Santomeo kaj Principeo

	Santomeo kaj Principeo
	República Democrática de São Tomé e Príncipe
Detaloj	Detaloj
	Nacia himno: Independência total
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Santomeo
Oficiala(j) lingvo(j)	Portugala
Uzata(j) lingvo(j)	Angolara
Plej ofta(j) religio(j)	Kristanismo
Areo	1 001 km²;
- % de akvo	0 %
Loĝantaro	210 240 (2020)
Loĝdenso	210 loĝ./km²
Horzono	+0
Interreta domajno	st
Landokodo	ST
Telefona kodo	239
Plej alta punkto	Pico de São Tomé
Plej malalta punkto	Atlantiko
Politiko
Politika sistemo	Respubliko
Ŝtatestro	Carlos Vila Nova
Ĉefministro	Patrice Trovoada
Nacia tago	12-a de julio
Sendependiĝo disde Portugalio	en 1975
Ekonomio
Valuto	Dobro (STD)
MEP	laŭ 2012
– suma	$ 264 Mio.
– pokapa	$ 1535
Akvejo	Atlantiko
Koordinatoj	0° 19′ 0″ N, 6° 36′ 0″ O (mapo)0.3166676.6
Plej alta punkto	Pico de São Tomé [+]
Plej malalta punkto	Atlantiko [+]
Areo	1 001 km² (100 100 ha) [+]
Loĝantaro	204 327 [+] (2017)
Horzono	UTC±00:00, Afriko/Sao Tomeo [+]
	Santomeo kaj Principeo
	Vikimedia Komunejo: São Tomé and Príncipe [+]
	En TTT: Oficiala retejo [+]
	v • d • r

Santomeo kaj Principeo^[1] aŭ Sao-Tomeo kaj Principeo^[2] estas lando en Centra Afriko, en la Golfo de Gvineo, formita ĉefe de du insuloj, kies nomojn ĝi portas - Santomeo (insulo) - kun samnoma ĉefurbo Santomeo - kaj Principeo.

Bazaj datumoj[redakti | redakti fonton]

Landkodo: ST.
E-nomo: Demokrata Respubliko de Santomeo kaj Principeo.
Nacia nomo: República Democrática de São Tome e Príncipe.
Areo: 964 km², inter ili insulo Santomeo - 836, kaj insulo Principeo - 128.
Politika sistemo: respubliko.
Ŝtatestro: prezidento Carlos Vila Nova
Ĉefministro: Tomé Vera Cruz
Ĉefurbo: Santomeo (35 mil).
Loĝantaro: 129 mil (1995).
Ŝtatlingvo: portugala.
Pokapa GNP: 350 $.
Eksporto: kakao, kafo, bananoj, palmoleo.

Geografio[redakti | redakti fonton]

Faŭno[redakti | redakti fonton]

Flaŭro[redakti | redakti fonton]

Historio[redakti | redakti fonton]

La insuloj estis malkovritaj de la portugalaj navigantoj João de Santarém kaj Pedro Escobar inter 1469 kaj 1472, samtempe kiel Anobono. La unua kolonigado de Santomeo sukcesis en 1493 fare de Alvaro Caminha, kiu ricevis la teron danke al la havigo de la portugala krono. Principeo estis kolonigita en 1500. Meze de la 16-a jarcento, kun helpo de sklavoj, la insulo estis la ĉefa produktanto de sukero de Afriko.

La sklaveco estis abolita en 1876, sed plu ekzistis deviga laborado. Okazis diversaj protestoj, kaj en 1953 pluraj centoj de afrikaj laboristoj mortis sekve de ribelo; la afero estas konata kiel "Masakro de Batepa".

Post la Revolucio de la Diantoj en Portugalio, Santomeo kaj Principeo akiris la sendependecon je la 12-a de julio de 1975. La unua prezidento estis la ĝenerala sekretario de la "Movado por la Liberigo de Santomeo kaj Principeo", Manuel Pinto da Costa.

En 1990, post demokrataj elektoj, estis elektita prezidento Miguel Trovoada, reelektita en 1996. En julio de 2001 fariĝis prezidento Fradique de Menezes, inter 2011 kaj 2016 denove oficis Manuel Pinto da Costa kaj de 2016 ĝis 2021 Evaristo Carvalho.

Administra divido[redakti | redakti fonton]

La lando estas dividita en du provincoj, koincidaj kun la du ĉefaj insuloj. Principeo havas memregadon de post 1995).

Ekzistas sep distriktoj, ses en Santomeo kaj unu en Principeo.

Demografio[redakti | redakti fonton]

La loĝantaro de la arkipelago estas ĉirkaŭ 165.000 homoj, el kiuj proksimume 88% estas negruloj kaj 10% mestizoj. Ĉiuj estas idoj de enmigrintoj post la unua kolonigado en 1485. Preskaŭ ĉiuj loĝas en la ĉefa insulo Santomeo.

La ĉefurbo havas ĉirkaŭ 53.300 loĝantojn.

Lingvoj[redakti | redakti fonton]

Malgraŭ la malgrandeco, oni parolas kvar naciajn lingvojn: la portugala, kaj la portugalaj kreoloj: forra (85%), angolara (3%) kaj principea kreola (0,1%).