In der Strafkolonie

In der Strafkolonie
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Franz Kafka
Lingvoj
Lingvo	germana lingvo
Eldonado
Eldondato	1919

En la punkolonio (germane: In der Strafkolonie) estas novelo de Franz Kafka verkita en la germana en oktobro 1914, reredaktita en novembro 1918 kaj unuafoje publikigita en oktobro 1919.

La rakonto okazas en punkolonio kies nomo ne estas menciita, verŝajne en franca kolonio. La rakonto priskribas la uzadon de kompleksa torturmaŝino dezajnita por ekzekuti prizonulojn mortpunitajn sen iu antaŭa proceso. Antaŭ ekzekuto, la maŝino skribas sian verdikton en la haŭto de la kondamnito en procezo kiu daŭras 12 horojn. Laŭlonge de la rakonto la leganto lernas pli kaj pli pri la aparato kaj ĝia origino.

Kiel la aliaj verkoj de Kafka, la rakontanto en la rakonto ŝajnas malligita kaj dekroĉita de kio okazas kaj respondas seke al la teruraj okazaĵoj en la rakonto.

Intrigo

Roluloj

En la rakonto okazas kvar anonimaj roluloj, kiuj identiĝas nur per la funkcia priskribo asociita kun la funkciado de la maŝino.

• Enketisto / Vojaĝanto / Esploristo (rakontanto) - Priskribita kiel eksterlanda eŭropa enketisto, alvokita de la guberniestro de la kolonio por doni opinion pri la ekzekuto.
• La oficiro - la respondeculo pri la maŝino kaj funkcias kiel juĝisto en la punkolonio.
• La kondamnito - estas priskribita kiel larĝbuŝa pupo kies hararo kaj vizaĝo estas neglektitaj.
• La soldato - la respondeculo de gardado de la kondamnito kiu estas ĉenigita al li.

La rakonto rakontas ankaŭ pri la nuna kolonia guberniestro kaj lia antaŭulo en oficejo, sed ili ne partoprenas aktivan rolon en la rakonto.

Resumo

La rakonton rakontas vojaĝanto, eŭropa enketisto, kiu estas invitita al punkolonio situanta sur malproksima tropika insulo, por sperti opinion pri polemika metodo de puno, en kiu ekzekutmaŝino estas uzata. Je lia alveno ĉe la kolonio, la maŝino estas prezentita al la vizitanto fare de obeema kaj diligenta oficiro. La oficiro ankaŭ funkcias kiel la "juĝisto" de la punkolonio, kvankam evidentas ke neniu testo estas farita kaj ke iu ajn akuzita je iu krimo estas juĝita al morto. La oficiro priskribas la instalaĵon tre detale kaj kun granda admiro, kaj laŭdas ĝin por konvinki la vojaĝant-esploriston pri ĝia vigleco kaj la graveco de ĝia daŭra ekzisto. Li rakontas al la vojaĝanto ke la instalaĵo estis inventita fare de la maljuna komandanto de la kolonio, kaj en la procezo li laŭdas lin kiel tiu kiu konstruis la tutan sistemon de la punkolonio.

Li daŭre priskribas la instalaĵon, kiel ĝi funkcias kaj ĝiajn rezultojn. La klara teknika priskribo desegnas fiksaĵon konsistantan el kadro, ilaroj kaj tri ĉefaj partoj. La malsupra parto nomiĝas "lito", la meza "erpilo" kaj la supra "skizilo".

La lito estis tegita per lano kaj ĉiu kondamnito estis ligita al ĝi nuda per ledaj rimenoj. La erpilo pendis sur ŝtala kablo inter la skizilo super ĝi kaj la lito. La skizilo super ili ĉiuj estis fiksita al la lito per kvar latunstangoj. La erpilo kongruis kun la formo de la homa korpo en ĝia formo kaj longaj kaj mallongaj pingloj estis alkroĉitaj al ĉi tiu forma kadro. La delikto farita de la kondamnito estis programita skribe en desegnaĵo kaj la pingloj estis aranĝitaj uzante ĝin.

