Cetacoj kaj la homo

La cetacoj, ordo de maraj mamuloj kiuj estas disvastigitaj tra la oceanoj kaj maroj de la mondo, estas konataj de la homaro delonge, kaj la ligoj inter ili kaj la homo tuŝis multajn kampojn. En ĉi tiu enskribo, tri ĉefaj aspektoj de la hom-cetacaj rilatoj estos prezentitaj: ilia kaptiteco, la ĉasado de cetacoj kaj la minacoj kiuj minacis kaj daŭre minacas la populaciojn de la diversaj cetacaj specioj kaj ilian konservadon.

Cetacoj en kaptiteco

Cetacoj de la beluĥo specio ĉe la Delfenejo en la Akvomondo en Orlando, Florido

Ĉar ili estas inteligentaj, amikemaj kaj havas akrobatajn kapablojn, cetacoj estas idealaj bestoj por publikaj spektakloj. Tiaj spektakloj okazas en delfenejo, kio estas granda malferma akvario kie la cetacoj kiuj estas entenitaj en kaptiteco vivas, trejnas kaj prezentatas. La plej multaj el la cetacoj konservitaj en delfenejoj estas uzitaj por distraj celoj, sed malplimulto estas konservita tie por esplorceloj. Cetacoj estis konservitaj en kaptiteco en Eŭropo kaj Nordameriko ekde la dua duono de la 19-a jarcento, sed la unua instalaĵo kiu konservis marajn mamulojn por distraj celoj estis la delfenejo "Marine Studios", fondita en 1938 en Florido. Ekde tiam la delfenejaj instalaĵoj estas multrilate plibonigitaj, kaj ekde la dua duono de la 20-a jarcento eĉ pliboniĝis la vivkondiĉoj de la cetacoj kaj ilia bonfarto.

Terapio kun la helpo de delfenoj okazas en multaj delfenejoj tra la mondo. Oni asertas, ke ili povas helpi homojn (kaj precipe infanojn) kun psikologiaj aŭ neŭrologiaj problemoj kiel aŭtismo, deprimo, Down-sindromo kaj diversaj evoluaj problemoj, sed ne ekzistas solida scienca pruvaro por tio.

En moderna delfenejo, la naĝejo kie la bestoj naĝas plenumas ankaŭ multajn aliajn postulojn:

• La akvo devas esti filtrita ofte por plibonigi sian klarecon kaj por la delfenoj kaj por la spektantoj;
• La naĝejo mem devas esti sufiĉe granda por permesi al la bestoj plenumi siajn lertaĵojn kaj permesi al ili raciajn vivkondiĉojn;
• La temperaturo kaj konsisto de la akvo devas esti kontrolitaj tiel ke ĝi kongruu kiel eble plej multe kun la vivkondiĉoj de la bestoj en natura medio.

Delfeno trejnita en la Programo pri Maraj Mamuloj de la Usona Mararmeo, kadre de operacio en la Persa Golfo dum la Iraka milito.

En delfenejo dezajnita por distraj celoj, la bestoj estas trejnitaj por elfari diversajn ekzercojn kaj trukojn por la ĝuo de la spektantaro. Kelkaj el tiuj riskagaĵoj estas faritaj fare de la delfenoj sole, en paroj aŭ en grupoj (kutime ili estas trejnitaj por krei kunordigon dum elfarado de la riskagaĵoj), dum kelkaj el la riskagaĵoj kaj ekzercoj estas faritaj en kunlaboro kun la trejnistoj; Ĉi tiuj ekzercoj ofte postulas intensan kontakton kaj altan kapablon flanke de kaj la trejnisto kaj la besto. Delfenoj ofte estas trejnitaj por elfari diversajn ekzercojn, sed ekzistas maraj mamuloj, kiel marleonoj, kiuj kutime faras specifajn ekzercojn kiel ekzemple turnado de pilko sur la arko.

