Teodozio la 1-a

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Teodosio)
Teodozio la 1-a
Romia imperiestro
Regado 379 – 395
Antaŭulo Valentiniano la 2-a
Sekvanto Flavio Honorio
Persona informo
Flavius Theodosius
Flavius Theodosius Augustus
Naskonomo Theodosius
Naskiĝo 11-an de januaro 347 (0347-01-11)
en Kokao, Romia provinco Galegio
Morto 17-an de januaro 395 (0395-01-17) (48-jaraĝa)
en Milano
Mortis pro naturaj kialoj vd
Tombo Preĝejo de la Sanktaj Apostoloj vd
Lingvoj latina vd
Ŝtataneco Roma regno vd
Familio
Dinastio Teodozia dinastio vd
Patro Teodozio la pli aĝa vd
Patrino Thermantia vd
Gefratoj Honorius vd
Edz(in)o Aelia Flaccilla • Galla vd
Infanoj Galla PlacidiaFlavio HonorioFlavio Arkadio • Pulcheria • Gratianus vd
Parencoj Serena vd
Profesio
Okupo politikisto vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Teodozio[1] la granda (latine Flāvius Theodosius Augustus dīcitur Magnus, antikve-greke Θεοδόσῐος Αʹ, Theodósios; n. 11-a de januaro 347 en Cauca apud Segovia; m. 17-a de januaro 395 en Milano). Li estis romia imperiestro, la lasta imperiestro de la tuta Romia imperio, de 379 ĝis sia morto. Post li, la imperio estis dividita inter liaj filoj Flavio Honorio (384-423) kaj Flavio Arkadio. Fojfoje kelkaj historiistoj rigardas lin kiel bizancan imperiestron kaj nomas lin Teodozio la 1-a de la Bizanca imperio.

Vivo[redakti | redakti fonton]

Teodozio naskiĝis en la Romia provinco Hispanio. Lia patro, Flavio Teodozio la pli aĝa (latine Flāvius Theodosius), estis oficiro, havanta la titolon Grafo de Britio (latine Comes Britanniarum); lia patrino estis Termantia (latine Thermantia).

Teodozio kampanjis kun lia patro en Britio. Poste, estiĝis la duko (latine dux) de la Romia provinco Moesia.

Post la morto de la imperiestro Valento la 1-a en 375, Romia politiko ĥaosiĝis. La patro de Teodozio, Teodozio la pli aĝa, estis ekzekutita en 376. Teodozio mem subite retiris al sia familia bieno en Galegio.

Post Valento la 1-a, imperiestriĝis lia du filoj, Graciano kaj Valento la 2-a. En 378, dum la Batalo de Addrianopolo, Valentiniano la 2-a estis mortigita; poste, Graciano invitis Teodozio estiĝi kunimperiestro de la Orienta Romia imperio (378).

Graciano estis mortigita de ribelo en 383. Post lia morto, Teodozio atakis Okcidenton, por ke la mortigintoj de Valenciano ne okupu la tronon, kaj iĝis la nura imperistro post venko super la uzurpanto Eŭgenio.

Kiel la sola Romia imperiestro, li subtenis la arton kaj Nicean kristanismon; li subpremis kaj persekutis Maniĥeismon kaj la Romian tradician religion.

Teodozio mortis pro edemo en Milano en 395.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto: Teodozi/o “nomo, i.a. de pluraj Bizancaj imperiestroj”