Kořenov

Kořenov
germane Bad Wurzelsdorf
municipo
Vido al Kořenov
Flago Blazono
Oficiala nomo: Kořenov
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Liberec
Distrikto	Jablonec nad Nisou
Administra municipo	Tanvald
Historiaj regionoj	Bohemio, Sudetio
Montaro	Jizera montaro
Rivero	Jizera
Situo	Kořenov
- alteco	725 m s. m.
- koordinatoj	50° 45′ 34″ N 15° 21′ 56″ O (mapo)
Areo	55,67 km² (5 567 ha)
Loĝantaro	990 (2024)
Denseco	17,78 loĝ./km²
Estiĝo	1960
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	468 48 ĝis 468 50
NUTS 3	CZ051
NUTS 4	CZ0512
NUTS 5	CZ0512 563668
Katastraj teritorioj	4
Partoj de municipo	5
Bazaj setlejunuoj	10
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Kořenov
Retpaĝo: www.korenov.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Kořenov (germane Bad Wurzelsdorf) estas montara municipo en Ĉeĥio, en distrikto Jablonec nad Nisou, situanta en limlinio de montaroj Jizerské hory kaj Krkonoše, inter urboj Harrachov kaj Desná. Granda parto de civita teritorio troviĝas en Protektata teritorio Jizerské hory. Vivas ĉi tie 990 loĝantoj (2024). Origina loĝantaro estis plejparte germana, post ellandigo de germanoj en forlasitajn domojn transmigris ĉeĥoj kaj multaj konstruaĵoj komencis servi por ripozamuzaj celoj.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Desná, Velké Hamry, Tanvald, Zlatá Olešnice, Paseky nad Jizerou, Harrachov, Hejnice, Bílý Potok kaj Szklarska Poręba.

Historio

Urbo Kořenov fondiĝis en jaro 1960 per unuiĝo de urboj Polubný, Příchovice (ankaŭ kun vilaĝeto Rejdice) kaj Jizerka. Kořenov antaŭ tiu ĉi kunligo estis loka parto de vilaĝo Polubný. Komence de la jaro 2012 en Kořenov loĝis 966 loĝantoj, en la jaro 2006 tie ĉi tamen loĝis 1012 loĝantoj.

La plej malnova parto de la urbo estas Rejdice, fondita jam en jaro 1577. En jaroj 1850–1920, 1939–1945 kaj 1949–1960 vilaĝo Rejdice apartenis al urbo Příchovice, en jaroj 1920–1930 kaj 1945–1949 Rejdice estis memstara vilaĝo. Malsupra parto de Rejdice situas apud ŝoseo el Příchovice al Zlatá Olešnice, supra parto de Rejdice apud vojo ĉe supra parto de nuna malsuprenglitejo, kaj al Rejdice apartenas ankaŭ vilaĝeto Počátky – apud ŝoseo el Vysoké nad Jizerou. Polubný estas de la jaro 1793, kiam estis konsekrita preĝejo de Sankta Jan Křtitel, sidejo de paroĥo, kaj 19-an de oktobro 1899 ĝi estis rangaltigita kiel urbeto. La civito konsistis el urbopartoj Dolní Polubný, Horní Polubný, Kořenov, Černá Říčka, Zelené údolí, Ničovy domky, Kobyla, Merklov, Novina, Růžodol, Souš, Václavíkova Studánka. Dolní Polubný estis forigita de civito Polubný kaj aldonita al Desná en la jaro 1949. Ĝis la jaro 1959 ĉi tie meze de rivero Jizera trairis ŝtatlimo kun Pollando kaj tial nun apartenas al katastro de Polubný ankaŭ kampoj, situantaj sur historia teritorio de Silezio.

Příchovice origine konsistis el vilaĝetoj kaj partoj Dolní Příchovice, Horní Příchovice, Pustiny, Morava, Libštát, Potočná, Nová Huť, Tesařov kaj multaj solecaj domoj, kaj memstara civito ĝi estis en la jaroj 1850-1960. La 28-an de aprilo 1897 ĝi estis rangaltigita al urbeto. De la jaro 1690 en Příchovice estis ligna preĝejo de Sankta Vito, en la jaro 1862 nove konsekrita post vasta trakonstruo. Paroĥo en Příchovice estis fondita en la jaro 1736.

