Homa korpo
La homa korpo estas la fizika kaj materia strukturo de la homa estaĵo. Kiel aliaj kompleksaj vivestaĵoj, ĝi enhavas dekojn da bilionoj da ĉeloj. [1] Ĉi tiuj ĉeloj, kiuj konsistigas la bazajn unuojn de la vivo, funkcias kune kaj en kontrolita maniero por subteni sin kaj la grandan sistemon al kiu ili apartenas, la homa korpo. Krom la malsamaj korpoĉeloj, la korpo konsistas el la eksterĉela likvaĵo kaj la eksterĉela matrico farita el malsamaj proteinoj (kelkaj el kiuj estas alkroĉitaj al kompleksaj sukeroj) kaj mineraloj.
La ĉeloj de la korpo estas organizitaj kiel malsamaj histoj - nerva histo, muskola histo, konektiva histo kaj epitelia histo, kiuj konsistigas la organojn de la korpo. Malsamaj organoj povas esti grupigitaj en korposistemojn kiuj plenumas malsamajn funkciojn. La rolo de la sistemoj de la korpo estas konservi homeostazon en la medio de la ĉeloj (en la eksterĉela fluido). Tiel, ekzemple, la spira sistemo konsistas el la buŝo kaj nazo, la trakeo kaj bronkoj, kaj la pulmoj. Ĉiu el ĉi tiuj organoj estas farita el malsama konsisto de histoĉeloj. La komuna agado de la organoj de la spira sistemo rezultigas konservi taŭgan nivelon de oksigeno en la eksterĉela fluido kaj forigi troan nivelon de karbondioksido. Aliaj korposistemoj ebligas la prizorgadon de unikaj kondiĉoj en la ĉelmedio aŭ kontroli kaj kontroli la funkciadon de la ĉeloj kaj sistemoj.
Alia maniero grupigi la organojn de la korpo estas dividi la korpon en regionojn. Ĉi tiuj areoj estas difinitaj laŭ la ekstera aspekto de la korpo kaj laŭ la divido de la internaj spacoj en la korpo.
Kemia konsisto de la korpaj materialoj[redakti | redakti fonton]
Oksigeno, karbono, hidrogeno kaj nitrogeno estas la plej oftaj elementoj en la homa korpo. Tipe ili konsistigas ĉirkaŭ 96 procentojn de la korpa maso; [2] kun la oksigeno sole kontribuanta ĉirkaŭ 65 procentojn. La oksigenatomo konsistigas organikajn komponaĵojn, same kiel neorganikajn komponaĵojn - kiel akvon. En la procezoj de ĉela spirado, la oksigenatomoj ne spertas enkorpiĝon en organikajn komponaĵojn, sed partoprenas en la kreado de la akvomolekulo. La atomoj de la elementoj karbono (18,5 procentoj) kaj hidrogeno konsistigas komponanton de ĉiu organika komponaĵo. La atomoj de la elemento nitrogeno (3,3 procentoj) konsistigas certajn organikajn komponaĵojn, kiel ekzemple aminoacidoj kaj nukleotidoj, kaj tial troviĝas en proteinoj kaj nukleataj acidoj. Sep pliaj elementoj estas aldonitaj al ĉi tiuj kvar elementoj, kaj kune ili konsistigas la liston de la ĉefaj atomoj trovitaj en la homa korpo. Aldone al ili, estas dek kvar spuraj elementoj [1], ĉiu el kiuj konsistigas malpli ol unu dekonon de unu procento de la korpa maso.
Kaj organikaj kaj neorganikaj molekuloj troveblas en la homa korpo. La ĉefa neorganika substanco en la korpo estas akvo, kiu konsistigas ĉirkaŭ sesdek procentojn de la korpa maso. Aliaj gravaj neorganikaj molekuloj estas oksigeno (en ĝia molekula formo) kaj karbondioksido, kiuj partoprenas en la procezo de ĉela spirado. La resto de la neorganikaj molekuloj en la korpo estas jonoj (elektrolitoj); Kelkaj el ili estas simplaj jonoj (kiel ekzemple la natrio, kalio kaj klorojonoj) kaj kelkaj estas kompleksaj jonoj (kiel ekzemple la bikarbonata jono), kreitaj per la putriĝo de karbonata acido en la reago kun akvo.
