Bielsko-Biała
| Bielsko-Biała | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
  | |||||
| eksterdistrikta urbo en Pollando • urbo • urbego • turisma celloko | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
 Mapo
| |||||
| Genitivo de la nomo | Bielska-Białej | ||||
| Provinco | Silezio (provinco de Pollando) | ||||
| Distrikto-rajta | Jes | ||||
| Distrikto | Distrikto Bielski (Śląski) | ||||
| Komunumo | Komunumo Bielsko-Biała | ||||
| Speco de komunumo | Urba | ||||
| Urba komunumo | Jes | ||||
| Urborajtoj | 1312 aŭ la dua duono de la 13-a jarcento (Bielsko) 1723 (Biała) | ||||
| Koordinatoj | 49° 49′ N, 19° 3′ O (mapo)49.822519.044444444444Koordinatoj: 49° 49′ N, 19° 3′ O (mapo) | ||||
| Alto super la marnivelo | 262 ... 1117 m | ||||
| Areo | 124,93 km² | ||||
| Loĝantaro | 175677 (en 2008) | ||||
| Loĝdenso | 1 415 loĝ./km² | ||||
| Poŝtkodo | 43-300 ... 43-382 | ||||
| Telefona antaŭkodo | 33 | ||||
| Aŭtokodo | SB | ||||
| TERYT | 246101 1 | ||||
| Estro | Jacek Krywult | ||||
| Titolo de estro | Prezidanto | ||||
| Adreso de estraro | plac Ratuszowy 1 | ||||
| Retpoŝto de estraro | prezydent@um.bielsko.pl bpm@um.bielsko.pl | ||||
| Poŝtkodo de estraro | 43-300 | ||||
| Telefono de estraro | (33) 497-14-97 | ||||
| Fakso de estraro | (33) 497-17-86, 497-17-87 | ||||
| Poŝto de estraro | um@um.bielsko.pl | ||||
| Ĝemelaj urboj | (Israelo) Akko (Rumanio) Baia Mare (Francio) Besançon (Ukrainio) Bierdiańsk (Ĉeĥio) Frydek-Mistek (Usono) Grand Rapids (Unuiĝinta Reĝlando) Kirklees (Serbio) Kragujevac (Germanio) Lilienthal (Italio) Monreale (Pollando) Olsztyn (Ĉilio) Rancagua (Ĉinio) Ŝiĝjaĝŭango (Nederlando) Stadskanaal (Hungario) Szolnok (Belgio) Tienen (Belgio) (Ĉeĥio) Trzyniec (Pollando) Ustka (Germanio) Wolfsburg (Slovakio) Žilina | ||||
| Komunuma retejo | http://www.um.bielsko.pl http://www.bielsko-biala.pl | ||||
| Domajno | bielsko.pl | ||||
Bielsko-Biała (germane Bielitz-Biala) estas urbo en Silezio (provinco de Pollando) en Pollando ĉirkaŭ 60 km sude de Katowice ĉe la rivero Biała. Ĝi apartenas al komunumo Bielsko-Biała en distrikto Bielski (Śląski). Ĝi estas tradicia centro de lanindustrio.
Historio
Bielsko fondiĝis en la 13-a jarcento de germanaj almigrintoj. Origine ĝi apartenis al Silezio (provinco de Pollando) kaj estis konata sub la germana nomo Bielitz. La rivero Biała funkciis ekde 1457 kiel ŝtatlima rivero de Pollando. La plej juna sidejjo je la alia rivo en 1723 ricevis urbajn rajtojn. En 1772 Biała iĝis parto de la aŭstra Galicio. Pro la forfalo de la landlimo la du partoj unuiĝis ĝis unu urbo. En 1815 Bielitz kaj Biała komune post urbo Opava estis la dua plej granda urbo de Supra Silezio.
En 1918 Bielitz/Bielsko kaj Biała denove ambaŭ apartenis al la nove formita Pollando. Bielsko estis en la tiama Pollando la sola urbo en kiu loĝas majoritato de germanoj. En 1941 la nazioj unuigis ambaŭ urbopartojn unuafoje, kion oni neniigis en 1945. En 1951 Bielsko-Biała jam denove kunfandiĝis en unu urbon, kie intertempe nur loĝas poloj.
Esperanto en Bielsko
Esperanto-kurso komenciĝis 1913 kun ĉirkaŭ 100 lernantoj; instruisto estis d-ro Bock. En la loka germana gazeto aperis, tradukita de d-ino Haas, la artikolo „Surdmutaj blinduloj”, kiun Jean Borel publikigis en Germana Esperantisto.
La kongreso de la Germana Socialdemokratia Partio en Pollando, dum kongreso en Bielsko 1924, akceptis unuanime rezolucion proponitan de s-ro Arthur Pankratz, deputito de la pola parlamento, kiu konsiderante la gravecon de Esperanto rekomendas al la membraro la studadon de Esperanto kaj alvokas eksterlandajn sampartianojn fari la samon. Socialdemokratiaj grupoj en Katowice, Królewska Huta kaj Bielsko tuj petis informojn pro starigo de kursoj. Kurso de 25 partoprenantoj komenciĝis en Bielsko.
Bielsko-Biała kaj Esperanto
En la urbo loĝas i.a. familio Handzlik. Ili tie havas inter alie eldonejo de Esperanto-libroj Kleks. En la urbo agadas la Filio de Pola Esperanto Asocio. La Esperanto Klubo ĉiu-jare (lasta dimanĉo de aūgusto) aranĝas pilgrimon tra la Montaro Beskidy al Szczyrk Górka. Esperanto Renkontiĝo sur monto Ĉantoria okazas ĉiun trian dimanĉon de junio.
De la 2011 jaro tre aktivas en Bielsko-Biała s-anino Elizabeta Harężlak kiu estas anino de Pola Societo Eŭropo - Demokratio - Esperanto (EDE-PL) kaj anino de la Revizia Komisiono de EDE-PL.
KONTAKT-RET-ADRESO kun EDE-PL en Bielsko-Biała:
ela.h8@wp.pl
Sidejo de la Estraro de EDE-PL:
62-100 Wągrowiec, str. Kościuszki 49; Tel.: 0607 659 404
Pliajn informojn kaj aktualaĵojn (novaĵojn) pri EDE-PL legu en la ttt-ejo: www.ede.esperanto.info.pl
Partneraj urboj
- Akko (Israelo)
- Besançon (Francio)
- Berdiansk (Ukrainio)
- Frýdek-Místek (Ĉeĥio)
- Grand Rapids (Usono)
- Kirklees (Anglio)
- Kragujevac (Serbio)
- Lilienthal (Germanio)
- Monreale (Italio)
- Rancagua (Ĉilio)
- Ŝiĝjaĝŭango (Ĉinio)
- Stadskanaal (Nederlando)
- Szolnok (Hungario)
- Tienen (Belgio)
- Třinec (Ĉeĥio)
- Wolfsburg (Germanio)
- Žilina (Slovakio)
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
greke Oficiala retpaĝo de la urbo greke Retpaĝo de la urbo greke Bielsko - Biała - fotografio greke Esperanto Bielsko
