13-a de decembro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
decembro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
decembro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | |||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 13-a de decembro estas la 347-a tago de la jaro (la 348-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 18 tagoj restas.
Je la 13-a de decembro okazis, interalie:
Eventoj
- -522: Armeo de la persa reganto Dario la 1-a venkis en batalo apud Tigriso ribelantojn de uzurpa reĝo de Babilono - Nebukadnezar la 3-a
- 115: Antioĥio estis detruita de tertremo; romia imperiestro Trajano saviĝis
- 1253: Pollando: princo Konrad situis Głogów apud Odro kaj donis al ĝi urborajton
- 1294: Celesteno la 5-a kiel sola ĝis nun papo abdikis
- 1474: Isabel la 1-a kroniĝis kiel reĝino de Kastilio kaj Leono
- 1521: Johano la 3-a iĝis reĝo de Portugalio
- 1545: Koncilio de Trento komenciĝis
- 1577: Angla maristo Francis Drake elnavigis el Plymouth por ĉirkaŭiri la mondon
- 1642: Nederlanda esploristo Abel Tasman alnavigis al Nov-Zelandon kaj malkovris Sudan Insulon
- 1830: Pola parlamento proklamis novembran ribelon nacia insurekcio
- 1836: Venecio: Teatro La Fenice bruliĝis
- 1922: Transkaŭkaza Federacia Soveta Socialisma Respubliko fondiĝis
- 1923: Pollando agnoskis Sovetunion
- 1937: Japana imperia armeo konkeris ĉinan urbon Nankingo - komenco de granda genocido
- Dua mondmilito:
- 1939: Pollando: Litova Parlamento voĉdonis pri transpreno de Vilna Universitato, kiu de tiam iĝis litova; revenĝe pro ŝajna mortigo de germana soldato gestapo pafekzekutis en Szamotuły 10 polojn; germana polico pafmortigis en Lodzo ĉ. 40 malliberulojn; germanoj deportis de distrikto Śremski dum grandega frosto ĉ. 800 polojn; en oficira internigejo en Choszczno restis ĉi-tage 2073 polaj oficiroj kaj soldatoj
- 1940: Pollando: en Varsovio eksplodis striko de ĉ. 400 laboristoj de tram-riparejo, kiu pro reprezalioj de gestapo fiaskis
- 1941: Japana armeo invadis sudan Birmon; en batalo apud kabo Bon (Tunizio) aliancaj destrojeroj sinkigis du italajn krozoŝipojn - pli ol 900 personoj pereis
- 1942: Pollando: al germana koncentrejo en Aŭŝvico alvenis de Zamość transporto kun 314 poloj; en Pińczów aperis konspira dusemajna skolta revuo "Czuwaj" (Atentu); taĉmento de Kamparanaj Batalionoj konkeris malliberejon en Krynice (distrikto Tomaszowski) liberigante 20 polojn
- 1943: Pollando: germana polico pafmortigis en Biała Podlaska 12 judojn kaj 10 enprizonigitojn, en Dąbrowa Górnicza 11 polojn, apud Bodzentyn polinon kaj 10 kaŝiĝantajn ĉe ŝi ciganojn; en Tehrano oni malfermis ekspozicion de bildoj, la verkon de polaj rifuĝintoj
- 1944: Pollando: Wehrmacht kaj polico murdis en 4 lokoj de distrikto Miechowski 60 personojn kaj polico bruligis en Sadki (distrikto Jędrzejowski) 23 domojn , murdis 12 kaj forkondukis 83 virojn, krome pafmortigis en Moczydło 10 personojn; en Katowice germanoj mortpunis 7 polojn
- Venko de usona armeo en batalo de Metz (de la 27-a de aŭgusto ĝis la 13-a de decembro)
- 1951: Ĉarto de la Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj validiĝis
- 1956: Brita Togo aliĝis al Ora Marbordo (kronkolonio) (nun Ganao)
- 1959: Ĉefepiskopo Makarios la 3-a venkis la unuan prezidentan baloton en Kipro
- 1974: Malto proklamis sin respubliko kun propra ŝtatestro.
- 1980: Prago: oni ĉesigis traman trafikon sur Venceslaa Placo
- 1981: Enkonduko de milita stato en Pollando: regopovon transprenis armeo kaj milico, kiu internigis 10 mil membrojn de Solidareco, enkondukis elirblokadon, interrompis telefonadon, fermis lernejojn kaj universitatojn, cenzuris korespondadon kaj mortigis dum ĝia daŭro kaj poste pli ol 100 personojn
- 1994: Kazablanko: la 7-a kunveno de Organizaĵo de la Islama konferenco komenciĝis
- 2001: Premiero de la usona biografia filmo Bela Menso
- 2001: Armita grupo de islamanoj atakis parlamenton en Delhio - Barato akuzis pri la atenco Pakistanon
- 2003: Kaŝiĝanta, demisiita diktatoro de Irako Saddam Hussein estis kaptita en Tikrit de usona armeo
- 2006: Blanknaĝila delfeno iĝis probable formorta specio - formortinta besto
- 2007: La ŝtatestroj de la Eŭropa Unio subskribis la Traktaton de Lisbono.
