Lingvoj de la Eŭropa Unio

En la Eŭropa Unio estas parolataj multaj lingvoj, iuj inter ili estas la nun 24 oficialaj, kelkaj estas oficialaj en iuj teritorioj (kiel la kataluna kaj la eŭska kunoficialaj respektive en Katalunio kaj Eŭskio), estas multaj regionaj lingvoj kaj dialektoj, lingvoj de popoloj disigitaj inter pluraj landoj (kiel la romaa), kaj multaj aliaj lingvoj de enmigrintaj homgrupoj el diversaj partoj de la mondo, precipe eksaj kolonilandoj de membroŝtatoj, Barato, Pakistano, Indonezio, Afriko kaj ankaŭ Ĉinio.

Enketoj montris la lingvan staton de la Eŭropa Unio kun montro de proporcio da parolantoj de ĉiuj el tiuj lingvoj kaj dialektoj, kiel sola gepatra lingvo, aŭ unu el du aŭ pluraj gepatraj lingvoj, kiel oficiala ŝtatlingvo, kiel dua tria kaj plia fremdlingvo, kun diversaj regniveloj.

Oficialaj lingvoj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio.

La oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio estas tiuj en kiuj oficialaj dokumentoj nepre estu eldonitaj, lingvoj per kiuj civitanoj povas fari skriban peton al la Unio kaj rajtas ricevi respondon en la lingvo en kiu ili petis. Tamen la reguloj estas iom komplikaj kaj ekzistas apartaj statusoj por iuj lingvoj (la irlanda, la malta) en kiuj ne ĉiuj dokumentoj estas altradukitaj. Laborlingvoj principe estas ĉiuj 24 lingvoj, sed en iuj instancoj – ekzemple en la Eŭropa Komisiono – estas uzataj nur tri el ili, nome: la angla, la franca kaj la germana. Tiujn oni nomas laborlingvoj aŭ proceduraj lingvoj.

Lingvokapabloj de civitanoj

Plej parolataj lingvoj en la Eŭropa Unio post la Briteliro de 2020

Lingvoj	Landoj	Kiel unua lingvo (procentaĵo rilata al la loĝantaro de EU)	Kiel fremda lingvo (procentaĵo rilata al la loĝantaro de EU)	Procentaĵo de la loĝantaro de EU parolanta la lingvon
angla	Irlando  Malto	1%	38%	39%
germana	Germanio  Aŭstrio  Luksemburgo  Belgio  Italio	19%	14%	33%
franca	Francio  Luksemburgo  Belgio  Italio	14%	14%	28%
itala	Italio	13%	3%	16%
hispana	Hispanio	9%	6%	15%
pola	Pollando	9%	1%	10%
nederlanda	Nederlando  Belgio	5%	1%	6%
rusa	Estonio  Latvio  Litovio  Finnlando	1%	6%	7%
rumana	Rumanio	4%	0%	4%
sveda	Svedio  Finnlando	2%	1%	3%
greka	Grekio  Kipro	3%	0%	3%
ĉeĥa	Ĉeĥio	2%	1%	3%
portugala	Portugalio	2%	0%	2%
hungara	Hungario	2%	0%	2%
slovaka	Slovakio	1%	1%	2%
kataluna	Hispanio  Francio  Italio	1%	1%	2%

Fidindeco de la enketo

Grafiko montranta la nombron da fremdlingvoj regataj de pridemandataj civitanoj de Eŭropa Unio. Kompare aperas la proporcio da studentoj kaj da junuloj regantaj du fremdajn lingvojn

Laŭ enketo ĉe preskaŭ 30 000 civitanoj de landoj de Eŭropa Unio kaj de la kandidataj landoj, en novembro kaj decembro 2005, estas pretigitaj la sekvaj tabeloj kaj mapoj. La enketo baziĝas sur memtakso de lingvokapablo de la respondintoj.

Grafiko montranta la lingvokapablon de la angla kiel fremdlingvo en Eŭropa Unio (laŭ memtakso), kaj en grupo da germanaj studentoj, laŭ memtakso kaj laŭ ekzameno.

Lingvokapablo laŭ memtakso kaj laŭ ekzameno

Alia enketo ĉe 3.700 studentoj en Hanovro oktobre 2006 evidentigis ke dum 34% de la studentoj memtaksis sin bonegaj parolantaj de la angla kaj 38% bonaj, lingva kontrolo montris ke 1% estis vere bonegaj kaj 4% bonaj, 76% mezbonaj La rezultoj de la enketo de Eurobarometer iom kongruas kun la memtakso de la enketitoj en Hanovro. (56% de la germanoj anoncas, ke ili kapablas la anglan, dum estas 38% en EU. Krome 49% de la studentoj anoncas, ke ili regas du lingvojn, dum estas averaĝe 28%. Sekve oni povas kredi, ke 76% de la germanaj studentoj regas la anglan, dum estas 38% en EU.) Sekve estas konjekteble ke saman ĝustigon de la rezultoj oni povus apliki al la enketo de Eurobarometer; tiam oni eventuale trovus ke ne 8% da civitanoj bonege regas la anglan sed nur 0,24%, kaj ne 26% bone regas ĝin sed nur 1,8%, entute nur 2% de la civitanoj regus almenaŭ bone la anglan ekster la anglalingvaj landoj.