Dum la procezo, la erpilo gravurus kaj skribus per la pingloj la detalojn de la delikto en la karno de la kondamnito sur samaj flankoj de sia korpo. La longaj pingloj penetris kaj la mallongaj ŝprucis akvon por fluigi la sangon kaj lasi la skribaĵon sur lia korpo videbla. Nur dum la ekzekuto la akuzito povas ekscii, kio estas lia peko, ĉar antaŭe neniu proceso estis okazigita por li. Parto de la torturo estas provi legi la detalojn de la peko presita sur lia korpo. La sango de la kondamnito estis flulavita en malgrandajn kanalojn kiuj drenis lin al fosujo proksime de la instalaĵo. La rakonto priskribas malrapidan kaj kontinuan procezon de 12 horoj da ekzekuto de la kondamnito, multe al la malkontento de la vojaĝanto. Dum la unuaj du horoj de la procezo, peco da felto estis ŝtopita en la buŝon de la kondamnito, por ke li ne kriu kaj tiam, kiam lia tuta forto malaperis, la felto estis forigita kaj riza kaĉo estis metita proksime de lia kapo, tiel ke se la kondamnito estus forlasita, li povus leki ĝin per sia lango. Post ses horoj da "traktado" de la maŝino, la silento regas, kaj laŭ la oficiro, "eĉ la plej granda malsaĝulo ricevas menson." La oficiro daŭrigas diri ke evidentiĝas el la aspekto de la vizaĝo de la kondamnito ke li estas edukita por kompreni la signifon de la aĵoj gravuritaj en lia korpo, "nia viro deĉifras lin en liaj vundoj." Ĉe la fino de la 12-hora procezo, la instalaĵo ĵetas la korpon de la kondamnito en la proksiman fosujon, kaj la fosujo estas kovrita per malpuraĵo.

La oficiro priskribas al la vojaĝanto sopire la periodon de la malnova komandanto: en ties tempo centoj da viroj, virinoj kaj infanoj kolektiĝus sur la deklivoj de la valo por ĉeesti la ekzekutojn. La maljuna komandanto kuŝigus la kondamniton mem sur la liton de la instalaĵo, kaj multaj homoj fermus la okulojn ĉar ili sciis ke "nun justeco estas farita." De lia alparolo ŝajnas, ke li estas nostalgia koncerne al la tortura aparato kaj la valoroj kiuj estis dekomence asociita kun ĝi, memoranta la amasojn kiuj iam ĉeestis ĉiun ekzekuton. Nun, li estas la lasta malkaŝema propagandanto de la maŝino, sed li forte kredas je ties formo de justeco kaj la neeraripovo de la antaŭa Komandanto.

La oficiro provas konvinki la kontroliston pri la unikeco kaj neceso de la metodo kaj pruvas al li sian geniecon ekzekutante lokan soldaton kiu faris marĝenan disciplinan delikton. Li programas la maŝinon por bruligi la frazon: "Respektu viajn superulojn" sur la korpo de la koncerna persono kaj komencas funkciigi ĝin. Tamen, post kiam evidentiĝas al la oficiro, ke la vojaĝanto ne intencas subteni lin antaŭ la nova guberniestro, li spontane decidas liberigi la kondamniton, kuŝiĝas nuda sur la maŝino kaj ordonas al ĝi skizi sur sia korpo la vortojn "Vi devas agi juste." La maŝino iĝas for de kontrolo, komencas koleri kaj skui la oficiron kaj la pingloj mortpikas lin en ĉiuj partoj de lia korpo sanganta al morto, tiel levante sin kiel viktimo sur la altaro de lia kredo kaj lojaleco al la antaŭa reganto.

La vojaĝanto forlasas la kolonion sen renkonti la novan komandanton, kaj sen esprimi sian opozicion al la longdaŭra barbara puntradicio. Je lia reveturo al la haveno, akompanita de la Soldato kaj la Kondamnito, kaj dumvoje li konstatas la tombon de la malnova Komandanto, kiu ne estis permesita esti entombigita en la tombejo. La tomboŝtono, kiu estas fiksita tiel malalte ke tablo facile povas esti lokita super ĝi, portas surskribon deklaranta la kredon de la sennomaj adeptoj de la malnova Komandanto ke li altiĝos el la mortintoj iam kaj reekregu la kolonion unufoje pli. La vojaĝanto tuj iras al la haveno kaj trovas iun elpreni lin al la vaporŝipo sur kiu li estas veturanta. Li rifuzas la penojn de la Soldato kaj Kondamnito sekvi lin.

