William Butler Yeats

William Butler Yeats
Nobel-premiito
Persona informo
William Butler Yeats
Naskiĝo	13-a de junio 1865 en Sandymount, Graflando Dublino, Irlando
Morto	28-a de januaro 1939 en Menton, Provenco-Alpoj-Bordo Lazura, Francio
Tombo	Drumcliff (en) vd
Etno	irlandanoj vd
Lingvoj	angla vd
Ŝtataneco	Irlanda Libera Ŝtato vd
Alma mater	National College of Art and Design (en) The High School, Dublin (en) vd
Subskribo
Familio
Patro	John Butler Yeats (en) vd
Patrino	Susan Pollexfen (en) vd
Gefratoj	Elizabeth Yeats (en) , Lily Yeats (en) , Jack Butler Yeats, Robert Corbet Yeats (en) kaj Jane Grace Yeats (en) vd
Edz(in)o	Georgie Hyde-Lees (en) vd
Amkunulo	Maud Gonne (en) Olivia Shakespear Margot Ruddock (en) vd
Infanoj	Anne Yeats (mul)  ( Georgie Hyde-Lees (en) ) Michael Yeats (en)  ( Georgie Hyde-Lees (en) ) vd
Profesio
Okupo	verkisto
Laborkampo	Beletro, poezio kaj dramo vd
Postenoj Postenoj senator of Ireland (en) (1922–1928) vd
Honorigoj Honorigoj (1934)  Goethe Plaque of the City of Frankfurt (en) (1923)  Nobel-premio pri literaturo  Fellow of the Royal Society of Literature (en)  Doctor of Letters (en)  Premiata de Universitato de Dublino vd
Membrecoj Membrecoj Hermetika Ordeno de la Ora Tagiĝo Reĝa Societo de Literaturo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

William Butler YEATS [viljem batler jejts] estis irlanda poeto kaj dramaturgo kiu vivis ponte sur la 19-a kaj la 20-a jarcento. En 1923 li estis honorata per la Premio Nobel de Literaturo. Tamen multajn liajn plej elstarajn poemojn li verkis post la ricevo de la Premio.

Lia patro, John Butler Yeats, kaj lia frato Jack Butler Yeats estis pentristoj.

Li grave kontribuis al la irlanda literatura releviĝo.

Stilo kaj influoj

Yeats estas ofte konsiderata unu el la ŝlosilaj poetoj de la angla lingvo en la dudeka jarcento. Li estis simbolisma poeto, uzante aludajn metaforojn kaj simbolajn strukturojn laŭlonge de sia verkista kariero. Li elektis vortojn kaj organizas ilin tiel, ke krom unu aparta signifo, ili ofertas abstraktan penson, kiu eble ŝajnas havi pli dusencan tavolon kaj pli fortan resonancon. La uzo de simboloj kutime estas fizika per si mem sed povas ankaŭ implici nemateriajn, spiritajn kvalitojn, kiuj ne rilatas al la dimensio de literatura tempo. Male al aliaj modernistoj, kiuj praktikis liberan skribadon, Yeats estis la mastro pri la uzo de tradiciaj skribmetodoj. La influo de modernismo sur lia verko speguliĝas en lia kreskanta forlaso de la konvencia poezia lingvo, kiu karakterizas lian komencan verkon direkte al adopto de pli skrupula kaj rekta skribmaniero. Ĉi tiu stilo rilatas al la ŝanĝo en sia aliro al la temoj, kiujn li enmetis en siajn poemojn kaj teatraĵojn, kiuj apartenas al la meza stadio de lia verko kaj kiel ekzemploj la poeziaj kolektoj "En la Sep Arbaroj", "Devoj" kaj "La Verda Kasko" povas esti donita. En liaj pli postaj jaroj Yeats prirezignis la politikajn temojn kiuj okupis centran lokon en lia mezepoko kaj komencis skribi pri pli personaj temoj kiel lia filo kaj filino, kaj la sento de maljuniĝo. En la kanto "Forlasante la Cirkajn Bestojn", Yeats priskribas sian inspiron por ĉi tiu malfrua verko per la vortoj: "Nun, kiam mia ŝtupetaro malaperis / mi devas kuŝi, kie ĉiuj ŝtupetaroj komenciĝas / En la malpura ĉifona butiko de la koro."