La organikaj molekuloj de la korpo konsistas el pluraj konstrubriketoj: monosaĥaridoj, aminoacidoj, grasacidoj, glicerolo kaj nukleotidoj. Tiuj konstrubriketoj konstruas pli kompleksajn molekulojn: polisaĥaridoj, proteinoj, glikolipidkompundaĵoj kaj nukleaj acidoj (kiel ekzemple DNA aŭ RNA). La organikaj molekuloj funkcias kiel struktura komponanto de la ĉeloj kaj ilia medio, estas uzataj kiel stokaj materialoj kaj provizas energion en katabolaj procezoj (la kreado de ATP- molekuloj).
Proteinoj same kiel graso konsistigas iom malpli ol dek sep procentojn de la korpa pezo, karbonhidratoj konsistigas malpli ol unu procenton de la korpa pezo kaj mineraloj estas preskaŭ kvin kaj duono procentoj de la korpa pezo.
Komponaĵoj de la homa korpo[redakti | redakti fonton]
La homa korpo komponiĝas el kapo, Torso kaj membroj; la brakoj estas la supraj membroj kaj la kruroj la malsupraj.
Unu el la sistemoj de klasigo de la homa korpo, rilate siajn komponaĵojn, estas tiu starigita de Wang kaj col. en 1992:
- Nivelo atoma: hidrogeno, nitrogeno, oksigeno, karbono, mineraloj.
- Nivelo molekula: akvo, proteinoj, lipidoj, hidroksi–apatito.
- Nivelo ĉela: interĉela, ekstraĉela.
- Nivelo anatomia: muskola, adipoza, osta histoj, haŭto, organoj kaj internaĵoj.
- Nivelo integra: korpa maso, korpa volumeno, korpa denseco.
La homa korpo estas organizita en diferencaj hierarkiaj niveloj. Tiele, ĝi estas komponita de aparatoj; tiuj estas komponitaj de sistemoj, kiuj siavice estas komponitaj el organoj, kiuj siavice estas komponitaj el histoj, kiuj siavice estas komponitaj el ĉeloj, kiuj siavice estas komponitaj el molekuloj.
Kiam la homa estaĵo atingas plenkreskan aĝon, la homa korpo komponiĝas el ĉirkaŭ cent bilionoj da ĉeloj. La haŭto de la homa korpo havas surfacon de ĉirkaŭ 2 m², kaj ĝia dikeco varias inter la 0,5 mm ĉe la palpebroj al la 4 mm en la kalkanoj. La mezaveraĝa denseco de la homa korpo estas de ĉirkaŭ 933 kg/m³. La mezaveraĝa alto de homa plenkreskulo estas proksimume de 1,7 m, tio estas la korpoalto.
La homa korpo estas dividita en multajn malsamajn korposistemojn. Ĉiu sistemo konsistas el organoj, kiuj estas grupo de histoj, kiuj funkcias per reguliga sistemo - la centra nervosistemo kaj la hormona sistemo.
Listo de komponaĵoj de la homa korpo[redakti | redakti fonton]
Digesta sistemo - Urina sistemo - Endokrina sistemo - Imuna sistemo - Kardiovaskula sistemo - Skeleta sistemo - Muskola sistemo - Nerva sistemo - Reprodukta sistemo - Spira sistemo - Tegumenta sistemo - Orelo - Okulo - Listo de partoj de la homa korpo
La kovrilsistemo[redakti | redakti fonton]
La tegumenta sistemo kovras la eksteran parton de la korpo kaj inkluzivas la haŭton, harojn, ungojn kaj ŝvitglandojn. La haŭto kovras preskaŭ la tutan surfacon de la korpo kaj prenas 15 procentojn de ĝia pezo. Tiamaniere ĝi estas fakte la plej granda organo en la korpo. La kovra sistemo apartigas la homon de la ekstera medio, ĝi provizas protekton kaj izolitecon de la ekstera medio kaj permesas al la homo ricevi informojn pri la ĉirkaŭanta medio.
La skeleta sistemo kaj la muskola sistemo[redakti | redakti fonton]
La komuna ago de la skeleta sistemo kaj la muskola sistemo subtenas la korpon kaj movigas ĝin. La skeleta sistemo inkluzivas homajn ostojn kaj artikojn. La skeleto subtenas la internajn organojn kaj protektas ilin, kaj ankaŭ provizas punktojn de subteno kaj subteno por la muskoloj. La skeleta sistemo konservas vivtenajn nivelojn de mineraloj, kalcio kaj fosforo en la eksterĉela likvaĵo. Sangaj ĉeloj formiĝas en la osta medolo.