Interpretoj

Kiel la aliaj rakontoj de Kafka, ankaŭ ĉi tiu rakonto estis interpretita alimaniere kaj varie pro sia enigma naturo. Oni kutimas diri, ke la ĉefa mesaĝo estas la opakeco de la socio al ekzekuto, la intereso de la moderna homo pri teknologio kaj malligo de la esenca afero, ke ne ekzistas jura proceso.

Inter la diversaj interpretoj kaj kuntekstoj proponitaj kiel fono por verki la rakonton, Prof. Galili Ŝaĥar listigis en sia libro "La vundo de Kafka" jenajn historiajn okazaĵojn: la aferon Dreyfus, la proceson de la Beilis-afero, la eksplodon de la unua mondmilito proksime de la verkado de la rakonto, la krucumon de Jesuo kaj pli. Li opinias, ke Kafka ofte metis siajn literaturajn ekzercojn en teknologiajn mediojn – en la sfero de influo de maŝinoj. Ŝaĥar proponas teknikan legadon de "En la punkolonio" laŭ kiu tajpilo (Kafka malŝatis ĝin kaj preferis la manuskripton) reprezentas la burokration anoniman kaj maldiafanan de la Aŭstri-Hungaria Imperio kiun ankaŭ li estis devigita militservi same kiel la oficiro en la rakonto. La teknika legado ankaŭ proponas la gilotinon, kiel alegorio de la diskurso de perforto kiu estas en la koro de ĉiuj metodoj de registaro, diskurso simbolita de la Franca Revolucio. Aliaj bildoj kiujn Ŝahar mencias kiujn li atribuis al la maŝino estas: pafilo, aŭto, aviadilo, tornilo, medicina aparato, maŝinpafilo, efikoj de teknika reproduktado (influita per la analizo de Walter Benjamin) kaj pli.

La itala filozofo Giorgio Agamben analizas la rakonton en lumo de la rilato inter lingvo, kiel arbitra instrumento, kaj la punmaŝino al kiu la homo estas ligita. En lia interpreto, li vidas la maŝinskribaĵon fiksita en la karno de la akuzito (lingvo) kiel puno, kaj la disrompiĝon de la maŝino kiel la venko de justeco super la katenoj de la deviga lingvo kaj la elaĉeto de homo fare de ĝi.

Avraham Bend emfazas la historiisman kuntekston de la verko, laŭ kiu malantaŭ la teksto kuŝas mondo de difinitaj detaloj kaj okazaĵoj kiuj estis subpremitaj en la procezo de skribo. Ne estas aŭtoritato en la rakonto, ne ekzistas la antaŭa guberniestro, kiu kvankam li reprezentis la kruelecon de la pasinteco, tiu ĉi krueleco havis signifon, kiu kondukis al katarso. Ni nun alfrontas "difekton, enuon kaj embarason", kiam ĉiuj guberniestroj estas sensencaj. En ĉi tiu tempo justeco estas farita per aŭtomata mekanismo, kiu rompiĝas dum sia funkciado. Bend emfazas la postmodernan spiriton en nuntempa arto, kaj li ne ignoras la ĉeeston de la juda fono kiu akompanas la streĉitecon inter la "malnova ordo" en la punkolonio kaj la atmosfero de necerteco de la nova guberniestro kaj la implicoj por nuntempaj problemoj.

Hans Dieter Zimmerman vidas la rakonton kiel rigardon al eŭropaj trajtoj de entuziasmo por la atingoj de teknologio kiu ĉiam pli subfosas homan valoron. Kompare kun eŭropa homaro kiu ekzistas nur en potencialo, realeco reflektas eŭropajn manierojn de sindeteno kiuj igas ĝin neaktiva kaj malhelpita rezisti morbidajn maljustojn de regado kaj potenco. La oficiro kaj la maŝino reprezentas la renkonton inter la barbara forto kaj la intensiganta militteknologio. La vojaĝanto-esploristo reprezentas la indiferentecon, kiu glutas maljustecon en eŭropajn kulturojn kaj sindetenojn. La teknika barbareco laŭdata de la oficiro reflektas la realismon kiu serĉas maksimumigi potencon en moderna militado, realismo kiu glutis la idealismon de paco kiu regis plurajn jardekojn antaŭ la unua mondmilito.