Kanto

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Temas pri... Ĉi tiu artikolo temas pri muzikaĵo. Por informoj pri la samnoma regiono en Japanio, vidu la artikolon Regiono Kanto.
Joan Baez en oktobro 2003 en The Neighborhood Theatre, Charlotte, Norda Karolino; ŝi popularigis kelkajn kantojn en la tuta mondo, kiuj estis parkeritaj kaj siavice rekantitaj, kiaj "We Shall Overcome", kiu iĝis eĉ politika moto de diversaj movadoj
Stratartaĵo pri Amália Rodrigues, plej fama kantistino de fado, en Lisbono
Édith Piaf en 1951; ŝi mem verkis kelkajn el siaj kantoj, ekzemple "La Vie en Rose" kiu estas ankaŭ unu el plej konataj en la tuta mondo. .

Kanto estas iomete mallonga muzika komponaĵo por la homa voĉo, eble kun aliaj muzikaj instrumentoj, en kiu oni kantas vortojn. La ago de fari kanton estas nomata kantado. Norme, ĝi aludas al sola kantanto aŭ kantisto, tamen ĝi ankaŭ povas aludi al dueto, terceto, aŭ pliaj voĉoj. Multvoĉa kanto estas ĥoralo.

La vortoj de kantoj norme estas poezia, rima eco, kvankam ili povas esti religiaj versoj aŭ libera prozo.

Kantoj povas esti larĝe dividitaj en multajn malsamajn formojn, depende de la kriterioj uzitaj. Unu dividado estas inter "artkantoj", "popkantoj", kaj "popolkantoj". Aliaj komunaj metodoj de klasifiko estas laŭ celo (religia kontraŭ sekulara), laŭ stilo (dancmuziko, balado, Lied, ktp.), aŭ laŭ tempo de origino (Renesanco, Nuntempa, ktp.).

Kanto estas muzikaĵo por akompanita aŭ neakompanata voĉo aŭ voĉoj aŭ, "la ago aŭ kantarto", sed la esprimo estas ĝenerale ne uzitaj por grandaj voĉaj formoj inkluzive de opero kaj oratorio.[1] Tamen, la esprimo estas, "ofte trovita en diversa metafora kaj transigita signifo (ekz. por la lirika dua temo de sonato ... )."[1] La substantivo "kanto" havas la saman etimologian radikon kiel la verbo "kanti" kaj la Oxford English Dictionary (OED, por song) difinas la vorton por signifi "kio estas kantita" aŭ "muzika kunmetaĵo sugestita por kanto." La OED ankaŭ difinas la vorton por signifi "poemo" aŭ "la muzikajn frazojn eldiritajn de kelkaj birdoj, balenoj, kaj insektoj, tipe formante rekoneblan kaj ripetan sekvencon kaj uzite ĉefe por teritoria defendo aŭ por altirado de amikoj."[2]

Kulturaj tipoj

Artaj kantoj

Artaj kantoj estas kantoj kreitaj por efikeco en sia propra maniero, kutime kun pianakompano, kvankam ili ankaŭ povas havi aliajn specojn de akompano kiel ekzemple orkestro aŭ arĉa kvarteto, kaj ĉiam estas notaciitaj. Ĝenerale ili havas identigitan verkinton kaj komponiston kaj postulas voĉon trejnitan por akceptebla efikeco. Germanlingvaj komunumoj uzas la esprimon arta kanto ("Kunstlied") por distingi tiel nomitajn "gravajn" kunmetaĵojn disde popolkanto ("Volkslied"). La kantoteksto ofte estas skribitaj fare de poeto aŭ lirikisto kaj la muziko aparte de komponisto. Artkantoj povas esti pli formale malfaciligitaj ol popularaj aŭ popolkantoj, kvankam multaj fruaj Lieder similaj al tiuj de Franz Schubert estas en simpla strofa formo. Ili ofte estas gravaj al nacia identeco.

Artkantoj rolas en multaj eŭropaj kulturoj, inkluzive de, sed ne limigita al: la rusa (romanci), la germana (Lieder), la itala (canzoni), la franca (mélodies), skandinavs (sånger), la portugala (canções), la hispana (canciones). Estas ankaŭ altagrade rigarditaj britaj kaj amerikaj artkantoj en la angla lingvo. Kulturoj ekstere de Eŭropo kiuj havas klasikmuzikan tradicion, kiaj ekzemple Barato, povas aŭ eble ne havas artkantojn. La akompano de eŭropaj artkantoj estas konsiderita gravan parton de la kunmetaĵo.