Diversaj specioj de cetacoj estas konservitaj en delfenejoj. Lamencetacoj tute ne estas tenataj en kaptiteco, pro sia grandeco. La plej multaj el la dentocetacoj tenataj en kaptiteco estas delfenoj, sed ekzistas ankaŭ esceptoj kiel Phocoena phocoena, la Beluĥo (Delphinapterus leucas) aŭ la Granda orcino (Orcinus orca). Inter la delfenoj, la plej populara specio inter tiuj tenataj en kaptiteco estas la mediteranea delfeno (Tursiops truncatus): ĝi estas trejnebla relative facile, ĝia vivotempo en kaptiteco estas longa kaj ĝi havas amikan aspekton. Tial, ŝajne, la delfeno fariĝis unu el la plej popularaj cetacoj.

Organizoj, kiuj laboras por bestaj rajtoj kaj ilia bonfarto, ofte kontraŭas teni cetacojn en kaptiteco, argumentante, ke ili ne havas sufiĉe da moviĝ-libereco en la naĝejoj, sendepende de sia grandeco (en natura medio, delfenoj naĝas dekojn da kilometroj ĉiutage) kaj ke ili ne ricevas sufiĉe da intelekta stimulo. Delfenoj vivantaj en kaptiteco ofte elmontras agreseman konduton kontraŭ homoj kaj aliaj bestoj egale. Tiu ĉi agreso foje rezultigas verajn vundojn inter aliaj bestoj aŭ homoj, kaj almenaŭ unu persono estis mortigita kiel rezulto de delfenatako en delfenejo. Ŝajnas ankaŭ ke streso kiel rezulto de vivo en kaptiteco estas unu el la kaŭzoj de la trofrua morto (rilate al vivdaŭro en natura medio) de certaj specioj de delfenoj tenataj en kaptiteco en delfenejoj (el esploroj faritaj oni malkovris, ke la vivdaŭro de la orcino en kaptiteco estas ja multe pli malalta ol ĝia vivdaŭro en natura medio, sed koncerne la delfenon de Mediteranea Maro, neniu grava diferenco estis trovita inter la vivdaŭro en kaptiteco kaj tiu en natura medio ). Krome, la grandaj kvantoj da kloro metita en la akvon por purigi ĝin ofte estas malutilaj al la okuloj de la delfeno. En kelkaj el la orcinoj tenitaj en kaptiteco, alia unika vundo ankaŭ estis malkovrita, manifestita en la kolapso de la dorsa naĝilo. Unu teorio diras ke la kartilago kiu tenas la dorsan naĝilon al sia tuta alteco malfortiĝas kiam la maskla orcino vivas en kaptiteco, kaj alia teorio diras ke la malgrandaj dimensioj de la akvocisternoj en kiuj la kaptita cetaco restas devigas lin fari relative multajn turnojn. dum sia naĝado, kaj tial li ne povas naĝi dum racia tempodaŭro en rekta linio, kaj tio estas la afero, kiu kreas premon sur la naĝilo.

Ĉar cetacoj estas tre inteligentaj estaĵoj, ili ankaŭ estis uzitaj armee tra la jaroj. La uzo de cetacoj por ĉi tiuj celoj komenciĝis de Usono kaj Sovetunio dum la Malvarma milito. Ambaŭ flankoj trejnis cetacoj por diversaj sekurecaj celoj, kiel neŭtraligi minojn kaj bombojn, savadon de dronado kaj plonĝistoj, spionfotado kaj marborda protekto. Hodiaŭ, post la dissolvo de Sovet-Unio, Usono daŭre funkciigas la Marine Mammal Program de la Usona Mararmeo, dum kiu maraj mamuloj estas trejnitaj. Laŭ oficialaj publikaĵoj, cetacoj estis uzitaj por militaj celoj fare de Usono dum la Golfa Milito kaj la Iraka milito . Ekzistas ankaŭ asertoj de armea uzo de cetacoj por arme-ofensivaj celoj, sed ili havas neniun oficialan indicon.

