Liberio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
e r2.7.1) (robota aldono de: yi:ליבעריע |
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
| Linio 21: | Linio 21: | ||
Liberio estas la plej malnova [[respubliko]] moderntipa de Afriko, fondita de eks-sklavoj el [[Usono]]. |
Liberio estas la plej malnova [[respubliko]] moderntipa de Afriko, fondita de eks-sklavoj el [[Usono]]. |
||
=== |
===Politiko === |
||
== Interna politiko == |
|||
Ekde la komenco ĝin markis duraj konfliktoj inter la regantaj "uson-liberianoj" anglalingvaj (ĉ. 5 centonoj de l'enloĝantaro) kaj la regataj "afrik-liberianoj" diverslingvaj. |
Ekde la komenco ĝin markis duraj konfliktoj inter la regantaj "uson-liberianoj" anglalingvaj (ĉ. 5 centonoj de l'enloĝantaro) kaj la regataj "afrik-liberianoj" diverslingvaj. |
||
| Linio 32: | Linio 33: | ||
Sub la [[UN]], [[Ellen Johnson-Sirleaf]] elektiĝis je novembro [[2005]], kaj kune kun la [[UN]] ŝia registaro laboras rekonstrui la landon. |
Sub la [[UN]], [[Ellen Johnson-Sirleaf]] elektiĝis je novembro [[2005]], kaj kune kun la [[UN]] ŝia registaro laboras rekonstrui la landon. |
||
== Ekstera politiko == |
|||
[[Dosiero:African, Caribbean and Pacific Group of States member nations map.svg|60px]] Liberio apartenas al la [[AKP-ŝtatoj]], internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj [[Afriko]], [[Karibio]] kaj la [[Pacifika Oceano]]. |
[[Dosiero:African, Caribbean and Pacific Group of States member nations map.svg|60px]] Liberio apartenas al la [[AKP-ŝtatoj]], internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj [[Afriko]], [[Karibio]] kaj la [[Pacifika Oceano]]. |
||
Kiel registrite je 13:26, 29 okt. 2011
Liberio (aŭ Liberia) estas lando en Okcidenta Afriko.
- Landkodo: LR.
- E-nomo: Liberia Respubliko.
- Nacia nomo: Republic of Liberia.
- Etimologio: Liberio signifas "libera lando".
- Areo: 111.369 kv.km.
- Politika sistemo: respubliko.
- Ŝtatestro: Prezidento Ellen Johnson-Sirleaf (ekde 8 novembro 2005).
- Ĉefurbo: Monrovio (426 mil). Ĝi estis fondita en 1822, kiam usonanoj komencis konstrui urbojn por liberigitaj sklavoj.
- Loĝantaro: 2.733 mil (1995), inter ili kpeloj 21 %, bakvoj 13%.
- Ŝtatlingvo: angla lingvo.
- Kredantoj: kristanoj, muzulmanoj.
- Eksporto: fera krudaĵo, kaŭĉuko, kafo, kakao, diamanto, oro.
- Valuto: Liberia dolaro.
- Organizoj: UNO (1945)
Liberio estas la plej malnova respubliko moderntipa de Afriko, fondita de eks-sklavoj el Usono.
Politiko
Interna politiko
Ekde la komenco ĝin markis duraj konfliktoj inter la regantaj "uson-liberianoj" anglalingvaj (ĉ. 5 centonoj de l'enloĝantaro) kaj la regataj "afrik-liberianoj" diverslingvaj.
Je Aprilo 1980, armea serĝento Samuel Doe prenis potencon murde de tiama ŝtatestro William Tolbert. Multe da la popolo esperis ke sub Doe la potenco iomete pli bone disdividiĝus inter la malsamaj gentoj de la lando, sed Doe rapide montriĝis kiel kruela diktatoro.
Je Decembro 1989, Charles Taylor, filo de usondevena kaj afrik-liberia gepatroj, komencis sanga revolto kontraŭ Doe. Tiu milito daŭris pli malsimple ĝis 1997, kiam Charles Taylor elektiĝis kiel prezidento. Taylor estis la plej potenca militestro dum la milito, kaj ŝtelis multe da la naturajn rimedojn de la lando.
Tamen perforto daŭras ĝis 2003, kiam Taylor, kulpiĝita per UN-tribunalo de Siera-Leono kaj Usono, fuĝis al Niĝerio, de kie li baldaŭ provaĵiĝos per speciala juĝejo en Hago, Nederlando.
Sub la UN, Ellen Johnson-Sirleaf elektiĝis je novembro 2005, kaj kune kun la UN ŝia registaro laboras rekonstrui la landon.
Ekstera politiko
Liberio apartenas al la AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifika Oceano.
Eksteraj ligiloj
greke http://www.worldpress.org/Africa/685.cfm greke http://havenworks.com/world/liberia greke http://www.travel-images.com/liberia.html greke http://www.liberiaseabreeze.com
| ||||