La artkanto de la periodo en kiu ili origine floris ofte estas dueto en kiu la kantisto kaj akompananto partoprenas en interpretanta graveco. La pecoj plejofte estis skribitaj por esti luditaj en hejmo aŭ salona kunteksto, kvankam hodiaŭ la verkoj ĝuas popularecon kiel koncertpecoj. La apero de poezio dum tiu epoko estis multe ek kio inspiriĝis la kreado de tiuj pecoj fare de Brahms, Schumann, Schubert kaj aliaj komponistoj. Tiuj komponistoj metis poemojn en sia gepatra lingvo. Multaj verkoj estis inspiritaj fare de Johann Wolfgang von Goethe kaj Heinrich Heine. Alia metodo devas verki novan muzikon por ĉiu strofo por krei unikan formon; tio estis trakomponita formo konata en la germana kiel durkomponiert. Kombinaĵo de ambaŭ de tiuj teknikoj en ununura kunteksto estis nomita modifita strofa formo. Ofte romantikaj artkantoj dividantaj similajn elementojn estis grupigitaj kiel kantociklo.[3]

Popolkantoj

Partituro estas la verkita reprezentado de muziko. Tie komenco de la kanto "Adeste Fideles" Pri tiu ĉi sono Kantu

Popolkantoj estas kantoj de ofte anonima origino (aŭ estas publika domeno) kiuj estas elsenditaj buŝe. Ili estas ofte grava aspekto de nacia aŭ kultura identeco. Artkantoj ofte aliras la statuson de popolkantoj kiam homoj forgesas kiu la verkinto estis, kio okazas ekzemple ĉe flamenko. Popolkantoj ankaŭ estas ofte elsenditaj ne-parole (t.e., kiel partituro), precipe en la moderna epoko. Popolkantoj ekzistas en preskaŭ ĉiu kulturo kaj estis gravaj kulture kaj eĉ politike en epokoj de naciismoj.

Popularaj kantoj

Modernaj popularaj kantoj estas tipe distribuitaj kiel registraĵoj kaj estas elsenditaj per radio, kvankam ĉiuj aliaj amaskomunikiloj kiuj havas aŭdokapablojn estas implikitaj. Ilia relativa populareco estas konkludita el komerce signifa vendado de registradoj, rangigoj de stacioj kaj retoj kiuj ludas al ili, kaj biletvendejojn por koncertoj de la registraditaj artistoj. Populara kanto povas iĝi moderna popolkanto kiam membroj de publiko lernas kanti ĝin el la registrita versio kaj tiuj instruas aliajn. Kantoj kiuj estas popularaj povas esti nomitaj popkantoj mallongige, kvankam popkantoj kaj/aŭ pop-muziko povas anstataŭe esti konsideritaj pli komerce populara ĝenro de populara muziko kiel tutaĵo.

Karikaturo kiu montras la trejnadon de kanto.
Madonna, kantistino de pop-kantoj.

La populara kanto aŭ moderna kanto estas la tipo de kanto plej aŭskultata en la tuta mondo aktuale, kaj estas elsendita pere de registrĵoj kaj komunikaj rimedoj al multnombregaj aŭskultantaroj tra la tuta mondo. Ĝi formiĝis en la eŭropaj kaj usonaj urboj en la 19a kaj 20a jarcentoj, kun origino kaj en kantoj de klera muziko kaj en folkloraj kantoj de diversaj kulturoj. La voĉo estas kutime akompanata en ludado kaj registrado de muzikgrupo. Ne estas anonimaj kreaĵoj, ili havas konatajn aŭtorojn (kiuj ofte enpsezas multan monon nur por esti komponinta), kiuj povas ĉu registri aŭ ludi ili mem la kantojn aŭ labori por aliaj artistoj kiuj uzas la kantojn por sia repertorio. Ofte, sed ne ĉiam, ties aŭtoroj verkas la muzikajn notojn aŭ transskribas ilin post la registrado kaj tendencas esti kreataj kunlabore fare de la tuta muzikgrupo, kvankam ofte la teksto de la kanto estas kutime verkita de unu persono, ofte la ĉefa voĉo. La popularaj kantoj ofte temas pri individuoj kaj kultura identeco. La kantantoj ĝenerale ne havas precizan voĉedukadon, sed la plej agnoskitaj ja kutime uzas voĉajn teknikojn ege prilaboritajn.