Sociema soleca delfeno

Sociema soleca delfeno estas delfeno (foje baleno) kiu pro nekonataj kialoj forlasas la grupon kaj vivas certan periodon en la kompanio de homoj. Sociaj solecaj delfeno-homaj interagoj evoluas laŭlonge de la tempo. Komence, la Liviatano ne permesas kontakton kaj nur post kiam fido estas establita sur lia parto en la persono li permesas ĝin. Delfen-homaj interagoj estis dokumentitaj ekde la krepusko de homa skriba historio. La rakontoj pri la knabo kaj la delfeno jam aperas en la helena mitologio. La kondutisma repertuaro (la etogramo) kiun la individuaj delfenoj kaj cetacoj montras dum interagado kun homoj apartenas al sia natura kondutisma repertuaro en la grego. Etogramo estas karakterizaĵo de unikaj kondutpadronoj de iu bestospecio. La bazo por la interago de delfeno/solcetaca-homa estas plejparte bazita sur negvidita naĝado en natura medio - kontraste al gvidata naĝado ĉe delfenlokoj en kaptiteco, kie ekzistas profesia gvidisto kiu akompanas la naĝantojn kaj instrukcias ilin pri kiel konduti kun. la delfenoj. Sengvida naĝado povas esti danĝera por kaj delfeno kaj homo. Hodiaŭ oni scias, ke la periodo de delfeno-homa kunularo povas daŭri de pluraj semajnoj ĝis tridek jaroj.

Balenĉasado

Balenĉasado de la fino de la 19-a jarcento

Moderna harpuno uzata por ĉasado

Balenkapta stacio ĉe Grytviken, Suda Georgia

Ĝis la 21-a jarcento la ĉefa danĝero alfrontanta balenojn estis ĉasado. En la Ŝtonepoko ili estis ĉasitaj malgrandskale, kiam la ĉasmetodo ofte estis puŝi ilin al la bordo farante bruojn kiuj konsternis la bestojn. Grandskala ĉasado unue komenciĝis ĉirkaŭ la 10-a jarcento p.K. en la regiono de Biskaja Golfo . La eŭskoj koncentriĝis pri ĉasado de balenoj de la familio Balenedoj (Balena kaj Oblaena), kaj tiel la grandurboj de la Golfo, kiuj iĝis ĉascentroj, inkluzivis la figurojn de la balenoj en siaj flagoj. La parto de la eŭskoj en balenĉasado malrapide malkreskis, kaj en la 17-a kaj la 18-a jarcentoj la angloj kaj la nederlandanoj iĝis pli kaj pli elstaraj, en tri ĉefaj centroj: Gronlando, Spicbergo kaj Islando. Direkte al la fino de la 18-a jarcento kaj la komenco de la 19-a jarcento, la usonanoj komencis ekgvidi en balenĉasado. En 1775, Edmund Burke argumentis en la brita parlamento ke la aŭdaco de la amerikaj ĉasistoj ombris la britajn ĉasistojn. En la 1840-aj jaroj, ĉirkaŭ 600 usonaj balenkaptaj ŝipoj travagis la marojn kaj ĉasis balenojn, kaj la balenkapta industrio estis grava komponanto de la usona ekonomio .

