Lagoso: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Neniu resumo de redakto |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 114: | Linio 114: | ||
'''Lagoso''', aŭ malofte '''Lejgoso''', estas la plej granda urbo de [[Niĝerio]]. Ĝis [[1991]] ĝi estis la ĉefurbo de Niĝerio, tiam la registaro translokiĝis al [[Abuĝo]]. |
'''Lagoso''', aŭ malofte '''Lejgoso''', estas la plej granda urbo de [[Niĝerio]]. Ĝis [[1991]] ĝi estis la ĉefurbo de Niĝerio, tiam la registaro translokiĝis al [[Abuĝo]]. |
||
En la urbo loĝas proksimume 9 milionoj da homoj; Lagoso estas do unu el la plej grandaj urboj en Afriko. (La plej granda estas [[Kairo]].) |
En la urbo loĝas proksimume 9 milionoj da homoj; Lagoso estas do unu el la plej grandaj urboj en Afriko. (La plej granda estas [[Kairo]].) Tiele ĝi estas la dua plej loĝata kaj rapide kreskanta urbo en Afriko kaj la sepa en la tuta mondo.<ref>[http://www.citymayors.com/statistics/urban_growth1.html World's fastest growing cities and urban areas from 2006 to 2020], de CityMayors.com</ref> |
||
La loĝantaro de Lagoso laŭ la registaro de la Lagosa Ŝtato, estis eĉ ĝis 17.5 milionoj. Tiuj ciferoj tamen estas disputataj de la Niĝeria Registaro kaj konsiderataj nefidindaj de la Nacia Loĝantarkomisiono de Niĝerio.<ref>{{cite web|url=http://www.lagosstate.gov.ng/pagelinks.php?p=6|publisher=Lagos State Government|title=Population|year=2011|accessdate=3a Novembro 2012}}</ref> La plej lastaj registroj ĉirkaŭkalkulis la loĝantaron je 21 milionoj, kio farus Lagoson la plej granda urbo en Afriko.<ref name="John Campbell"/> |
|||
Lagoso estis origine loĝata de la tribo de Avorioj, nome subgrupo de la [[Joruboj]]. Dum estreco de la Oloja Olofino, la Avorioj moviĝis al insulo nune nomita Iddo kaj poste al pli granda insulo Lagoso.<ref>{{cite book|title=Patrons and Power: Creating a Political Community in Metropolitan Lagos|author=Sandra T. Barnes|url=http://books.google.com.ng/books?id=1327AAAAIAAJ&pg=PA20&lpg=PA20&dq=olofin+yoruba+lagos&source=bl&ots=0odl-Y73Vp&sig=_VwxfJoY8rbog1G4XQJK3Gj5uqc&hl=en&sa=X&ei=e4XTU9juGomo4gSOkYGADg&ved=0CCoQ6AEwCA|page=20|year=1986|isbn=978-0-2533-4297-3|publisher=Indiana University Press, International African Library|accessdate=26a de Julio, 2014}}</ref><ref>{{cite book|title=African Cities: Competing Claims on Urban Spaces|author=Francesca Locatelli|author2=Paul Nugent |year=2009|publisher=Brill|isbn=978-9-0041-6264-8|page=114|url= http://books.google.com.ng/books?id=A_IsNliDF6kC&pg=PA114&lpg=PA114&dq=olofin+yoruba+lagos&source=bl&ots=QjHJajP5Fg&sig=2XhaFENDsdnafQLO_IZnnxWQZQU&hl=en&sa=X&ei=toHTU_KON8bc4QSUkID4DA&ved=0CCMQ6AEwBDgK|accessdate=26a de Julio, 2014}}</ref> En la 15a jarcento, la avoria setlejo estis atakita de la [[Benina Imperio]] post kverelo, kaj la insulo iĝis Benina militkampadejo nome "Eko" sub Oba Orhogba, nome la Oba de [[Benino]] tiam.<ref name="Williamsguide"/><ref>{{cite book|title=Kingdoms of the Yoruba |first=Robert Sydney |last=Smith |page=73 |edition=3 |publisher=University of Wisconsin Press |year=1988 |isbn=0-299-11604-2 |url=http://books.google.com/books?id=ric6OĥbCS0C&pg=PA73}}</ref> |
|||
