Listo de insuloj laŭ areo
Tiu listo de insuloj laŭ areo inkludas ĉiujn insulojn en la mondo pli grandaj ol 2,500 km2 > kaj kelkajn aliajn insulojn super 500 km2, en descenda ordo laŭ areo. Por komparo, oni montras ankaŭ kontinentojn.
Kontinentaj teramasoj[redakti | redakti fonton]
Kvankam la kontinentaj teramasoj listitaj sube ne estas normale nomitaj insuloj, ili estas tero entute ĉirkaŭita de akvo (ekskludante la geologie malgravajn Suezan kaj Panaman Kanalojn). Fakte ili estas enormaj insuloj kaj estas montrataj tie pro tiu tialo. La ciferoj estas ĉirkaŭkalkuloj kaj temas nur pri la kontinenta ĉeftero. Kelkaj personoj, tamen, konsideras ĉefteron de Aŭstralio kiel insulo.
| Rango | Teramaso | Areo (km2) |
Areo (sq mi) |
Lando aŭ landoj |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Afrik-Eŭrazio | 85,000,000 | 33,200,000 | Variaj |
| 2 | Ameriko | 42,300,000 | 16,400,000 | Variaj |
| 3 | Antarkto[1] | 14,000,000 | 5,400,000 | Neniu (variaj landoj havas teritoriajn postulojn) |
| 4 | Aŭstralio[2] | 7,600,000 | 2,900,000 |  Aŭstralio
|
Insuloj super 100,000 km² (39,000 sq mi)[redakti | redakti fonton]
Kvankam insulo estas, ĝenerale, ajn teramaso kiu estas komplete ĉirkaŭita de akvo, kelkaj difinoj ekskludas teramasojn sufiĉe grandajn por esti konsiderataj kontinentoj. Lokigi Aŭstralion en la plej lastan kategorion (eĉ kvankam oni polemikis pri kiel teknike oni decidas ĉu temas pri kontinento, aŭ simple parto de pli granda kontinento nomita ankaŭ Aŭstralio) faras Gronlandon la plej granda insulo. Tiele tiu listo de insuloj ekas per Gronlando.
Insuloj 25,000–100,000 km² (9,700–38,600 sq mi)[redakti | redakti fonton]
Insuloj 10,000–25,000 km² (3,900–9,700 sq mi)[redakti | redakti fonton]
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Antarkto estas speciala kazo: se ties glacio estas konsiderara ne kiel tero, sed kiel akvo, ĝi ne estas ununura teramaso, sed kelkaj terareoj de multe pli malgranda areo, ĉae la glacilimo estas sub marnivelo en multaj regionoj de la kontinento. Se tiu glacimantelo liberiĝus, iome da rokaĵoj kiu estas nune sub marnivelo leviĝus al tera areo,Global warming and the stability of the West Antarctic Ice Sheet, Michael Oppenheimer, 1998 (vidu mapon de Antarkto montrantan regionojn kie rokaĵoj estas sub marnivelo) kvankam tio parte estus kontraŭdirita, kaj en kelkaj areoj de la kontinento superita, de marnivelaj leviĝoj. (Majo 2009) “Reassessment of the Potential Sea-Level Rise from a Collapse of the West Antarctic Ice Sheet”, Science 324 (59295), p. 901–903. doi:10.1126/science.1169335. Alirita 3 June 2013..
- ↑ Aŭstralio estas pli ol tri fojojn la grando de Gronlando, nome la plej granda insulo. Aŭstralio estas foje nomita "La Insula Kontinento", kaj foje ricevis la titolon de "la plej granda insulo sed la plej malgranda kontinento de la mondo". Australia in Brief - Department of Foreign Affairs and Trade. Dfat.gov.au. Arkivita el la originalo je 2003-08-20. Alirita 2010-08-30. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2003-08-20. Alirita 2015-09-14.
- ↑ 3,0 3,1 Islands By Land Area. Islands.unep.ch. Arkivita el la originalo je 2015-12-01. Alirita 2010-08-01.
- ↑ Oni pensas ke inter la Gronlanda glaciejo povus esti tri separataj insuloj."Greenland's huge ice sheet is melting far faster than scientists expected", San Francisco Chronicle, 2a de Julio 2006. Ĉu lokoj kie la glaci-roka limejo estas sub marnivelo aŭ estas tero estas ankoraŭ temo disputata. La kutima difino estas ke Gronlando estas unu ĉefa insulo.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Joshua Calder's World Island Info. Worldislandinfo.com. Alirita 2010-08-30.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Atlas of Canada. Atlas.nrcan.gc.ca (2009-08-12). Arkivita el la originalo je 2013-01-22. Alirita 2010-08-30. Arkivigite je 2013-01-22 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-01-22. Alirita 2015-09-14.
- ↑ . Geography of Ireland. Registaro de Irlando. Arkivita el la originalo je 2009-11-24. Alirita 2009-11-11. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2009-11-24. Alirita 2015-09-15.
- ↑ Statistisk ĺrbok 2009: Geografisk oversikt (norvege). Ssb.no. Alirita 2010-08-01.
- ↑ Monthly Bulletin of Interior Statistics 2011.12 Arkivigite je 2014-03-29 per la retarkivo Wayback Machine, Department of Statistics, Ministry of the Interior, Taiwan/R.O.C.
- ↑ La Respubliko Ĉina (RĈ) estas ŝtato plej ofte aludita kiel Tajvano. Ĝi estas ankaŭ diplomatie foje konata kiel Ĉina Tajpeo aŭ per aliaj nomoj. La RĈ ne estas plu membro de Unuiĝintaj Nacioj ekde la fino de 1971 kaj konsiderata de UN kiel Tajvano, Provinco de Ĉinio. Ĝi estas nune agnoskita nur fare de Vatikanurbo kaj de 23 UN membroŝtatoj kaj kun de facto internaciaj rilatoj kun plej aliaj. Tajvano tenas ĉefajn politikajn, ekonomiajn, kaj militistajn rilatojn kun Usono, Japanio, landoj de EU inter ĉefaj ŝtatoj. La politika statuso de ROC kaj la jura statuso de Tajvano (kun la teritorioj sub ties jurisdikcio ekde 1945) estas en disputo. La RĈ estas malkonfuzenda kun la Popola Respubliko Ĉinio (PRĈ) kiu estas kutime referencata simple kiel Ĉinio, aŭ kun la nomo Respubliko Tajvano proponita de la defendantoj de Tajvana sendependeco.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- Islands of Greenland. Norwegian University of Science and Technology (Aŭgusto 2005). Arkivita el la originalo je 2011-06-15. Alirita 2015-09-15.
- Islands by Land Area. United Nations Environment Programme (18a de Februaro 1998). Arkivita el la originalo je 2015-12-01. Alirita 2015-09-14.
- The Atlas of Canada. Natural Resources Canada (4a de Junio 2015).
- World Island Information. Joshua Calder (2010).