Paragvajo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Por samtitola artikolo vidu la paĝon Paragvajo (rivero).
Paragvaja Respubliko
República del Paraguay hispane
Tetã Paraguái gvaranie

Flago de Paragvajo

Blazono de Paragvajo

Detaloj Detaloj
Nacia himno: Paraguayos, República o Muerte
Paragvajanoj, respubliko aŭ morto
Nacia devizo: Paz y justicia
Paco kaj justeco
Situo
suverena ŝtatolandorespublikolando sen maraliro
Bazaj informoj
Ĉefurbo Asunciono
Oficiala(j) lingvo(j) hispana
gvarania
Uzata(j) lingvo(j) hispana lingvo, Paraguayan Guaraní, Aché, Chamacoco, Ava Guarani, paragvaja signolingvo, Iyo'wujwa Chorote, Pai Tavytera, Sanapaná, Kaskihá, Maskoy, Toba Qom, Mbyá Guaraní, Nivaclé, Maká, Enlhet, Enxet, Angaité, Ayoreo, gvarania lingvo, Tapieté
Plej ofta(j) religio(j) katolikismo (89,6%)
protestantismo (6,2%)
Areo 406 752 km²
- % de akvo 2,3 %
Loĝantaro 6 996 245 (2009)
Loĝdenso 14,2 loĝ./km²
Horzono -4

UTC-3 (somere)

Interreta domajno py
Landokodo PY
Telefona kodo 595
Plej alta punkto Cerro Tres Kandú
Plej malalta punkto rivero Paragvajo
Politiko
Politika sistemo Prezidenta respubliko
Ŝtatestro Santiago Peña
Nacia tago 15-a de majo
Sendependiĝo disde Hispanio 14-a de majo 1811
Ekonomio
Valuto gvaranio (PYG)
MEP laŭ 2005
– suma $ 28 342 miliardoj
– pokapa $ 4 555
vdr

Paragvajo (hispanlingve Paraguay, en Esperanto ankaŭ malofte Paragŭajo) estas lando en Sud-Ameriko

Geografio[redakti | redakti fonton]

Ĝeneralaj informoj[redakti | redakti fonton]

Historio[redakti | redakti fonton]

Ankaŭ vidu:

Administra divido[redakti | redakti fonton]

Paragvajo dividiĝas en 18 departementoj:

Departemento Loĝantaro (08/2002) Ĉefurbo
Alto Paraguay 15.008 Fuerte Olimpo
Alto Paraná 563.042 Ciudad del Este
Amambay 64.153 Pedro Juan Caballero
Asunción 513.399 Asunción
Boquerón 45.617 Filadelfia
Caaguazú 448.983 Coronel Oviedo
Caazapá 139.241 Caazapá
Canindeyú 140.551 Salto del Guairá
Central 1.363.399 Areguá
Concepción 180.277 Concepción
Cordillera 234.805 Caacupé
Guairá 176.933 Villarrica
Itapúa 463.410 Encarnación
Misiones 103.633 San Juan Bautista
Ñeembucú 76.738 Pilar
Presidente Hayes 81.876 Villa Hayes
Paraguarí 226.514 Paraguarí
San Pedro 318.787 San Pedro

Esperantigo de ĉefaj paragvajaj urboj kaj vilaĝoj[redakti | redakti fonton]

Naturo[redakti | redakti fonton]

La Rezervejo San Rafael estas unu el plej gravaj lokoj por la konservado de la naturo en Paragvajo kun 730 km². Tamen estas tro malsufiĉe zorgata fare de la ŝtato. Tiele okazas kontraŭleĝaj lignoprenado, ĉasado kaj oftaj incendioj.

Faŭno[redakti | redakti fonton]

Birdoj[redakti | redakti fonton]

Paragvajo kun relative malgranda etendo enhavas grandan riĉon de birdospecioj pro la kuniĝo de diversaj ekoregionoj de granda biodiverseco kaj nombro de endemioj. Kelkaj el tiuj reginoj estas gravaj eĉ je tutmonda nivelo kiaj la Atlantika Arbaro kaj la Cerado, el kiuj la unua estas ege minacata ĉar restas malpli ol 10 % el la origina kovro. Estas registritaj 681 specioj kaj aliaj 35 nur hipoteze pro manko de dokumentado. Granda parto de la ornitologoj kiuj studis la birdaron paragvajan estis eksterlandanoj, unue hispanaj jezuitoj, poste usonaj, anglaj kaj germanaj esploristoj, kaj argentinaj aŭ nordamerikaj ornitologoj. Tiele la kolektoj estas ĉiuj eksterlande kaj tiuj enlandaj estas tro abandonitaj pro manko de zorgado.[1]

Kulturo[redakti | redakti fonton]

Literaturo[redakti | redakti fonton]

Kuirarto[redakti | redakti fonton]

  • Paragvaja supo (hispane Sopa paraguaya) estas tipa plado de la paragvaja kuirarto, produkto de gvarania kaj hispana sinkretismo. La Gvaranioj kutimis manĝi pastajn nutraĵojn faritajn el maizfaruno aŭ manioko envolvitajn en folioj de "güembé" (Philodendron bipinnatifidum - arba filodendro) aŭ banano kaj kuiritajn inter varma cindro.
  • Chipachipá (gvaranie chipa) estas malgranda pano farita el amelo, manioko, dur-fromaĝo, lakto, ovoj, butero kaj salo; oni povas ankaŭ aldoni iom da bakpulvoro kaj/aŭ iomete da oranĝsuko kaj/aŭ sunflora oleo.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Alberto Esquivel kaj Salvador J. Peris, "Turismo ornitológico. San Rafael, emblema ornitológico de Paraguay" en Aves y naturaleza, Madrido, nº 17, paĝoj 36-39.

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]