Lagoso estas metropolita areo kiu originiĝis sur insuloj separataj de [[tajdo|tajdaj fluaĵoj]], kiaj la insulo Lagoso, ĉe la sudokcidenta elfluejo de la [[Lagosa Laguno]] kaj protektitaj el la Atlantika Oceano de longaj [[sablejo]]j kiaj [[Bar Strando]], kiu etendas ĝis 100 km oriente kaj okcidente de la elfluejo. El la komenco, Lagoso etendiĝis al la kontinento okcidente de la laguno kaj la urbaro, inklude [[Ikeja]] (kiu estas ĉefurbo de la Lagosa Ŝtato) kaj Agege, nune atingas pli ol 40 km nordokcidente de la insulo Lagoso. Kelkaj ĉeurboj estas Ikorodu, [[Epe (Niĝerio)|Epe]] kaj [[Badagrio]], kaj oni ĵus kreis pliajn lokajn konsilantarojn, kio altigis la totalan nombron de lokaj registaroj en Lagoso al 57 (Tio inkludas Lokajn Komunumoj en Disvolviĝo aŭ LCDAoj). |
|||
En la urbo 7 [[universitato]]j funkcias. |
|||
== Geografio == |
== Geografio == |
Kiel registrite je 12:35, 11 sep. 2014
Lagoso | |||
portugale: Lagos, edoe: Èkó | |||
urbo | |||
Haveno en Lagoso
| |||
|
|||
Oficiala nomo: Lagos | |||
Kromnomoj: Urbolago, Lasgidi, Gidi | |||
Lando | Niĝerio | ||
---|---|---|---|
Historia regiono | Benina imperio | ||
Parto de | Okcidenta Afriko | ||
Oceano | Atlantiko Gvinea Golfo | ||
Situo | Lagoso | ||
- alteco | 10 m s. m. | ||
- koordinatoj | 06° 27′ 11″ N 03° 23′ 45″ O / 6.45306 °N, 3.39583 °O (mapo) | ||
Areo | 999,6 km² (99 960 ha) | ||
Loĝantaro | 7 937 932 (2006) | ||
Fondo | 17-a jarcento | ||
Horzono | OAT (UTC+1) | ||
Situo enkadre de Niĝerio
| |||
Urbo Lagoso montranta ĉefajn urbajn areojn
| |||
Situo enkadre de Afriko
| |||
Vikimedia Komunejo: Lagos, Nigeria | |||
Retpaĝo: www.lagosstate.gov.ng | |||
Lagoso, aŭ malofte Lejgoso, estas la plej granda urbo de Niĝerio. Ĝis 1991 ĝi estis la ĉefurbo de Niĝerio, tiam la registaro translokiĝis al Abuĝo.
En la urbo loĝas proksimume 9 milionoj da homoj; Lagoso estas do unu el la plej grandaj urboj en Afriko. (La plej granda estas Kairo.) Tiele ĝi estas la dua plej loĝata kaj rapide kreskanta urbo en Afriko kaj la sepa en la tuta mondo.[1] La loĝantaro de Lagoso laŭ la registaro de la Lagosa Ŝtato, estis eĉ ĝis 17.5 milionoj. Tiuj ciferoj tamen estas disputataj de la Niĝeria Registaro kaj konsiderataj nefidindaj de la Nacia Loĝantarkomisiono de Niĝerio.[2] La plej lastaj registroj ĉirkaŭkalkulis la loĝantaron je 21 milionoj, kio farus Lagoson la plej granda urbo en Afriko.[3]
Lagoso estis origine loĝata de la tribo de Avorioj, nome subgrupo de la Joruboj. Dum estreco de la Oloja Olofino, la Avorioj moviĝis al insulo nune nomita Iddo kaj poste al pli granda insulo Lagoso.[4][5] En la 15a jarcento, la avoria setlejo estis atakita de la Benina Imperio post kverelo, kaj la insulo iĝis Benina militkampadejo nome "Eko" sub Oba Orhogba, nome la Oba de Benino tiam.[6][7]
Lagoso estas metropolita areo kiu originiĝis sur insuloj separataj de tajdaj fluaĵoj, kiaj la insulo Lagoso, ĉe la sudokcidenta elfluejo de la Lagosa Laguno kaj protektitaj el la Atlantika Oceano de longaj sablejoj kiaj Bar Strando, kiu etendas ĝis 100 km oriente kaj okcidente de la elfluejo. El la komenco, Lagoso etendiĝis al la kontinento okcidente de la laguno kaj la urbaro, inklude Ikeja (kiu estas ĉefurbo de la Lagosa Ŝtato) kaj Agege, nune atingas pli ol 40 km nordokcidente de la insulo Lagoso. Kelkaj ĉeurboj estas Ikorodu, Epe kaj Badagrio, kaj oni ĵus kreis pliajn lokajn konsilantarojn, kio altigis la totalan nombron de lokaj registaroj en Lagoso al 57 (Tio inkludas Lokajn Komunumoj en Disvolviĝo aŭ LCDAoj).