La produktoj produktitaj de la balenoj ŝanĝiĝis tra la jaroj depende de la specioj de balenoj kiuj estis ĉasitaj kaj la teknologio kiu estis havebla tiutempe. Komence, ili estis ĉasitaj ĉefe por manĝi sian viandon (vidu ekzemple la manĝaĵon de muktuko). Komence de la 12-a jarcento, balena oleo komencis esti uzita por multaj celoj, kiel ekzemple lumigado, sapo kaj ledoproduktado, kaj pli. Ilia skeleto estis uzata en konstruado kaj kiel krudaĵo por diversaj ornamadoj. Ĝis la komenco de la 16-a jarcento, la plej ekspluatitaj partoj de la balenoj estis la oleo kaj grasaĵo de la kaĉalotoj. La fleksebleco de ĉi-lasta igis ilin krudaĵo por gamo da komercaj produktoj, kiel ekzemple ombrelringoj kaj korsetoj. La tinkera industrio malrapide malkreskis, kaj ĝia loko estis prenita per la ĉasado de la kaĉalotoj, preskaŭ ĉiu parto de kiuj estis plene utiligita: ilia viando estis uzita por manĝo; Chomnam - por fari kandelojn ; La speciala lakto en ilia kapo - por la produktado de oleoj kaj lubrikaĵoj; Kaj la grizaj sukcenaj buloj de iliaj stomakoj estis uzataj por fari juvelojn kaj parfumojn. En la 20-a jarcento, la balenoj kutimis produkti sapon kaj margarinon, same kiel lubrikaĵojn kaj produktojn en la kosmetikindustrio. Norvegoj kaj japanoj konsumas balenan viandon ĝis hodiaŭ.

En la 19-a jarcento, ĉasado disetendiĝis, kaj atingis ankaŭ la Pacifikon. Ankaŭ ĉasmetodoj progresis, kaj ĉi-rilate elstaras la evoluo fare de la norvega ĉasisto Svende Poin en 1868 - Harpuno kun kapo enhavanta eksplodan materialon. Tiu invento markis la komencon de moderna balenĉasado. Kun la tempo, balenĉasado disvastiĝis al ĉiuj oceanoj. Japanio ankaŭ komencis ĉasi cetacojn proksime de Aya. La sekvaj evoluoj okazis kun la komenco de ĉasado en la suda duonglobo en 1903 kaj la enkonduko de fabrikŝipoj en uzo en 1928. La fabrikŝipoj estis ŝipoj de kiuj la ĉasistoj ne nur ĉasis, sed ankaŭ prilaboris la korpon de la ĉasita cetaco. Fakte fabrikŝipoj estis uzataj kiel fabrikoj por ĉasado kaj prilaborado de cetacoj, do nafto-fabrikŝipoj. Tiuj kondiĉoj ebligis la komencon de amasĉasado, precipe de la blua baleno kaj la Balenoptero. Ĉi tiu teknologio permesis la prilaboradon de tutaj detaloj ene de kelkaj horoj. Alia signifa orientilo estas la komenco de ĉasado en Antarkto en 1904, kiam ĉasstacio estis establita en la Sud-Georgio kaj la Sud-Sandviĉinsuloj. Ĉasado sur tiu ĉi kontinento rapide disvolviĝis: en 1913 oni ĉasis tie 10 760 cetacojn, kaj malpli ol 20 jarojn poste, en 1931, oni jam ĉasis ĉirkaŭ 31 000 cetacojn.

La larĝa havebleco de balenproduktoj en la 20-a jarcento kaŭzis signifan falon en iliaj prezoj. Krome, la populacioj de la plej multaj grandaj balenoj malkreskis al niveloj kie ilia ĉasado fariĝis malekonomia kaj kelkaj atingis la rando de formorto. La 2-an de decembro 1946, la Internacia Konvencio por Reguligo pri Kaptado de Balenoj estis subskribita de 42 landoj, kiu estis dezajnita por reguligi balenĉasadon en la mondo. Tiucele, sub la aŭspicioj de la traktato, estis decidite establi la International Whaling Commission (IWC), kies fiksita rolo estis "prigardi la bonordan konservadon de la balenpopulacio, kaj tiel ebligi la bonordan evoluon de ilia ĉasindustrio.." La plej multaj el la landoj, kiuj nuntempe estas membroj de la konferenco, estas dividitaj en du kontraŭajn flankojn. Unu flanko subtenas la rekomencon de balenĉasado grandskale kaj kun reguligitaj kvotoj, dum la alia subtenas la ĉesigon de ĉasado entute. Ambaŭ flankoj donis kaj ankoraŭ donas multajn kialojn por sia pozicio, kaj la ekvilibro inter tiuj pozicioj estas diskutita dum multaj jaroj. Principe, la maniero kiel la konferenco funkcias estas fiksi specifajn kvotojn por ĉasado, surbaze de sciencaj konsiloj kies rolo estas certigi ke la balenpopulacioj ne estas formortintaj aŭ neinversigeble difektitaj.

