Újfehértó

Újfehértó
Hungaria urbo vd
Flago	Blazono
Administrado
Poŝtkodo	4244
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	12 183 (2024) [+]
Loĝdenso	86 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	47° 48′ N, 21° 41′ O (mapo)47.821.683333333333Koordinatoj: 47° 48′ N, 21° 41′ O (mapo) [+]
Areo	140,88 km² (14 088 ha) [+]
Horzono	Mezeŭropa tempo [+]
	Újfehértó (Hungario)
	Situo de Újfehértó
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Újfehértó [+]
	v • d • r

Újfehértó [UjfehErtO] estas urbo en Hungario en regiono Norda Ebenaĵo, en departemento Szabolcs-Szatmár-Bereg, en Distrikto Nyíregyháza. La loknomo signifas: nova-blanka-lago, ĉar apud la urbo troviĝas sala lago.

Geografio

Újfehértó situas sur ebenaĵo, laŭ laŭ ĉefvojo kaj fervojo Nyíregyháza-Debrecen, 18 km-ojn sude de Nyíregyháza. Aŭtoŝoseo M3 el Budapeŝto estas proksime.

Historio

Újfehértó elformiĝis el tri vilaĝoj, kiuj jam ekzistis en la 10-a jarcento, sed ili senhomiĝis en la 16-a jarcento. La komunumo rehomiĝis en komenco de la 16-a jarcento, skribaj dokumentoj mencias ĝin unuafoje en 1608. Gabrielo Báthori invitis tien hajdukojn en 1627, la bienuloj estis transilvaniaj princoj. La komunumo akiris rangon de kampara urbo en 1836, sed perdis ĝin en 1886, ĝi iĝis urbo en 1992.

En dua duono de la 19-a jarcento, elformiĝis la ekonomiaj branĉoj kiel silkraŭpa brerdado, en la 20-a jc. alkoholaĵ-fabrikado, muelado kaj olepremfabriko. En dua duono de la 20-a jarcento, oni fondis lanaĵ-teksan fabrikon en Újfehértó.

Vidindaĵoj

Famuloj

en Újfehértó naskiĝis:
- aktoroj Erzsi B. Marton kaj Erika Marozsán
- Péter Bíró (biologo) pri fiŝoj
- ekonomihistoriisto Sándor Gyimesi
- kritikisto Laura Dánielné Lengyel
- Imre Révész (pastro)
- kaŝpolicisto Gábor Péter
en Újfehértó mortis:
- agronomo Pál Jeszenszky
- ministro Béla Mezőssy

Ĝemelurboj