La enketo detale evidentigas diversajn aspektojn de la lingvoscio de eŭropaj civitanoj kiaj nombroj da regataj lingvoj, preteco plulerni lingvojn, malsamecoj laŭ landoj, aĝoj, profesioj kaj opinioj pri neceso lerni fremdajn lingvojn, ktp.

Lingvokapablo je la plej sciataj lingvoj (en 2006, kun Britio)

Kapablo de la angla

Kapablo de la germana

Kapablo de la franca

Kapablo de la hispana

Kapablo de la itala

Kapablo de la rusa

Lando (EU27)	Angla kiel fremdlingvo	Germana kiel fremdlingvo	Franca kiel fremdlingvo	Hispana kiel fremdlingvo	Itala kiel fremdlingvo	Rusa kiel fremdlingvo
Aŭstrio	58%	4%	10%	4%	8%	2%
Belgio	59%	27%	48%	6%	3%	0%
Britio	7%	9%	23%	8%	2%	1%
Bulgario	23%	12%	9%	2%	1%	35%
Ĉeĥio	24%	28%	2%	0%	1%	20%
Danio	86%	58%	12%	5%	1%	1%
Estonio	46%	22%	1%	0%	0%	66%
Finnlando	63%	18%	3%	2%	1%	2%
Francio	36%	8%	6%	13%	5%	0%
Germanio	56%	9%	15%	4%	3%	7%
Grekio	48%	9%	8%	0%	4%	3%
Hispanio	27%	2%	12%	10%	2%	1%
Hungario	23%	25%	2%	1%	2%	8%
Irlando	5%	7%	20%	4%	1%	1%
Italio	29%	5%	14%	4%	1%	0%
Kipro	76%	5%	12%	2%	4%	2%
Kroatio	49%	34%	4%	2%	14%	4%
Latvio	32%	14%	2%	1%	0%	70%
Litovio	39%	19%	1%	0%	0%	80%
Luksemburgo	60%	88%	90%	1%	5%	0%
Malto	88%	3%	17%	3%	66%	0%
Nederlando	87%	70%	29%	5%	1%	0%
Pollando	29%	20%	3%	1%	1%	26%
Portugalio	32%	3%	24%	9%	1%	0%
Rumanio	29%	6%	24%	3%	4%	4%
Slovakio	32%	32%	2%	1%	1%	29%
Slovenio	57%	50%	4%	2%	15%	2%
Svedio	89%	30%	11%	6%	2%	1%
Kandidataj landoj:
Turkio	17%	4%	1%	0%	0%	1%

Esperanto

2004

En 2004 Gianfranco Dell'Alba prezentis amendon (leĝŝanĝproponon) kiu interalie entenis proponon ke Eŭropa Unio pripensu enkondukon de Esperanto kiel centra traduklingvo. Ĝi estis malakceptita de 160 voĉdonantoj, tamen 120 voĉdonis favore.

En la 12-a de februaro 2004 la EU-parlamentano Marco Cappato metas skriban demandon (E-0537/04) al la EU-Komisiono. La titolo estas "La rolo de Esperanto por la protektado de efika samtraktado de la lingvoj". Li mencias, ke okaze de parlamenta diskuto en la 13-a de januaro samjare la tiama EU-komisionanino Viviane Reding deklaris, ke "la multlingveco inkluzivigu ankaŭ tiujn el niaj lingvoj, kiuj ne estas oficialaj lingvoj, sed neniukaze Esperanton, ĉar ni jam disponas pri sufiĉe da vivantaj lingvoj kun problemoj, por plie krei artefaritajn lingvojn". Li demandas interalie: "Ĉu la Komisiono volas premi la membroŝtatojn - aŭ mem zorgi pri tio - sekvi la alvokon de la Ĝenerala Konferenco de Unesko (23 C/114), laŭ kiu oni enkonduku lernprogramon pri la lingvoproblemo kaj Esperanto en la lernejoj kaj superaj institucioj de klerigado?"

En sia respondo de la 19-a de marto 2004 sinjorino Reding nome de la EU-Komisiono respondas rilate al la Unesko-alvoko, ke laŭ la EU-traktato la Eŭropa Komunumo strikte respektu en la kampo de klerigado "la respondecon de la membrantaj ŝtatoj por la enhavo de la instruado kaj la elformado de la kleriga sistemo same kiel por la multeco de iliaj kulturoj kaj lingvoj". Laŭ la respondo la EU-Komisiono ne intencas, entrepreni apartajn iniciatojn por la enkonduko de "lernprogramo pri la lingvoproblemo kaj Esperanto en la lernejoj kaj superaj institucioj de klerigado".