En la urbo 7 universitatoj funkcias.
Geografio
Lagoso situas en sudokcidenta Niĝerio, parte sur insuloj, parte ĉe la marbordo de Atlantiko kaj iom pli internen.
Historio
Portugala esploristo Rui de Sequeira vizitis la lokon en 1472. Li nomumis la lokon portugale lagoj. Ĝis 1889 la setlejo funkciis, kiel centro de la sklavokomercado. En 1861 ĝi iĝis brita kolonio kaj la urbo iĝis ĉefurbo en 1914.
Trafiko
Lagoso havas imponajn internacian flughavenon kaj havenon. Aŭtovojo estas ankaŭ al eksterlando.
Klimato
Lagoso havas tropikan klimaton. Ekzistas du pluvsezonoj inter aprilo-julio kaj oktobro-novembro. Iom seka periodo estas inter aŭgusto-septembro kaj pli longa seka sezono de decembro ĝis marto. Jare pluvas po 1838 mm. En ĉiuj monatoj pluvas. La temperaturo varias inter 20-30 °C.
Ĝemelurboj
- Ŝablono:Flagicon Atlanta, Usono
- Ŝablono:Flagicon Bruselo, Belgio
- Ŝablono:Flagicon Bukaresto, Rumanio
- Ŝablono:Flagicon Kairo, Egipto
- Ŝablono:Flagicon Cotonou, Benino
- Ŝablono:Flagicon Daegu, Sud-Koreio
- Ŝablono:Flagicon Fukuoka, Japanio
- Ŝablono:Flagicon Istanbulo, Turkio
- Ŝablono:Flagicon Ĝajpuro, Barato
- Ŝablono:Flagicon Montego Bay, Jamajko
- Ŝablono:Flagicon Newcastle, Anglio
- Ŝablono:Flagicon Olympia, Grekio
- Ŝablono:Flagicon Portospeno, Trinidado kaj Tobago
- Ŝablono:Flagicon Ra'anana, Izraelo
- Ŝablono:Flagicon Rio de Janeiro, Brazilo
- Ŝablono:Flagicon Salcedo (Domingo), Domingo
- Ŝablono:Flagicon Salzburg, Aŭstrio
- Ŝablono:Flagicon Tajpejo, Tajvano
- Ŝablono:Flagicon Tbiliso, Kartvelio
- Ŝablono:Flagicon Toulouse, Francio
Vidu ankaŭ
- Centrafrikaj mangrovoj
- Plej grandaj urboj (laŭ enloĝantaro)
- Listo de milionurboj
|
- ↑ World's fastest growing cities and urban areas from 2006 to 2020, de CityMayors.com
- ↑ Population. Lagos State Government (2011). Alirita 3a Novembro 2012.
- ↑ Citaĵa eraro Malvalida etikedo
<ref>
; neniu teksto estis provizita por ref-oj nomatajJohn Campbell
; $2 - ↑ Sandra T. Barnes. (1986) Patrons and Power: Creating a Political Community in Metropolitan Lagos. Indiana University Press, International African Library. ISBN 978-0-2533-4297-3.
- ↑ Francesca Locatelli. (2009) African Cities: Competing Claims on Urban Spaces. Brill. ISBN 978-9-0041-6264-8.
- ↑ Citaĵa eraro Malvalida etikedo
<ref>
; neniu teksto estis provizita por ref-oj nomatajWilliamsguide
; $2 - ↑ Smith, Robert Sydney. (1988) Kingdoms of the Yoruba, 3‑a eldono, University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-11604-2.