Saltu al enhavo

Indio

Pending
El Vikipedio, la libera enciklopedio

Ga

In

Tl

CdindioSn

Kr 4d10 5s2 5p1

115 In
49
↓Perioda tabelo de elementoj↓
ĥemia elemento • Kalkofila elemento
posttransira metaloelemento de periodo 5
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero indio (indium), In, 49
CAS-numero 7440-74-6
Loko en perioda tabelo 13-a grupo, 5-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo (nespecifita)
abundeco en terkrusto 0,000025 %
Nombro de naturaj izotopoj 2
Aspekto argenta-blanka solido
Atomaj ecoj
Relativa atompezo 114.818 amu
Atomradiuso 155 pm
Kovalenta radiuso 142 pm
Radiuso de van der Waals 193 pm
Elektrona konfiguracio Kr 4d10 5s2 5p1
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo 2; 8; 18; 18; 3
Oksidiĝa nombro +1, +3
Fizikaj ecoj
Materia stato solida
Kristala strukturo tetragona
Denseco 7,31 g/cm3
Malmoleco 1,2 (Mohs-skalo)
Magneta konduto diamagneta
Degelpunkto 156,6 °C (429,75 K)
Bolpunkto 2072 °C (2345,15 K)
Molvolumeno 15,76 · 10−6 m3/mol
Specifa varmokapacito 233 J/(kg·K) J/(kg · K)
Elektra konduktivo 1,2 · 107 S/m
Termika konduktivo 81,8 W/(m·K) W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco 1.78 (Pauling-skalo)
Joniga energio 558,3 kJ/mol kJ/mol
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo
113In 4,29 % estas stabila kun 64 neŭtronoj
115In 95,71 % 4,41 · 1014 a β− 0,495 115Sn
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Indio[1]Indiumo[2] estas kemia elemento en la perioda tabelo, kiu havas la simbolon In kaj la atomnumeron 49. Ĝi estas malabunda, mola posttransira metalo. Koloro estas arĝento-koloro. Degelpunkto estas 164℃. Izotopo el naturo ekzistas Indio-113 kaj Indio-115. Indio-115 estas radioakitiva izotopo, ĝia duoniĝa tempo estas 441 bilionoj da jaroj; ĉi tiu izotopo estas la plej daŭro en naturo.

Kemie, indio similas al galiumo kaj taliumo, kaj ĝiaj ecoj estas plejparte interaj inter la du. Ĝi estis malkovrita en 1863 de Ferdinand Reich kaj Hieronymous Theodor Richter per spektroskopaj metodoj kaj nomita laŭ la indigoblua linio en ĝia spektro.[3]

Indio estas uzata ĉefe en la produktado de plataj ekranoj kiel india stana oksido (ITO), travidebla kaj konduktiva tegaĵo aplikata al vitro.[4] Ĝi ankaŭ estas uzata en la duonkonduktaĵa industrio, en malalt-fandopunktaj metalalojoj kiel ekzemple lutaĵoj kaj mol-metalaj alt-vakuaj sigeloj.[5] Ĝi estas uzata en la fabrikado de bluaj kaj blankaj LED-cirkvitoj, ĉefe por produkti indiajn galiumnitridajn p-tipajn duonkonduktaĵajn substratojn.[6] Ĝi estas produktita ekskluzive kiel kromprodukto dum la prilaborado de la ercoj de aliaj metaloj, ĉefe de sfalerito kaj aliaj zinksulfidaj ercoj.[7]

Indio havas neniun biologian rolon kaj ĝiaj kombinaĵoj estas toksaj kiam enspiritaj aŭ injektitaj en la sangocirkuladon, kvankam ili estas malbone sorbitaj post konsumado.[8]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Indio rekomendita de L.L. Zamenhof en PIV [1]
  2. Indiumo rekomendita de Zdeněk Pluhař: Sistema ĥemia nomenklaturo en Esperanto (2011, 2-a versio) [2] paĝo 15.
  3. "Indio | En (Elemento) - PubChem". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Prenite 2025-09-12.
  4. "Celoj el india stana oksido por ekranoj de poŝtelefonoj kaj tabulkomputiloj". www.samaterials.de. Prenite 2025-09-12.
  5. Tipoj de Indiaj Alojoj kaj Iliaj Aplikoj”. www.samaterials.com. Prenite 2025-09-12.
  6. "Kial Estis Preskaŭ Neeble Fari la Bluan LED-on". YouTube. 2024-03-06. Prenite 2025-08-15.
  7. Frenzel, Max; Mikolajczak, Claire; Reuter, Markus A.; Gutzmer, Jens (junio 2017). "Kvantigante la relativan haveblecon de altteknologiaj kromproduktaj metaloj - La kazoj de galiumo, germaniumo kaj indio". Resources Policy. 52: 327–335. Bibcode:2017RePol..52..327F. doi:10.1016/j.resourpol.2017.04.008.
  8. Bomhard, Ernst. (2018). La toksikologio de india oksido. Media Toksologio kaj Farmakologio. 58. 10.1016/j.etap.2018.02.003.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]