'Raporto Grin'

Vidu pli detala pritrakto sub: Eŭropa Unio - Esperanto en EU

2005

En la 2-a de aŭgusto 2005 la EU-parlamentanoj Marco Pannella kaj Emma Bonino metas skriban demandon (E-2915/05) al la EU-Komisiono. La titolo estas "Ekvilibreco kaj efikeco de la lingvopolitiko, stato de la multlingveco en la edukaj sistemoj kaj vivipoveco de la lingvoj en Eŭropo". Ili mencias la raporton Arkivigite je 2006-10-10 per la retarkivo Wayback Machine de François Grin, laŭ kiu Britio havas netan gajnon de ĝis 18 miliardoj da eŭroj jare pro la superregado de la angla lingvo; samtempe ili citas, ke laŭ la raporto la Esperanto-instruado povus ebligi jaran netan ŝparadon de ĉ. 25 miliardoj da eŭroj. Ili demandas pri diversaj nombroj rilate al la lingvoinstruado kaj lingvouzado. Krome la demandoj koncernas la lingvojn, kiujn minacas formortado. Fine ili demandas pri eventuala "Eŭropa Lingvokonferenco" pri la estonteco de la lingvoj kaj per tio de la eŭropaj popoloj.

En sia respondo de la 6-a de septembro 2005 la EU-komisionano Ján Figeľ nomas kelkajn statistikojn, sed ne mencias Esperanton.

2006

La parlamentanino Margareta Handzlik, Renato Corsetti (UEA) kaj Seán Ó Riain (EEU) sendis en majo 2006 leteron al ĉiuj EU-parlamentanoj, en kiu ili citis la raporton de Grin. La teksto asertas ke «per pli justa sistemo EU ŝparus minimume € 25 miliardojn jare!». La letero ne proponis ke Esperanto fariĝu sola oficiala lingvo de EU.

2008

La 14-an de julio 2008 okazis en Eŭropa parlamento en Bruselo diskuto je la temo: "Esperanto: ĉu amiko aŭ malamiko de multlingvismo." La inviton al la forumo sendis nome de dekkvino da EP-anoj unu el la vicprezidantoj, sinjoro Bronisław Geremek kaj kunsubskribis EP-anino Ljudmila Novak. Partoprenis 25 personoj, inter kiuj 6 parlamentanoj de EP.

European Language Monitor (ELM)

European Language Monitor (ELM) servas priatenti eŭropajn lingvojn doante superrigardon pri la lingva leĝaro kaj lingvoplanado en Eŭropo. Eblas foliumi kaj kompari lingvajn leĝojn, trovi informojn pri la statuso de minoritataj lingvoj, la uzado de lingvoj en amaskomunikiloj kaj la uzado de lingvoteknologio en multaj eŭropaj landoj. La ĉefa fokuso estas sur oficialaj regularoj kaj ilia efektivigo. La datumoj por ELM estas kolektitaj ĉiujn 4 jarojn ekde 2009. Ĝi provizas respondojn al demandoj kiel ekzemple:

• Kiom da landoj havas lingvan leĝon?
• Kiuj lingvoj estas uzataj kiel instrulingvo en supera edukado?
• Kiuj lingvoj estas uzataj en kompanioj retejoj, kaj kiuj landoj havas specifajn programojn por subteni lingvoteknologion por siaj lingvoj?

Krome ĝi donas respondojn al :

1. Ĝeneralaj demandoj pri ĉiu lando kaj ĝiaj lingvoj
2. Specifaj leĝaj regularoj
3. Instruado en kaj uzado de lingvoj en primara kaj sekundara edukado
4. Instruado kaj uzado de lingvoj sur universitata nivelo
5. Amaskomunikiloj
6. Komerco
7. Disvastigo de oficialaj lingvoj eksterlande
8. Lingvaj organizoj
9. Lingva teknologio

Disertacia premio

Ĉiujara ELM organizas konkurson por trovi la plej bonajn magistrajn tezojn en Eŭropo en la kampo de lingvouzo, lingvopolitiko kaj multlingveco.

Bibliografio

• (en) Alice Leal, Seán Ó Riain, Language Policy and the Future of Europe, Routledge, 2023
• (fr) Robert Phillipson, La domination de l'anglais, un défi pour l'Europe, Editions Libre et Solidaire, 2019
• (fr) Tamás Szende, Politiques linguistiques, apprentissage des langues et francophonie en Europe centrale et orientale : Les défis de la diversité, Paris, Archives contemporaines, 2009, 189 p. (ISBN 978-2-8130-0003-3, rete konsultebla [arkivo])

Vidu ankaŭ

• Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio
• Lingvoj de Eŭropo
• Raporto Grin
• Robert Phillipson
• Eŭropa Esperanto-Unio
• Eŭropo - Demokratio - Esperanto

Eksteraj ligiloj

(franca) Chris: 4 Trucs insolites sur les langues, YouTube

(angla) European Language Monitor Arkivigite je 2022-05-06 per la retarkivo Wayback Machine