Dum la frua poezio de Yeats multe dependis de mitoj kaj popolrakontoj irlandanaj, lia posta verko estis ligita al pli nuntempaj temoj kaj lia stilo komencis sperti procezon de drama ŝanĝo. Lia verko povas esti dividita en tri ĉefajn periodojn. Liaj fruaj poemoj estas saturitaj de antaŭrafaelita tono, konscie kaj foje devigita, laŭ la vortoj de literaturrecenzistoj, kiuj malpli simpatias kun lian poezion. Yeats komencis sian karieron verkante epopeajn kantojn kiel "Insulo de Skulptaĵoj" kaj "Vagadoj de Oshin". Liaj aliaj poemoj de tiu periodo temas pri amo, esoterio aŭ mistikismo. En la meza stadio de lia verko Yeats videble forlasis la antaŭrafaelitan poezion, kiu karakterizis liajn fruajn poemojn, provante fari al si skriban stilon similan al tiu de Walter Swag Landor, kiu emas montri ironian sintenon al la socio.

Literaturaj kritikistoj, kiuj admiras lian verkon el la mezepoko, povas karakterizi ĝin kiel flekseblan kaj muskolan laŭ ĝiaj ritmoj, eĉ se kelkfoje modernismaj kaj rigidaj, dum aliaj trovas en ĝi malfekundecon kaj malmultan imagon. En la lasta periodo de sia verko, Yeats trovis novan fonton de inspiro kaj imago ene de la mistika-esotera sistemo, kiun li disvolvis kunlabore kun sia edzino, sub la influo de spiriteco, kaj estas priskribita en sia libro "Vizio". Multmaniere ĉi tiu poezio estas efektive reveno al la vizio de lia pli frua verko. La kontrasto inter la homo, kiu vivas en la fizika mondo, la mondo de glavo kaj milito kontraŭe al la viro, kiu vivas en la spirita mondo, la mondo, en kiu Dio loĝas, en la mondo de paco, estas la temo de la kanto "Vagadoj de Oshin", reskribita ankaŭ en la kanto "Dialogo inter la Memo kaj la Animo".

Kelkaj literaturrecenzistoj asertas ke Yeats alpontis la interspacon inter 19-an jarcenta poezio kaj 20-an jarcenta modernisma poezio, ekzakte kiel Pablo Picasso faris en pentraĵo. Aliaj tamen pridubas ĉu la malfrua Yeats havis multon komunan kun modernismaj artistoj kiel Ezra Pound kaj T. S. Eliot. Modernistoj interpretas la duan revelacian kanton kiel lamenton pri la malkresko de la eŭropa kulturo laŭ la poezia stilo de Eliott. Sed pli postaj kritikistoj atentigis, ke ĉi tiu poemo estas fakte unu el multaj ekzemploj de la mistika-apokalipsa teorio ellaborita de Yeats en la vizio, kiun li mergis en granda nombro da poemoj. Laŭ la metaforoj uzataj, la poezio de Yeats fariĝis pli vasta kaj potenca dum li maljuniĝis. "La Turo" (1928), "La Volva Ŝtuparo" (1933) kaj "Novaj Kantoj" (1938) enhavas iujn el la plej potencaj simboloj de la dudeka-jarcenta poezio (ekzemple, la spirala koncepto nomata Gyre).

Kelkaj verkoj

Down by the Salley Gardens (irlande: Gort na Saileán) estas poemo de William Butler Yeats eldonita en poemaro The Wanderings of Oisin and Other Poems en 1889.

Krom la anglalingvaj originaloj, liaj verkoj tradukiĝis al multaj lingvoj. Interalie, aparte popularaj estis kaj estas la germanlingvaj tradukaĵoj, kiujn publikigas precipe la eldonejo Luchterhand.

Listo de verkoj

Poemaroj

• The Wanderings of Oisin and Other Poems (1889)
• The Rose (1893)
• The Wind among the Reeds (1899)
• In the Seven Woods (1904)
• The Green Helmet and Other Poems (1910)
• Responsibilities (1914)
• The Wilds Swans at Coole (1919)
• Michael Robartes and the Dancer (1921)
• The Tower (1928)
• The Winding Stair and Other Poems (1929)
• A Full Moon in March (1935)
• Last Poems (1939)

Teatraĵoj

• The Countess Cathleen (1892)
• The Land of Heart's Desire (1894)
• Cathleen ni Houlihan (1902)
• Deidre (1907)
• The Unicorn from the Stars (1907)
• The Cat and the Moon (1926)

Eseoj

• The Celtic Twilight (1893)

Aŭtobiografioj

• Autobiographies (1926)
• Dramatis Personae (1935)

Eksteraj ligiloj

• Rete legeblaj verkoj
• www.nli.ie/yeats/ - National Library of Ireland Arkivigite je 2007-02-03 per la retarkivo Wayback Machine
• Synge and the Ireland of his Time kaj plian verkoj de W.B.Yeats Arkivigite je 2013-08-15 per la retarkivo Wayback Machine (pri angla lingvo)