Kiel oni konstruas popularan kanton

La popularaj kantoj preskaŭ ĉiam havas strukturon tre bone difinitan. La kanto strukturiĝas ofte uzante tri al kvin muzikajn partojn separitajn, kiuj poste estas uzataj kunaj por formi kompletan kanton. Struktura analizo de tipa populara kanto, povas esti laŭ la jena ordo:

  1. Enkonduko
  2. Strofo
  3. Rekantaĵo
  4. Strofo
  5. Rekantaĵo
  6. muzika ponto
  7. Ripetado de la Rekantaĵo ĝis la silento

Tiu menciita strukturo estas tre komuna tipo de populara moderna kanto. Tio inkludas kantojn de diversaj tipoj kiaj Pop-muziko, Rok-muziko, Metalroko kaj praktike ĉe ĉiuj genxroj de popularaj kantoj, kaj same por pecoj de klasika muziko. Tiu facila strukturo povas komplikiĝi multmaniere per aldonado, anstataŭ de unusola rekantaĵo, de du rekantaĵoj, aŭ anstataŭ fini per unu ripeto de la rekantaĵo aldoni unu specifan psrton por la fino. Tiu parto foje nomiĝas kodo. Povas esti unu rekantaĵo alterne kun aliaj versoj kiuj ne ripetiĝas. La strukturo ne devas esti tro komplika por ne detrui la ekvilibron inter ripetoj kaj ŝanĝoj de temo.

Specoj de kanto

Kovrilpaĝo de Hungaraj popolkantoj
Julio Iglesias en la Eŭrovido-Kantokonkurso de 1970, en Amsterdamo

Famaj kantoj

Rouget de Lisle, kreinto de la Marseljezo, kantas ĝin je la unua fojo.

Kantokolektoj

Vidu ankaŭ

Portala ikonoPortalo pri Muziko
Kantaŭtoro Woody Guthrie

Notoj

  1. ↑ 1,0 1,1 Luise Eitel Peake. 1980. "Song". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, sixth edition, 20 vols., edited by Stanley Sadie, Vol. 17: 510-523. London: Macmillan Publishers; New York: Grove's Dictionaries. ISBN 1-56159-174-2.
  2. ↑ The New Shorter Oxford English Dictionary, 1993, Oxford University Press. ISBN 0-19-861271-0. p. 2947
  3. ↑ Kamien, Roger. (1a de Aŭgusto, 1997) Music: An Appreciation, 3‑a eldono, McGraw-Hill, p. 217–18. ISBN 0-07-290200-0.

Bibliografio

Dosiero:Radio Libertaire 10 ans Léo Ferré 3.jpg
Léo Ferré dum koncerto, 1991.
  • Marcello Sorce Keller (1984), "The Problem of Classification in Folksong Research: a Short History", Folklore, XCV, no. 1, 100- 104.
  • Hermann Danuser (Hrsg.): Musikalische Lyrik. 2 Bände. Band 1: Von der Antike bis zum 18. Jahrhundert, Band 2: Vom 19. Jahrhundert bis zur Gegenwart – Außereuropäische Perspektiven. (Handbuch der musikalischen Gattungen Band 8,1 und 8,2) Laaber 2004
  • Hartmut Krones: Lied. In: Oesterreichisches Musiklexikon. Online-Ausgabe, Wien 2002 ff., ISBN 3-7001-3077-5; Druckausgabe: Band 3, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2004, ISBN 3-7001-3045-7.
  • Dieter Lohmeier (Hrsg.): Weltliches und Geistliches Lied des Barock. Amsterdam 1979 (Daphnis 8.1)
  • Günther Müller: Geschichte des deutschen Liedes. 2. Aufl. 1959
  • Karl Riha: Moritat, Bänkelsong, Protestballade. Kabarett-Lyrik und engagiertes Lied in Deutschland. 2. Aufl. Frankfurt a. M. 1979.
  • Daniel Lesueur kaj François Jouffa, Secrets de chansons, Hors Collection,‎ 2000.
  • Borgna Gianni, 1985, Storia della canzone italiana, Laterza, Bari-Roma.
  • Castaldo Gino (a cura di), 1990, Dizionario della canzone italiana, Armando Curcio Editore, Milano.
  • Colombati Leonardo (a cura di), 2011, La canzone italiana, 1861-2011, Mondadori, Milano.
  • Deregibus Enrico (a cura di), 2006, Dizionario completo della canzone italiana, Giunti, Milano.
  • Nobile Stefano, 2012, Mezzo secolo di canzoni italiane. Una prospettiva sociologica (1960-2010), Carocci, Roma. Mezzo secolo di canzoni italiane. Una prospettiva sociologica (1960-2010)

Eksteraj ligiloj


Ĝermo pri muziko
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri muziko.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanto&oldid=5498606"