Olomouc

	Olomouc
	germane: Olmütz, latine: Eburum
	urbo
	Vido al Olomouc kun katedralo de sankta Venceslao de sudokcidento
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Olomouc
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Olomouc
Distrikto	Distrikto Olomouc
Administra municipo	Olomouc
Historia regiono	Moravio
Parto de	Hanakio
Montaro	Hornomoravský úval
Tipo de urbo	Statuta urbo
Memorindaĵoj	5
Riveroj	Morava, Bystřice
Situo	Olomouc
- alteco	219 m s. m.
- koordinatoj	49° 35′ 38″ N 17° 15′ 03″ O / 49.59389 °N, 17.25083 °O (mapo)
Areo	103,36 km² (10 336 ha)
Loĝantaro	101 898 (07.01.2011)
Denseco	985,86 loĝ./km²
Estiĝo	10-a jarcento
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	779 00
NUTS 3	CZ071
NUTS 4	CZ0712
NUTS 5	CZ0712 500496
	Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Kolono de La plej Sankta Triopo
Katastraj teritorioj	26
Partoj de urbo	0
Lokaj partoj	26
Bazaj sidejunuoj	82
Zoologia ĝardeno	ZOO Olomouc
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Olomouc
	Retpaĝo: www.olomouc.cz
	Portalo pri Ĉeĥio

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 20 okt. 2013, estis bazita sur ĉi tiu versio.

Koordinatoj: 49° 35′ 38″ N 17° 15′ 03″ O / 49.59389 °N, 17.25083 °O (mapo)

Olomouc (prononcu Olomoŭc) estas distrikta kaj regiona urbo de Regiono Olomouc, situanta en meza Moravio, super kunfluejo de riveroj Morava kaj Bystřice, centro de la regiono, kies nomo estas Hanakio. En Olomouc vivas 105 000 loĝantoj. Troviĝas tie Universitato Palacký kaj Scienca biblioteko. La urbo estas konata pro tutŝtataj flor-ekspozicioj Flora Olomouc, karakterizaj fromaĝetoj el Olomouc (forte fetoraj), maŝinfabriko Sigma Olomouc.

Historio

La teritorio de la hodiaŭa urbo estas loĝigita jam ekde neolito. En la 11-a jarcento ĉi tie estis en loko de pli malnova burgejo fondita burgo, kiu fariĝis la plej signifa el tri sidejoj de moraviaj přemyslidaj princoj. Vratislav, la unua ĉeĥa reĝo, ĉi tie fondis episkopejon, kiu ekde la jaro 1131 havis sidejon rekte en la burgo. En la jaro 1253 estis fondita reĝa urbo. En la jaro 1306 ĉi tie estis murdita reĝo Venceslao la 3-a, kaj sekve de tio dinastio de Přemyslidoj estas formortanta laŭglave. Karolo la 4-a, ĉi tie ofte restanta kiel marggrafo moravia, fondis oficejon de moraviaj landaj tabuloj. En la tempo de husanaj militoj la urbo staris en flanko de imperiestro Zigmundo la 1-a, pli malfrue ĝi stariĝis kontraŭ reĝo Jiří z Poděbrad, kiam ĝi alkliniĝis al flanko de bofilo de Jiří, al hungara reĝo Matiaso la 1-a Korvino. Korvín ĉi tie estis eĉ proklamita de rezistmovadaj moraviaj nobelaroj en la jaro 1469 kiel ĉeĥa reĝo kaj Moravio poste dum kelke da jaroj estis administrata de la hungara reganto. La situacio solviĝis nur pro kronado de Vladislao la 2-a Jagello kiel hungara reĝo. En la jaro 1573 estis en la urbo fondita akademio de jezuitoj, kiu poste fariĝis universitato al kies tradicioj ligas la hodiaŭa Universitato Palacký. Dum la tridekjara milito Olomouc estis okupita de svedaj soldataroj. Tiutempe la urbo perdis la postenon de la moravia metropolo kaj ĉefurbo de Moravio fariĝis Brno. En la jaro 1741 en la tempo de sileziaj militoj prusoj okupis la urbon, tial estis decidite, ke la urbo estos alikonstruita en barokan fortreson (tiel okazis en la jaroj 1742 – 1754). La remparoj ja savis la urbon en la jaro 1758 kontraŭ plua atako de prusoj, sed samtempe ili malhelpis ties kreskon kaj evoluon. Olomouc tial pro kunpremo de la barokaj remparoj estis industriigita eĉ ne post alkonduko de fervojo en la jaro 1841. Reviviĝo okazis nur post malvalidigo de la fortreso en lasta kvarono de la 19-a jarcento. En la jaro 1848 ĉi tie havis sidejon provizore la viena kortego kaj imperiestro Ferdinando la 5-a ĉi tie abdikis la tronon. Post la unua mondmilito la urbo estis forte industriigita. Nuntempe estas reprezentata maŝinindustrio, ĥemia kaj farmacia industrioj, teksindustrio, vestindustrio kaj nutraĵindustrio. En Olomouc okazas ankaŭ festivaloj – Akademiafilm kaj Internacia orgenfestivalo.

Ĉar en 1777 la urbo estis ĉefepiskopejo, Olomouc restis eklezia centro, tial ĝi povas fieri per historiaj memorigaĵoj (urbodomo kun astronomia horloĝo, preĝejo de Sankta Venceslao, palaco de Přemyslidoj, ĉefepiskopa palaco, barokaj fontanoj kaj statuoj).

Partneraj urboj

Transporto

Trajna transporto

Olomouc situas je grava elektrizita fervoja linio de Bohumín al Česká Třebová (temas pri linio numero 270). Do, tra Olomouc veturas trajnoj de Prago al Ostrava kaj al aliaj lokoj. Pro la graveco de Olomouc, haltas ĉi tie ĉiuj longdistancaj trajnoj (krom unu konekto de Prago al Třinec kaj male). Regulaj konektoj estas dum tago ankaŭ kun Brno, Břeclav, Jeseník kaj Šumperk.

Urba transporto

Pri urba transporto zorgas Transporta entrepreno de urbo Olomouc. En Olomouc oni uzas tramojn (5 linioj sume) kaj aŭtobusojn. Entuta longeco de tramlinioj estas 30 km^[1].