Tiel, ĝis 1975 la ĉasado de pluraj specioj de cetacoj estis tute malpermesita, dum la ĉaskvotoj de aliaj specioj estis signife reduktitaj. Poste, furiozaj diskutoj koncerne la moralecon de ĉasado de cetacoj, zorgoj esprimitaj fare de fakuloj en la kampo kaj tutmonda publika opinio kiu estis klinita al favoro de cetacoj, kondukis en 1982 al decido ĉesigi komercan ĉasadon ("moratorio") kiu komenciĝis en 1986. La moratorio estas konsiderata nekutima sukceso por organizoj pri ekologia konservado, kaj precipe por tiuj specife malfavoraj al la ĉasado de cetacoj, ĉar ĝi rezultigis la ĉesigon de la ĉasado kiu daŭris dum centoj da jaroj. Samtempe, la ĉasado ne definitive ĉesis: kelkaj indiĝenaj grupoj (kiel la inuitoj en Alasko) rajtas daŭrigi sian tradicion kaj ĉasi cetacojn (vidu, ekzemple, balenĉasado en Feroaj Insuloj); Islando rekomencis ĉasi por mallonga tempodaŭro (2003 - 2007), sed tute ĉesigis ĝin post kiam la postulo je balena viando malpliiĝis; Japanio ĉasis cetacojn por sciencaj esplorceloj; Kaj Norvegio daŭre daŭre ĉasas cetacojn en komercaj kvantoj, tiel indignigante multajn konservadorganizojn. La agoj de Japanio ankaŭ estis renkontitaj kun opozicio, kaj multaj riproĉas ĝin daŭrigi la evitemon de la ĉaso. Interalie, ili baziĝas sur la fakto, ke balena viando estas vendata en merkatoj kaj restoracioj post kiam ĝi estis esplorita. Krom ĉi tio, Japanio estas akuzita de multaj ekologiaj organizaĵoj, gviditaj de Greenpeace, peti landojn aliĝi al la tendaro, kiu subtenas la rekomencon de ĉasado, kaj ankaŭ ĉasi nedeklaritajn speciojn de cetacoj. Japanio, kiu estis membro de la Internacia Balenĉasada Konferenco ekde 1951, anoncis en 2018, ke ĝi retiriĝos de la organizo kaj permesos ĉasadon por komercaj celoj ekde julio 2019 .

Aliaj minacoj; konservado

La kadavro de Nigra baleno kiu mortis post trafado de la helico de ŝipo

4,5 kilogramoj da plastaĵoj estis forigitaj el la stomako de baleno Trubeka zifio kiu alvenis ĉe la marbordo de Israelo en julio 2002 kaj tuj poste mortis.

Kun la malkresko de balenĉasado en la 21-a jarcento, kie Norvegio, Islando kaj Japanio estas la lastaj se temas pri ĉasi cetacojn, aliaj homfaritaj problemoj prenis la lokon de ĉasado kiel minaco al la ekzisto de cetacoj. La efiko de la homaro sur la mara medio kaj la vivo en ĝi, kaj precipe sur cetacoj, povus esti mortiga, kaj precipe sur cetacoj kies distribuo estas malgranda kaj kies vivejoj estas malmultaj. Inter la problemoj ni povas mencii la percepton de la cetacoj kiel kromkaptaĵo de fiŝkaptistoj, la mara poluo en ĝiaj multaj formoj, la subakvaj bruoj faritaj de la nova teknologio, la nombro da ŝipoj en la maroj kaj oceanoj, la malkresko de la cetacoj. manĝaĵo pro trofiŝkaptado kaj La termika poluo.