La muskola sistemo, kiu konsistigas preskaŭ duonon de la pezo de la korpo, movigas la homan korpon. La sistemo estas regata de la nerva sistemo, sed pluraj muskoloj, kiel tiuj, kiuj movas la koron, havas la kapablon agi aŭtonome.
La nerva sistemo kaj la endokrina sistemo[redakti | redakti fonton]
La komuna funkcio de la organoj kaj sistemoj de la korpo dependas de ilia kapablo kunordigi kaj reguligi iliajn agojn. Ĉi tiu esenca bezono estas respondita de la nerva sistemo kaj la endokrina sistemo, kiuj kunligas la organojn kaj sistemojn, kreas la bezonatan integriĝon kaj kontrolas ilian funkciadon.
La nerva sistemo laboras por krei nervajn impulsojn, translokigi ilin de loko al loko kaj interpreti ilian signifon. Danke al la uzo de nervaj impulsoj, la nerva sistemo povas funkcii tre rapide. La sistemo ricevas diversajn stimulojn kaj transdonas iliajn impresojn al la centra nervosistemo. Tie oni klarigas la stimulojn kaj planas respondon laŭ la bezono. Nervaj impulsoj povas aktivigi muskolojn aŭ kaŭzi glandojn sekreci sian enhavon.
La endokrina sistemo funkcias per hormonoj, kiuj estas kaŝitaj en la sangocirkuladon kaj vojaĝas kun ĝi al la celorganoj. Ĝia agado estas pli malrapida ol tiu de la nerva sistemo, sed ĝia longdaŭra efiko estas multe pli longa. Hormonoj estas la ĉefaj reguligantoj de kresko kaj reproduktado kaj de gravaj homeostataj mekanismoj kiel metabolo, acido-baza ekvilibro [2] kaj akvo- kaj elektrolita ekvilibro.
La kardiovaskula sistemo, la limfa sistemo kaj la imunsistemo[redakti | redakti fonton]
Por ke ĉiuj ĉeloj de la korpo povu profiti de la agadoj de la korpaj sistemoj, la kardiovaskula sistemo kaj la limfa sistemo funkcias kiel reto de tuboj, kiuj portas substancojn al kaj el la ĉeloj. Tiel, ekzemple, nutraĵoj estas transportitaj de la digesta sistemo al la ĉeloj, karbondioksido estas transportita de la ĉeloj por esti forigita de la korpo tra la spira sistemo kaj la renoj, oksigeno estas transportita de la pulmoj al la ĉeloj de la korpo, hormonoj. de la endokrina sistemo estas transportitaj de sia loko de sekrecio al siaj celorganoj kaj antikorpoj. La fluidoj de la transportsistemo kaj la interĉela fluido enhavas rezistemajn solvaĵojn (bufrosolvoj), kiuj sorbas ŝanĝojn en la koncentriĝo de hidrogenaj jonoj (hidronio) kaj hidroksilo kaj tiel konservas stabilan pH de la korpaj fluidoj, kiel parto de la reguligo de homeostazo..
La imuna sistemo, kiu protektas la korpon kontraŭ la invado de patogenaj mikroorganismoj same kiel kontraŭ toksinoj kaj la disvolviĝo de kancero, funkcias helpe de tiu transportsistemo.
La digesta sistemo, la urina sistemo kaj la spira sistemo[redakti | redakti fonton]
La digesta sistemo, la urina sistemo kaj la spira sistemo funkcias por krei kaj konservi vivtenan medion por la ĉeloj de la korpo. Ĉi tiuj korposistemoj sorbas esencajn substancojn el la medio (manĝaĵo kaj oksigeno), disrompas kaj prilaboras la substancojn ĝis ili atingas staton disponeblan por la ĉeloj de la korpo, kaj forigas la restaĵon post la konsumo de la nutraĵoj fare de la ĉeloj. Krom provizi manĝaĵojn kaj forigi restaĵojn (plejparte nitrogenajn), la sistemoj funkcias por konservi aliajn kondiĉojn por la ekzisto de la ĉeloj - konservante taŭgan kvanton da akvo en la korpo kaj taŭgajn nivelojn de elektrolitoj kaj organikaj substancoj. La sistemoj ankaŭ konservas kaj reguligas la acidecnivelon de la eksterĉela likvaĵo.