Naskiĝoj
- 1521: Siksto la 5-a, papo (m. 1590)
- 1533: Eriko la 14-a, reĝo de Svedio (m. 1577)
- 1553: Henriko la 4-a, reĝo de Francio (m. 1610)
- 1560: Maximilien de Béthune, ministro de la franca reĝo Henriko la 4-a (m. 1641)
- 1684: Ludvig Holberg, dana verkisto norvegdevena, kreinto de dana literatura lingvo (m. 1754)
- 1797: Heinrich Heine, germana poeto kaj ĵurnalisto (m. 1856)
- 1816: Werner von Siemens, germana inventisto kaj industriulo (m. 1892)
- 1857: Francis Beaufort, kontradmiralo de la brita maristaro (m. 1857)
- 1875: Béla Reinbold, hungara biokemiisto (m. 1927)
- 1875: Sándor Révai, hungara literaturhistoriisto, poeto ( m. 1963
- 1888: Endre Vuchetich, rumania hungara gazeteldonisto, redaktoro (m. 1964)
- 1892; Jenő Nádor, hungara ĵurnalisto (m. 1970)
- 1893: Thorsten Torbäj, sveda instruisto, esperantisto (m. nekonata)
- 1902: Talcott Parsons, usona sociologo
- 1903: Eŭgeno Petroviĉ Petrov, rusa verkisto {m. 1942}
- 1908: Rostislav Platt, rusa aktoro (m. 1989)
- 1911: Trygve Haavelmo, norvega nobelpremiita ekonomikisto (m. 1999)
- 1915: Curd Jürgens, germana aktoro (m. 1982)
- 1922: Károly Virág, rumania hungara eklezia verkisto
- 1923: Antoni Tàpies, hispana pentristo, skulptisto kaj artoteoriisto
- 1928: Károly Palczer, rumania hungara instruisto, memuaristo (m. 2013)
- 1943: István Sztojánov, rumania hungara inĝeniero pri elektro
- 1944: Albert Márkos, rumania hungara violonisto
- 1951: Grażyna Gęsicka, pola sociologo, politikistino, parlamentano (m. 2010)
- 1958: Detlef Macha, germana biciklisto
- 1965: María Dolores de Cospedal García, hispana politikistino
- 1973: Zoltán Gegely, rumania hungara skulptisto
- 1994: Leo Ieiri, japana kantistino
Mortoj
- 1048: Al-Biruni, persa matematikisto, astronomo, fizikisto (n. 973)
- 1124: Kalisto la 2-a, papo de Burgonjo
- 1204: Maimonido, juda filozofo kaj kuracisto (n. 1138)
- 1250: Frederiko la 2-a, imperiestro de la Sankta Romia Imperio (n. 1194)
- 1466: Donatello, itala skulptisto (n. 1386)
- 1521: Emanuelo la 1-a, reĝo de Portugalio (n. 1469)
- 1565: Conrad Gesner, svisa kuracisto kaj natursciencisto, reprezentanto de renesanca humanismo (n. 1516)
- 1603: François Viète, franca matematikisto (n. 1540)
- 1721: Alexander Selkirk, skota maristo (inspirfonto por Robinsono Kruso) (n. 1676)
- 1769: Christian Fürchtegott Gellert, germana verkisto (n. 1715)
- 1784: Samuel Johnson, angla verkisto (n. 1709)
- 1812: Marianna Martines, aŭstra komponistino, klavicenistino kaj kantistino (n. 1744)
- 1863: Friedrich Hebbel, germana verkisto (n. 1813)
- 1881: August Šenoa, kroata verkisto (n. 1838)
- 1895: Ányos Jedlik, hungara natursciencisto kaj inventisto (n. 1800)
- 1922: Hannes Hafstein, islanda poeto kaj politikisto (n. 1861)
- 1925: Jenő Gyárfás, hungara pentristo (n. 1857)
- 1931: Mátyás Eisler, hungara lingvisto (n. 1865)
- 1935: Francois Auguste Victor Grignard, franca kemiisto (n. 1871)
- 1944: Vasilij Kandinskij, rusa pentristo, desegnisto, artteoriisto (n. 1866)
- 1947: Ferenc Márki, hungara pastro, historiisto, publicisto (n. 1873)
- 1947: Nikolao Roerich, rusa pentristo, verkisto, vojaĝisto kaj teozofo (n. 1874)
- 1968: Siegfried Reda, germana komponisto kaj orgenisto (n. 1916)
- 1978: Gáspár Tamás, hungara verkisto (n. 1914)
- 1979: Lajos Sándor Ördögh, rumania hungara ĵurnalisto, redaktoro (n. 1907)
- 1982: István Borghida, hungara arthistoriisto (n. 1918)
- 2001: Chuck Schuldiner, usona gitaristo kaj kantisto (n. 1967)
- 2005: Sándor Huszár, rumania hungara verkisto, redaktoro (n. 1929)
- 2005: Stanley Williams, usona bandofondinto, murdisto, infanlibra verkisto (n. 1953)
- 2008: Horst Tappert, germana aktoro (n. 1923)
- 2008: Stephan Lang, transilvania verkisto (n. 1945)
- 2009: Paul Samuelson, usona ekonomikisto, nobelpremiito (n. 1915)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Nacia tago en Malto, Republic Day, maltano fariĝas ŝtatestro (1974); pliaj tagoj estas la 31-a de marto, la 7-a de junio, la 8-a de septembro kaj la 21-a de septembro.
- Romkatolika Kalendaro: Memoro de Sankta Lucia, virgulino kaj martirino
- Pollando: Memor-Tago pri Viktimoj de Milita Stato - ekde 2002
Tagoj de semajno
La 13-a de decembro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
- Lundo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Mardo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Merkredo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
- Vendredo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
- Sabato en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098.