Chen Ning Yang

Chen Ning Yang
Nobel-premiito
Persona informo
杨振宁
Naskiĝo	1-an de oktobro 1922 (1922-10-01) en Hefejo,  Respubliko Ĉinio
Morto	18-an de oktobro 2025 (2025-10-18) (103-jaraĝa) en Pekino
Lingvoj	angla • ĉina • hispana • germana • kataluna vd
Ŝtataneco	Ĉinio (2015–2025) Usono (1964–2015) Tajvano (1949–2015) Respubliko Ĉinio (1922–1949) vd
Alma mater	Universitato de Ĉikago - doktoro de filozofio (1946–1948) Pekina Universitato Nacia Sudokcidenta Asociata Universitato - bakalaŭro de scienco Ĉinghua Universitato - magistro de scienco Universitato Nankai vd
Subskribo
Familio
Patro	Yang Wu-chih (en) vd
Edz(in)o	Weng Fan (en) (2004–2025) Du Zhili (en) (1950–2003) vd
Infanoj	3
Profesio
Okupo	fizikisto universitata instruisto teoria fizikisto vd
Laborkampo	partikla fiziko vd
Doktoreca konsilisto	Edward Teller vd
Honorigoj Honorigoj (2015)  Premio Marcel Grossmann (2009)  Great Immigrants Award (en) (2003)  honorary doctorate from ENS (en) (2001)  King Faisal International Prize in Science (en) (1999)  Premio Lars Onsager (1995)  Medalo Alberto Ejnŝtejno (1994)  Bower Award and Prize for Achievement in Science (en) (18-a de junio 1992)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo (1992)  honora doktoro de la Universitato de Parizo 6 (1988)  Oskar Klein Medal (en) (1986)  Nacia Medalo de Scienco (1984)  honorary doctor of the Fudan University (en) (1980)  Rumford Prize (en) (1962)  Josiah Willard Gibbs Lectureship (en) (1962)  Guggenheim-stipendio (1957)  Nobel-premio pri fiziko  Fellow of the American Physical Society (en)  honorary doctor of the Chinese University of Hong Kong (en)  Fellow of the American Association for the Advancement of Science (en)  Medalo Benjamin Franklin vd
Membrecoj Membrecoj Academic Division of Mathematics and Physics of the Chinese Academy of Sciences (en) (2017–2025) Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Eksterlanda partnero de la Nacia Akademio de Sciencoj) (2015–2025) Japana Akademio de Sciencoj (honora membro) (2010–) Papa Akademio de la Sciencoj (1997–2025) Rusia Akademio de Sciencoj (eksterlanda ano) (1994–2025) Reĝa Societo de Londono (eksterlanda ano de la Reĝa Societo) (1992–2025) Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Membro de la Nacia Akademio de Sciencoj de Usono) (1965–2015) Usona Asocio por la Altniveligo de Scienco Monda Akademio de Sciencoj Ĉina Akademio pri Sciencoj Komitato de Cento Brazila Akademio de Sciencoj Centra Akademio de Respubliko Ĉinio Pola Scienca Akademio Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Usona Fizika Societo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Chen Ning YANG (22-an de septembro 1922, Hofei, Anhwei, Ĉinio - 18-an de oktobro 2025) estis ĉindevena usona teoria fizikisto, kiu ricevis en 1957 Nobel-premion pri fiziko kun Tsung-Dao Lee pro esploroj pri leĝoj de pareco kaj aliaj gravaj malkovroj pri bazaj korpuskloj.

Antaŭ tiu malkovro, la fizikistoj supozis, ke la parita simetrio havas ĝeneralan vallidon kiel leĝo pri energio-restado aŭ pri elektra ŝargo.

Lia patro estis matematika profesoro en proksimo de Peking, en la Ĉinghua Universitato. Li diplomiĝis en Kunming, en la Sudokcidenta Universitato en 1944, poste ricevis stipendion en 1946 en Usono, en la Ĉikaga Universitato.

Li doktoriĝis pri kernofiziko, poste laboris unu jaron en Ĉikago, kiel asistento de Enrico Fermi.

Yang laboris ekde 1949 en Princeton (New Jersey) en Institute for Advanced Study, oni nomumis lin en 1955 profesoro de la instituto. Li ricevis la usonan ŝtatanecon en 1964.

Li havis gravajn rezultojn en la teorio pri la malforta interefiko. Oni tion pensis kaŭzo de disiĝo de la bazaj korpuskloj. Oni malkovris en 1953 la K-mezonon, kiu montris diversajn disiĝojn.

Lee kaj Yang malkovris en 1956, ke ne ekzistas eksperimenta pruvo pri resto de la pareco en la malfortaj interefikoj.

Yang estis ekde 1965 profesoro de la Novjorka Ŝtata Universitato.