La reprodukta sistemo[redakti | redakti fonton]
La reprodukta sistemo estas malsama en sia funkcio de la aliaj korposistemoj. Dum ĉi-lasta funkcias por la supervivo de la individua persono, la genera sistemo de la virino kaj la vira genera sistemo laboras kune por la supervivo de la homa genetika kodo, produktante idojn. La vira reprodukta sistemo kreas seminlikvaĵon kaj transdonas ĝin en la inan generan sistemon, kaj la ina genera sistemo evoluigas ovolon kaj ebligas ĝian renkontiĝon kun spermoĉeloj. La ina sistemo subtenas la disvolviĝon de la feto disponigante taŭgajn kondiĉojn en la utero kaj liverante manĝaĵon tra la umbilika ŝnuro, kaj post naskiĝo ankaŭ nutras la bebon per liverado de lakto tra la mamoj.
Sekundaraj korposistemoj kaj klasifikoj laŭ aliaj dividoj[redakti | redakti fonton]
Krom la listigitaj ĉefaj korposistemoj, aliaj korposistemoj ankaŭ povas esti klasifikitaj laŭ la difino de sia funkcio, kiu estas kutime pli mallarĝa ol la ĉefaj sistemoj. Tiel, ekzemple, la vida sistemo aŭ la sistemo de la gala veziko.
Ekzistas ankaŭ aliaj dividoj de la korpo-organoj laŭ ilia funkcio, ekzemple la "ekskrecia sistemo", kiu inkluzivas organojn rilatajn al sekreciado de feko, urino, ŝvito kaj karbondioksido - organoj en la normala divido estas asociitaj kun la digesta sistemo, la urina sistemo, la urina sistemo kaj la spira sistemo, respektive.
Kavoj en la homa korpo[redakti | redakti fonton]
Kavoj en la homa korpo estas areoj difinitaj de malmolaj kaj molaj histoj. La kavoj estas plenigitaj kun likvaĵo kaj organoj, kaj estas enpakitaj en konektiva histo nomita mezotelio, kiu formiĝis el la mezoderma ĝermtavolo. La mezotelio permesas al la organoj ene de ĝi, kiuj estas ligitaj unu al la alia kaj dependas unu de la alia, libere moviĝi ene de la korpo.
La korpokavoj estas dividitaj en antaŭajn kaj malantaŭajn kavojn. La malantaŭaj kavoj estas la krania kavo kaj la mjelkanalo, kaj la antaŭaj kavoj estas la toraka kavo, la abdomena kavo kaj la pelva kavo.
- La krania kavo estas difinita de la kranio kaj estas kovrita de la meningoj. La kranio enhavas la cerbon, okulojn kaj orelojn.
- La mjelkanalo estas difinita per la kavetoj de la vertebroj, la flava ligamento kaj la malantaŭa longitudinala ligamento. Ĝi enhavas la mjelon, kiu ankaŭ estas envolvita en cerbaj membranoj.
- La toraka kavo situas en la brusto, tio estas, ĝiaj limoj estas la torako kaj la diafragmo. La torakkavaĵo estas dividita en tri malĉefajn kavojn: sur ĝiaj flankoj estas la dekstra kaj maldekstra pleŭraj kavoj, ĉiu enhavanta pulmon envolvitan en membrano nomita pleŭro; En la centro de la brusto estas kavo nomita la mediastino, kiu estas envolvita en fibreca konektiva histo. La cerbo enhavas la koron, la trakeon kaj ĉefajn bronkojn, la ezofago, la timuson, la torakan aorton kaj la supran kaj malsuperan kavan venon (Venae cavae).
- La abdomena kavo etendiĝas de la malsupra limo de la toraka kavaĵo ĝis la supra limo de la pelva kavo. La abdomena kavo enhavas multajn el la organoj de la korpo: la hepato kaj galveziko, la stomako kaj intestoj, la pankreato kaj la lieno. La kavaĵo estas ĉirkaŭita de membrano nomita peritoneo.
- La pelva kavo estas la malsupra parto de la abdomena kavo. Liaj organoj ankaŭ estas envolvitaj de la peritoneo. La kavo estas difinita ĉirkaŭe de la ostoj de la pelvo kaj enhavas la urinan vezikon, la reproduktajn organojn kaj la malsupran parton de la dika intesto kaj la ileon (Rektumo).