La ĉefa problemo alfrontanta cetacojn, krom ĉasado, estas ilia neintencita kapto kiel kromkaptaĵo. Pluraj kialoj igas ilin esti kaptitaj en fiŝretoj kaj trolŝipoj. La ĉefaj estas la altiro al la fiŝoj kaptitaj en ili kaj la nevidebleco de la retoj (ili estas malfacile lokalizeblaj, kaj vide kaj akustike, por la cetacoj), ktp. Post kiam ili estas kaptitaj en la reto, ili estas disbatitaj, interpliktataj en la reto kaj fine dronas (ili ne povas supreniri por spiri). Foje ilin manĝas ankaŭ ŝarkoj kiuj preterpasas. La damaĝoj de marĝena fiŝkaptado estas enormaj: nur en Usono, mezumo de 3,029 individuoj estis mortigitaj jare inter 1990 kaj 1999, la granda plimulto de ili (84 procentoj) kiel rezulto de la uzo de brankretoj. Estas malfacile kvantigi la tutmondan kromprodukton pro la manko de sufiĉaj datumoj, sed ekstrapolitaj taksoj atingis mezumon de pli ol 300 000 individuoj jare inter 1990 kaj 1994 . Alia fiŝkaptadrimedo konata en tiu ĉi kunteksto estas retoj destinitaj por tinusfiŝkaptado. Bonkonata metodo de lokalizado de la tinuso estas trovi delfenojn, kiuj ofte havas tinusojn naĝantajn sub ili. La retoj en tiuj kazoj fermus la tinusojn, sed kiam ili estus alportitaj al la ŝipo, ili ankaŭ kaptus la delfenojn. Solvo al tio estas investi sekcion de la supra parto de la reto antaŭ ĝia fina fermo uzante la inversan ilaron de la ŝipo kaj kontrabandi la delfenojn eksteren en la reton per naĝantoj kaj boatoj. Oni trovis, ke ĉi tiu procezo signife reduktas la kromprodukton. Tinusujoj kiuj enhavas tinusfiŝojn kiuj estas kaptitaj laŭ la lasta maniero aŭ de populacioj kiuj ne konservas kontakton kun delfenoj, rajtas enhavi la markadon "Dolphin-Safe".

La longeco de la vico de maraj malpurigaĵoj, kiuj penetris kaj ĉeestas en la maroj kaj oceanoj, estas tro longa por plene prezenti, sed la plej gravaj inter ili estas la rubaĵoj ĵetitaj en la akvon, ĉefe plastaj pakaĵoj diversspecaj, kloakaĵoj kaj kloakaĵelfluo, kemiaj malpurigaĵoj (pezmetaloj kaj insekticidoj ekzemple), kaj multaj aliaj. La maraj malpurigaĵoj, ĉiu siavice, influas la maran medion kaj la cetacojn, laŭ multaj rektaj kaj nerektaj manieroj. Ekzemple, la rubo ĵetita en la akvon estas foje vidita de la cetacoj kiel manĝaĵo. Pluraj eblaj kialoj estis proponitaj por tio, inkluzive de manko de manĝaĵo aŭ problemo en identigi la objekton antaŭ ili, sed ĉiukaze, manĝado de rubo kaŭzas al tiuj maraj mamuloj gravajn problemojn. La sensoj de cetacoj havas malfacilecon distingi, ekzemple, inter plastaj sakoj kaj meduzoj. Ĉi tiu konfuzo kutime kondukas al la morto de la cetaco kiu glutas la sakon. En Israelo, en la pasinteco, la kadavro de cetaco Zippius kava-ĥartumo estis dissekcita. En la postmorta ekzameno oni trovis 4,5 kilogramojn da plastaj sakoj en lia unua stomako (vidu foton maldekstre). Ilia ĉeesto preskaŭ tute malhelpis la transiron de reala manĝaĵo al la resto de la digesta sistemo, kaj tiel la cetaco iom post iom mortis pro manko de manĝaĵo.

