Tempolinio de la Dua Mondmilito (1939)

Jen listo de la okazaĵoj de la Dua Mondmilito dum 1939:

Septembro[redakti | redakti fonton]

1-a de septembro:
- Komenciĝis oficiale la Dua Mondmilito kiam la germanaj trupoj startigis la invadon de Pollando. La Luftwaffe realigis la unuajn bombardadojn sur Varsovio, Krakovo kaj Lodz. La Bombado de Wieluń estas konsiderita la unua atako kontraŭ civilaj celoj.
- Italio proklamis nemilitemon.
2-a de septembro: Germanio aneksis la urbon Danzig (sed Westerplatte defendiĝis).
3-a de septembro:

- Startis la Batalo de Atlantiko.
- Ultimato brit-franca al Germanio postulanta retiron de ties armeo el Pollando. Militdeklaro brita je 11 h. kaj franca je 17 h.
Churchill kaj Eden eniris en la brita registaro.
- Hindio, Aŭstralio kaj Novzelando deklaris militon al Germanio.
4-a de septembro:
- Japanio deklaris sin neŭtrala.
- Startis tajdo da strikoj kaj manifestacioj kontraŭgermanaj en Bohemi-Moravio, kiu estis subpremita perforte.
5-a de septembro:
- La germanoj trapasis la riveron Vistulon.
- Usono deklaris sin neŭtrala.
- La germanaj submarŝipoj okazigis la unuajn viktimojn inter komercaj ŝipoj de Aliancanoj.
- La britoj establis la sistemon de navigado en konvojoj en Norda Atlantiko.
6-a de septembro: Sudafrika Unio deklaris militon al Germanio.
7-a de septembro:
- Ofensivo de germanoj en la urbo Wizna.
- La germanoj konkeris Krakovon.
- Falo de la fortikaĵo de Westerplatte post 7 tagoj de rezistado.

8-a de septembro: La unua germana Panzera divizio eniris en la ĉirkaŭoj de Varsovio kaj komenciĝis la sieĝo de la ĉefurbo, kie ĝi trafis fortan rezistadon popolan.
9-a de septembro:
- Kanado deklaris la militon al Germanio.
- Unua atako franca al Germanio. Ili sukcesis antaŭeniri 8 km en la regionon Sarlandon.
- La pola armeo realigis kontraŭatakon ĉe la rivero Bzura.
- La germanoj konkeris Lodz.
10-a de septembro
- Enŝipigo de la Brita ekspedicia forto cele al Francio.
- Post akra rezistado pola en Wizna, la nazioj venkis.
12-a de septembro: La germanoj alvenis al Lvovo.
13-a de septembro: Konstituo de la milita ministraro de Daladier.
14-a de septembro: Falo de Gdynia.
15-a de septembro: Sovetoj kaj japanoj subskribis batalpaŭzon en Azio.
16-a de septembro:
- La civila rezistado en Varsovio estis finfine nuligita fare de la germanoj.
- Batalpaŭzo de japanoj kun fortoj de Sovetunio en Manĉukuo.
17-a de septembro:
- Sovetunio invadis Pollandon, sen intenco ataki germanojn, laŭ la Pakto Ribbentrop-Molotov.
  Francio kaj Unuiĝinta Reĝlando plue estas neŭtralaj.
- La pola registaro fuĝis al la Reĝlando de Rumanio.
19-a de septembro: La germana kaj soveta armeoj kontaktiĝis en Bresto-Litovsko. Sovetunio decidis establi koncentrejojn por la polaj prizonuloj.

20-a de septembro: Forta atako de Luftwaffe super Varsovio kaj Modlin: Batalo de Modlin.
25-a de septembro: Germana artilerio bombardis amase Varsovion, devigante la polojn al kapitulaco pro manko de kuraciloj kaj municioj.
26-a de septembro: La germana aviadilaro atakis la britan bazon de Scapa Flow.
27-a de septembro: Falo de Varsovio.
28-a de septembro: Kapitulaco de Pollando en la fortikaĵo de Modlin, proksima al Varsovio. Germanoj kaj Sovetoj konfirmas la dividon de Pollando kaj ke Sovetunio havu la Baltajn Respublikojn kaj Finnlandon.
30-a de septembro: Nova pola registaro konstituita en Parizo, kun Raczkiewicz kiel prezidento kaj Sikorski kiel ĉefministro.

1-a de oktobro: Kapitulaco de la pola mararmeo en la duoninsulo Hel.
6-a de oktobro: Pacplano de Hitler, laŭ kiu li aneksus nur parton de la okupaciita zono restante Pollandon sendependa. La plano estis malakceptita de Francio kaj Unuiĝinta Reĝlando.
- La Batalo de Kock estis la lasta batalo de la kampanjo en Pollando. Startis la periodo de la Okupacio de Pollando (1939-1945).
12-a de oktobro:
- Kreo de la nazigermania ento Ĝenerala Gubernio de Pollando. La unuaj judoj estis transportitaj el la teritorio de la Tria Regno al Pollando. Du semajnojn poste la trupoj de la Polico SS markis la judojn per flava stelo.
- Sovetunio reklamis al Finnlando la areon de la istmo de Karelio.

14-a de oktobro: Bombatako per torpedoj de la brita ŝipo Royal Oak en Scapa Flow fare de germanaj submarŝipoj.
17-a de oktobro: Franca retiriĝo en la areo de la rivero Mozelo.
19-a de oktobro: Brita-franca-turko interkonsento por reciproka helpo.

1-a de novembro: Germanio aneksis la teritoriojn de Posen kaj de la Supra Silezio.
3-a de novembro: Usono modifas sian Akton de Neŭtraleco pere de artikolo pri cash and carry (pogranda komerco).
8-a de novembro: Atenco kontraŭ Hitler en la biertrinkejo Bürgerbräukeller de Munkeno kie estis fondita la nazia partio.
8-a de novembro: Hans Frank estis nomumita Ĝenerala Guberniestro de Pollando.
13-a de novembro: Finas la rus-fina negocado.
23-a de novembro: En la Protektorato Bohemio kaj Moravio la naziaj aŭtoritatoj deklaris la militan leĝon.
24-a de novembro: Slovakio subskribis traktaton kun Germanio por aneksi parton de la teritorioj de la venkita Pollando.
30-a de novembro: Sovetunio atakis Finnlandon, kaj komenciĝis la Vintra milito. La soveta aviadilaro bombardis Helsinkon.

3-a de decembro: Britaj aeratakoj kontraŭ la germanaj instalaĵoj de mararmeo de la insulo Heligoland.
7-a de decembro: Startis la Batalo ĉe Suomussalmi kiu rezultis en fina finna venko.
10-a de decembro: Germanaj trupoj eniris en la Reĝlando de Rumanio por kontroli la nafotkampojn de Ploiesti.
14-a de decembro: Sovetunio estis forigita el la Ligo de Nacioj pro sia atako kontraŭ Finnlando.
16-a de decembro: Batalo de Plata-Rivero, en kiu la germana krozoŝipo Graf Spee, atakita kaj paneita de tri britaj krozoŝipoj, rifuĝiĝis en Montevideo, kaj poste estis vrakita la venontan tagon fare de sia ŝipanaro.
19-a de decembro: Kunsido de la brita Neville Chamberlain kaj la franca Édouard Daladier por studi la finnan situacion, sed oni ne atingis interkonsenton.
22-a de decembro: Finna kontraŭatako en sia teritorio kontraŭ la soveta armeo.