Konekta histo[redakti | redakti fonton]
En marto 2018, estis publikigita en la revuo Scientific Reports, ke esploristoj malkovris novan organon en la homa korpo, kiu estas priskribita kiel tridimensia reto de konektiva histo inter kavoj plenigitaj de akvo. La reto estas farita el kolageno kaj elastino kaj havas likvaĵon interne. Tiu ĉi histo troviĝas inter la du pulmoj kaj ene de ilia, sur la haŭto, en la digesta sistemo kaj en la arterioj. Laŭ la esploristoj, ĉi tiu reto povas funkcii kiel skusorbilo en la homa korpo. Krome, ĝi servas kiel pordego por fluidoj, kiuj eniras la limfsistemon, do ĝi povas disvastigi malsanojn en la korpo, kaj ankaŭ helpi en la disvolviĝo de kanceraj metastazoj.
Partoj de la homa korpo[redakti | redakti fonton]
La kapo[redakti | redakti fonton]
La kapo estas la supra parto de la homa korpo. Ene de la krania kavo en la kapo estas la cerbo, kaj ankaŭ en la kapo estas la specialaj sensoj, kiuj inkluzivas la okulojn por vidi, la orelojn por aŭdi, la nazon por flari kaj la langon por gustumi. En la kapo estas ankaŭ aperturoj kondukantaj al la spira sistemo kaj la digesta sistemo, nome la nazotruoj kaj la buŝo. Muskolaj sistemoj en la kapo estas uzataj por maĉi manĝaĵojn, krei mimikojn, voki kaj paroli. La kapo estas kovrita per hararo kaj aliaj haretoj, sufiĉe multe kompare kun la cetero de la korpo, kiu kutime ne estas kovrita per haroj aŭ havas tre maldensajn harojn.
La kolo[redakti | redakti fonton]
La kolo ligas la kranion al la korpo. Pluraj gravaj anatomiaj strukturoj pasas tra la kolo, inkluzive de la spino kiu tenas la kranion kun la helpo de la unua vertebro (Atlanto, ankaŭ konata kiel C1), la ezofago, kiu permesas la trairejon de manĝaĵo de la buŝo al la digesta sistemo, la trakeo, la paro de karotidaj arterioj kaj paro de jugularaj vejnoj. Ene de la kolo estas la tiroida glando kaj glandoj de la de la endokrina sistemo, same kiel la laringo, kiu inkluzivas la voĉkordojn.
En la kolo estas pluraj muskoloj, kies ĉefa funkcio estas teni la kolon kaj kapon kaj movi ilin, kaj nervaj pleksoj kiuj nervizas la kolon, la dorso de la kapo kaj la supra membro.
La Torso[redakti | redakti fonton]
La torso estas la korpoparto kiu ne inkluzivas la membrojn kaj la kapon. La torso inkluzivas la bruston kaj abdomenon. La dorso, estante la malantaŭa parto de la brusto kaj abdomeno, ankaŭ estas inkluzivita en la torso.
La torso enhavas la torakan kavon, la abdomenan kavon kaj la pelvan kavon. La torso enhavas la plej esencajn organojn en la homa korpo, krom la cerbo. En ĝia supra parto troviĝas la torako, kie troviĝas la koro kaj pulmoj, protektitaj de la kaĝo de la ripoj. Plejparto de la organoj de la digesta sistemo, la organoj de la urina sistemo kaj la organoj de la reprodukta sistemo troviĝas en la torso. En la malsupra parto de la torso estas aperturoj, el kiuj kelkaj estas uzataj por sekrecii forĵetaĵojn el la korpo, iuj por reproduktado, kaj kelkaj havas rolon en ambaŭ operacioj.
La membroj[redakti | redakti fonton]
La membroj estas dizajnitaj por subteni la stabilan pozon de la persono kaj permesi al li plenumi diversajn taskojn.
La supraj membroj[redakti | redakti fonton]
La brakoj estas la supraj membroj, etendiĝantaj de la ŝultroj ĝis la fingropintoj. Ili ligas unu al la alia tra la skapolo, kiel parto de la ŝultrozonaj artikoj, kaj konsistas el brako, antaŭbrako, mano, palmo kaj fingroj. La ĉefa funkcio de la manoj estas testi per tuŝo kaj manovri objektojn en la spaco helpe de tenado. Ili estas uzataj por servi manĝaĵon al la buŝo, por mem aŭ reciproka tualetado, por funkciigi ilojn, kiel interhoman komunika aparato, por porti objektojn kaj eĉ kiel armilojn.