Jizerka estis en jaroj 1850-1936 parto de civito Bílý Potok, en jaroj 1936-1959 memstara civito.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	7 935
1880	8 315
1890	9 011
1900	9 828
1910	9 750
1921	7 851

Jaro	Loĝantoj
1930	8 142
1950	2 674
1961	1 810
1970	1 512
1980	1 247
1991	1 022

Jaro	Loĝantoj
2001	1 028
2014	959
2016	947
2017	934
2018	928
2019	936

Jaro	Loĝantoj
2020	912
2021	864
2022	859
2023	987
2024	990

Partoj de municipo

• Kořenov
• Jizerka
• Polubný
• Příchovice
• Rejdice

Belvedero Štěpánka

Štěpánka estas la plej malnova belvedero en montaro Jizerské hory. Ĝian konstruadon komencis princo Camille Rohan en jaro 1847. En la sama jaro komencis malsupre en valoj konstruado de Krkonošská ŝoseo, kies patrono estis arkitekto Stephan – Štěpán, kiu tiam grimpis sur monton Buchstein (nun Hvězda).

Princo Rohan la monteton honore al arkitekto Stephan nomigis Štěpánova výšina kaj komencis ĉi tie konstrui rigardoturon. Estis tamen konstruita nur bazo de la turo kaj enirejo, konstruado poste estis ĉesigita post foriro de la princo al Hungarujo. La parte konstruitan elvidejon post kvardek jaroj transprenis de la princo Horský spolek (Montara societo), kaj en kvar jaroj poste estis la turo finkonstruita kaj malfermita.

Pri la belvedero Štěpánka oni rakontas miton, laŭ kiu la princo Rohan ĉesigis konstruadon post averto de ciganino – aŭguristino, kiu al li antaŭdiris, ke li mortos baldaŭ post finkonstruo de la turo. En la jaro 1892 la belvedero estis finkonstruita kaj la princo Rohan mortis kelkajn monatojn poste.

Vido el la belvedero estas vere bela, krom okcidenta Krkonoše estas videblaj dissemitaj montaraj domoj, valbaraĵo Souš kaj monto Jizera en malproksimo, same kiel valoj Desná kaj Kamenice, kaj ĉirkaŭa pejzaĝo. Malantaŭ la turo troviĝas ruino de ŝtona milita kruco, kiu onidire estis simbola loko por tieaj nazioj dum Dua mondmilito.

Evangelia kapelo en Tesařov

En centro de civito Tesařov staras de malproksime videbla simbolo de tiu ĉi regiono – okflanka kapelo kun blankaj muroj, nokte lumigata de reflektoroj. La kapelo estis konstruita de lokaj evangelianoj, kiuj antaŭe kunvenis apud proksima kabano Zvonice (Sonorilejo).

Monon por konstruado prizorgis evangeliana pastoro per farataj prelegoj en Silezio, baza ŝtono estis metita en jaro 1909 kaj la konstruado kun memhelpo de evangelianoj daŭris 4 monatojn.

Montara tombejo apud kapelo estis fondita en jaro 1911, aŭstraj oficoj tamen longan tempon ne donis permeson por ĝia uzado. En jaroj 1913 tamen al meblisto Ulman mortis du filinoj kaj ilin per permeso nepermeso li entombigis en la tombejo, kaj aŭstra polico tiam devis la tombejon legaligi.

Preĝejo de Sankta Johano Baptisto

Ununava preĝejo de Sankta Johano Baptisto en Polubný estis konstruita en jaroj 1789 ĝis 1793 kaj konsekrita en jaro 1793. La 29-an de majo 2015 ĉi tie okazis Nokto de la preĝejoj, estis celebrita solena sankta meso kaj projekciata filmo pri la preĝejo. El preĝeja Svatojánská turo estas videbla bela panoramo de la urbo (post suprenpaŝado de 200 ŝtupoj).

Ŝtona ponto ĉe kunfluejo de riveroj Mumlava kaj Jizera

La ponto estis konstruita en jaroj 1852-1855. Pri la ponto estis eldonita libro de Jaroslav Seifert en libroeldonejo Vyšehrad.

Ekspozicio de malpeza fortikigo

La ekspozicio troviĝas en limregiono de montaroj Jizerské hory kaj Krkonoše en Kořenov, sube de belvedero kun bela knabina nomo Štěpánka. Sur teritorio de Kořenov kaj en ĉirkaŭa regiono troviĝas ĉirkaŭ kvindek konstruitaj fortikaĵoj de malpeza fortikigo nomataj „řopíky“. Ilia nomo signifas mallongigon de „Ředitelství opevňovacích prací“ (Direkcio de fortikigaj laboroj). Tasko de linio de la fortikaĵoj, konstruitaj en jaroj 1936-1938, estis defendi ĉi tiean teritorion antaŭ alveno de germana armeo kaj minacanta militagreso. Tiuj ĉi fortikigoj troviĝas dissemitaj sur teritorio inter Václavkova Studánka kaj belvedero Štěpánka.

Personecoj

• Werner Schinko, grafikisto

Bildaro

• 
  Belvedero Štěpánka
• 
  Kapelo Tesařovská
• 
  Rivera pejzaĝo