, Eger-Franzensbad
- Franzensbad - La plej fama banurbo de la mondo rilate al torfaj banoj. La plej efika kuracloko por kormalsanoj esperantigis J Hechtl Franzensbad Kuracdirekcio 1914 8 p 41 il 20 cm sur la kovrilo fervoja skiza mapo
Galerio[redakti | redakti fonton]
-
statuo de Francisko - simbolo de la urbo -
Konstruaĵo kun fontoj de Glauber -
L. L. Zamenhof-monumento en Franzensbad/Františkovy Lázně -
Memortabulo pri d-ro L. L. Zamenhof
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
| ||||