Se temas pri kemiaj malpurigaĵoj, la problemo estas eĉ pli grava pro la pozicio de la cetacoj en la manĝoreto. Cetacoj estas superpredantoj ĉe la supro de la mara manĝreto, kaj kelkaj el ili eĉ havas neniujn predantojn krom homoj. Ĉi tiu fakto kondukas al la okazo de biologia plifortiga procezo. La maraj malpurigaĵoj, kiuj estas sorbitaj de malgrandaj estaĵoj, pasas al pli grandaj estaĵoj kiuj manĝas la malgrandajn estaĵojn, kaj de tie al eĉ pli grandaj estaĵoj kiuj manĝas la grandajn estaĵojn, kaj de tie al cetacoj. Ĉi tio estas simpligita priskribo de ebla kazo, en kiu simpla nutroĉeno kaŭzas la translokigon kaj amasiĝon de maraj malpurigaĵoj (estas pli komplikaj kazoj, kiel transdono de kemiaj malpurigaĵoj dum mamnutrado de hundido). Ĉi tiu amasiĝo estas pli severa ju pli alta la estaĵo estas en la manĝreto. Ne nur tio: la cetacoj havas neniun mekanismon por forigi ĉi tiujn malpurigaĵojn, kio igas la malpurigaĵojn akumuliĝi en siaj korpoj kun aĝo, kaj tiel ili estas efektive tre tuŝitaj de mara poluado. La kemia mara poluo povas kaŭzi damaĝon al la histoj kaj organoj de la korpoj de la cetacoj, kaj eĉ kaŭzi ilian morton.

Alia minaco al la estonteco de cetacoj estas kaŭzita de mara bruo. Tiu ĉi bruo estas plejparte tute homfarita, kaj estas produktita per vasta gamo de faktoroj, inkluzive de armeaj operacioj, sisma esplorado de la marfundo, mara konstruagado, tutmonda projekto por mezuri oceantemperaturojn ("Acoustic Thermometry of the Ocean Climate"; ATOC) kaj eĉ ŝipaj bruoj, kies nombro signife pliiĝis en modernaj tempoj. Cetacoj grandparte dependas de farado de sonoj kaj reprenado de siaj propraj eĥoj, do ĉi tiuj bruoj povas havi gigantan efikon al ili. La efikoj povas esti rektaj aŭ nerektaj, sed la esploropinio estas ankoraŭ antaŭtempa, kaj pro la manko de studoj pri la temo kaj ankaŭ pro la malfacileco disigi la faktorojn, kiuj damaĝas la cetacojn. Ekzemploj de ĉi tiuj efikoj inkluzivas aŭdajn difektojn, histajn damaĝojn, pliiĝon de la nombro de kazoj de blindeco kaj kondutismajn ŝanĝojn, kiuj havas negativajn sekvojn longtempe . La konscio pri la efikoj de mara bruo pliiĝis, kaj eĥoj de tio videblas en la alvoko de la Eŭropa Parlamento al la NATO por ĉesigi la armean uzon de sonaro  ; en la deklaro de la organizo ACCOBAMS (organizo pri nome de Unuiĝintaj Nacioj por la konservado de cetacoj en la Nigra kaj Mediteranea Maro) tiu homa bruo en la oceanoj Ĝi estas danĝera malpurigaĵo, kiu povas ĝeni, vundi kaj eĉ mortigi cetacojn kaj aliajn marajn speciojn  ; La decido de Hispanio ĉesigi la aktivan uzon de sonaro en la akvoj de la Kanarioj kaj pli.