La malsupraj membroj[redakti | redakti fonton]
La kruroj estas la malsupraj membroj, etendiĝantaj de la pelvo ĝis la piedoj. Ilia longo estas proksimume duono de la longo de la tuta korpo kaj ilia pezo estas proksima al duono de la korpopezo (la pezocentro estas en la talia areo). La ĉefaj partoj de la kruroj: femuroj, genuoj, Crus kaj piedoj. Gamboj kutimas stari rekte kaj movi la korpon de loko al loko, marŝante, kurante aŭ saltante.
Evoluo[redakti | redakti fonton]
La evoluo de la homa korpo estas la rezulto de kontinuaj evoluaj procezoj, kiuj okazas en la homa korpo dum ĝia tuta vivo, de la momento de fekundigo ĝis la momento de morto. La disvolviĝo de la homa korpo estas direktita de la genaro kaj mediaj efikoj. La evoluo de la homa korpo estas studata en la kampo de evolua biologio, branĉo de biologio kiu okupiĝas pri la studo de la biologia evoluo de ĉiuj vivantaj estaĵoj de la momento de ilia kreado ĝis la momento de ilia morto, same kiel en medicino.
Estas ok evoluaj periodoj kaj transpontaj periodoj en la vivo de la homa korpo:
- Antaŭnaska - evoluo de la etapo de fekundigo ĝis eliro en la mondon. En ĉi tiu etapo la persono nomiĝas feto.
- Bebaĝo - evoluo al sendependa sendependa vivo. En ĉi tiu etapo ĝi nomiĝas bebo.
- Infanaĝo - fizika kaj mensa evoluo al plenkreska vivo. En ĉi tiu etapo ĝi estas nomita infano.
- Adoleskeco - transponta periodoEn ĝi, la disvolviĝo de la reprodukta sistemo okazas kune kun la redukto de dependeco de gepatroj. Ĉi tiu etapo estas nomita adoleskanto.
- Plenaĝeco - la ĉefa parto de la vivo de homo, periodo en kiu li komencas familion kaj subtenas sin kaj sian familion, ĉi tiu periodo finiĝas kun menopaŭzo. En ĉi tiu etapo ĝi estas nomita plenkreskulo.
- Menopaŭzo - transponta periodo inter pubereco kaj maljuniĝo en kiu okazas ŝanĝoj en la genera sistemo.
- Maljuniĝo - biologia procezo de eluziĝo. En ĉi tiu etapo ĝi estas nomita plenkreskulo.
- Maljuneco - la aĝintervalo proksima al la fino de la vivociklo de la averaĝa homo. En ĉi tiu stadio ĝi estas referita kiel maljunulo.
Homo havas vivdaŭron de 63 jaroj en la monda mezumo. Al homo, kiu vivas ĉirkaŭ 70 jarojn (proksimume la meza vivdaŭro en evoluintaj landoj) okazas ĉiuj evoluaj procezoj, kaj lia vivo finiĝas per morto, foje kiel rezulto de la degenero de la korpo en la postaj evoluaj etapoj. Ĉar la persono mortas pli frue ĉirkaŭ maljunaĝo (65), la procezoj de evoluo aŭ eluziĝo estas interrompitaj en la tempo de morto.
Studo de la homa korpo[redakti | redakti fonton]
La homa anatomio estas la scienco dediĉita al la studo de la makroskopikaj strukturoj de la homa korpo.
La homa fiziologio studas la funkciojn de la homa korpo.
La antropometrio estas la traktado de la mezuroj kaj proporcioj de la homa korpo.
La korpo de mortinta persono estas kadavro.
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
Bibligrafio[redakti | redakti fonton]
- Paulo Sáez Madain: Errores conceptuales en los estudios antropométricos. Arkivigite je 2009-01-13 per la retarkivo Wayback Machine
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Illustrated Male - Viro.
- Illustrated Female Arkivigite je 2008-09-12 per la retarkivo Wayback Machine - Ino.
- Veturo al la interno de la homa korpo. Arkivigite je 2008-09-05 per la retarkivo Wayback Machine