Alia problemo, kiu minacas la cetacojn, estas la malplenigo de la ozona tavolo. Ĝia efiko estas nerekta: la planktono, de kiu manĝas certaj specioj de cetacoj, estas relative sentema al radiado, kaj ĝia plifortiĝo post la malplenigo de la ozono kondukas al malkresko en la liverado de manĝaĵo por tiuj specioj kaj aliaj marbestoj. Tiu ĉi problemo validas ankaŭ por la dentcetacoj, kiuj estas nerekte trafitaj de ĝi depende de la manĝreto, sed ĝi estas pli signifa por la kaĉalotoj, kiuj manĝas rekte la planktono kaj la zooplanktono kiuj manĝas la planktonon. Mondvarmiĝo ankaŭ havas negativajn efikojn al cetacoj: la pliiĝo de la koncentriĝo de karbondioksido kondukas al ĝia pliigita sorbado en la oceanoj. La karbondioksido kombinas kun la akvo por formi karbonatan acidon ($\ H_{2}CO_{3}$). La acida akvo malutilas la konstruon de la kalkeca skeleto de koraloj kaj de diversaj etaj bestospecioj (moluskoj ekzemple), kio damaĝas la nutraĵprovizon por la cetacoj kiuj manĝas ilin, rekte aŭ nerekte . Mondvarmiĝo havas kromajn efikojn, plejparte nerektajn, sur cetacoj, kaj multaj studoj estis faritaj pri tio.

Turistoj kaj lokuloj observas cetacojn en la urbo Bar Harbor, Majno, Usono

Laŭ la Internacia Unio por la Konservo de Naturo (IUCN), ĉirkaŭ 28 specioj de cetacoj estas en malalta risko de formorto (LR; unu el la konservaj statusoj de malalta protekto), 5 specioj estas en vundebla stato, 7 specioj estas minacataj de formorto, 2 specioj estas en serioza danĝero de formorto, kaj ĉirkaŭ 39 Specia konserva stato ne estis decidita pro la manko de sufiĉaj informoj. Ĉiuj cetacoj estas sub la protekto de la unua kaj dua apendicoj de la Vaŝingtona Speciprotekta Konvencio (CITES), kiu malpermesas komercon de partoj kaj produktoj de protektitaj specioj. Kiel rezulto de la minacoj al ili, unu specio verŝajne formortis en la lasta jardeko (la ĉina riverdelfeno), kaj ŝajnas ke la nura espero por aliaj minacataj specioj estas ilia reproduktado en kaptiteco en reproduktaj kernoj. Fine de la 20-a jarcento kaj la komenco de la 21-a jarcento, la publika konscio pri cetacoj kaj la danĝero kiun ili alfrontas signife kreskis, kaj tiel balenkonservad-asocioj multe multiĝis. Kelkaj el ili eĉ proponas al la publiko donaci al ili per stilaj programoj "adopti cetacon", kie la donacanto pagas certan sumon kaj por tio li ricevas regulajn ĝisdatigojn pri la cetaco, kiun li "adoptis".

La konservado de cetacoj akiris impeton ankaŭ en la formo de cetaco-observado (Whale Watching), kiu estas la niĉo kiun la kampo de ekologia turismo (ekoturismo) prenis por si. Multaj turistoj subskribas por boatveturo en areo kiu estas konata pro la populacio de cetacoj kiuj vivas tie konstante aŭ estas tie dum certaj sezonoj de la jaro. Vojaĝantoj ofte registriĝas por rigardi cetacojn por amuzo kaj distro. Plejparte, kion ni vidas en ĉi tiuj vojaĝoj estas la kondutoj de la cetacoj, kiuj estas faritaj sur la surfaco de la akvo kaj kiuj estis detalaj supre. La pliiĝo de la cetaco-bserva industrio kaŭzis gravan disputon en la balen-observantaj landoj pri kiu estas la pli bona maniero ekspluati ĉi tiun naturan rimedon - ĉu ĝi estas observado de cetacoj aŭ ĉasado de ili.

Vidu ankaŭ

• Cetacoj en kulturo