Rajtoj de GLAT en Brazilo
Rajtoj de gejoj, lesboj, ambaŭseksemuloj kaj transgenruloj (GLAT) en Brazilo estas inter la plej altnivelaj en Latin-Ameriko kaj la mondo. GLAT-homoj havas geedzajn rajtojn disponebla tutlande ekde majo 2013, kvankam GLAT-homoj ankoraŭ alfrontas iujn sociajn defiojn.[1]
La statuso de GLAT-rajtoj en Brazilo plivastiĝis ekde la fino de la milita diktaturo en 1985, kaj la kreado de la nova Konstitucio de Brazilo de 1988. En 2009, enketo farita en 10 brazilaj urboj trovis, ke 7,8% de viroj identigitaj kiel gajaj kun ambaŭseksaj maskloj respondecantaj pri alia 2.6% de la tuta populacio (entute 10.4%). La brazila lesba populacio estis 4.9% de inoj kun ambaŭseksaj virinoj atingantaj 1.4% (entute 6.3%)[2].
Kronologio de GLAT-historio en Brazilo[redakti | redakti fonton]
.jpg)
1830: Petro la 1-a subskribis al leĝo la Imperian Penalan Kodon. Ĝi forigis ĉiujn referencojn al sodomio[3]
1980: Grupo Gay da Bahia, la plej malnova organizo pri gajaj rajtoj en Brazilo, estis fondita en Salvador kune kun SOMOS, alia organizo en la urbo San-Paŭlo.
1989: La konstitucioj de ŝtatoj Mato-Groso kaj Serĝipo estas subskribitaj. Ĝi eksplicite malpermesas diskriminacion pro seksa orientiĝo.
2004: Suda Rio-Grando komencis permesi samseksajn partnerojn registri civilajn sindikatojn en ĝeneralan civilan leĝon notario post kortuma decido en marto 2004
2006: stilisto kaj televida prezentisto Clodovil Hernandes fariĝis la unua malkaŝe samseksema persono elektita kongresano en Brazilo kun 494.000 voĉoj.
2007: En sia dekunua eldono, la Parada gay de São Paulo rompis sian propran rekordon kiel la plej granda defilado en la mondo kaj allogis 3,5 milionojn da homoj.
2011: La 27-a de junio, la unua samseksa civila unio estis transformita al samseksa geedzeco en Brazilo
2013: La 14-a de majo, la Nacia Konsilio de Justeco de Brazilo legalizis samseksan geedzecon en la tuta lando.
2018: La 1-a de marto, la Brazila Supera Kortumo regis, ke transgenruloj povas ŝanĝi sian laŭleĝan sekson sen fari kirurgion, hormonal terapion aŭ ricevi medicinan diagnozon.
2019: La 13-a de junio, la Supera Federala Kortumo regis, ke diskriminacio laŭ seksa orientiĝo kaj seksa identeco estas krimo simila al rasismo
Rekono de samseksaj rilatoj[redakti | redakti fonton]
La 14-a de majo 2013, la Nacia Konsilio de Justeco de Brazilo legalizis samseksan geedzecon en la tuta lando per voĉdono 14-1 per eldono de juĝo, kiu ordonas al ĉiuj civilaj registroj de la lando plenumi samseksajn geedzecojn kaj konverti iujn ekzistantajn civilulojn. unuiĝas al geedzecoj, se tia paro deziras.
GLAT-adopto[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo GLAT-adopto en Brazilo.Samseksa adopto estas laŭleĝa en Brazilo, ĉar brazilaj leĝoj ne specife malpermesas ĝin. Sekve, pluraj juĝistoj donis favorajn decidojn por adoptoj de samseksaj paroj
Militservo[redakti | redakti fonton]
Ne ekzistas leĝo kiu malpermesas al GLAT homoj servi en la Brazilaj Fortoj. Seksa orientiĝo ne povas esti malhelpo por eniro en la polico aŭ la militistaron en Brazilo. Ĉiuj seksaj aktoj estas malpermesitaj inter membroj de la fortoj, ĉu heteroseksaj ĉu gejaj
Laŭ enketo farita de la Instituto pri Aplikata Ekonomia Esploro (IPEA) en 2012, 63,7% de brazilanoj subtenis la eniron de GLAT-homoj en la brazilaj fortoj.
Konverta terapio[redakti | redakti fonton]
Konverta terapio estis malpermesita de la Federacia Konsilio pri Psikologio ekde 1999. En septembro 2017, federacia juĝisto en Braziljo aprobis la uzon de konverta terapio fare de psikologo por "kuraci" homojn de samseksemo, nuligante la decidon de 1999. Tamen, en decembro 2017, la sama juĝisto ŝanĝis sian decidon, subtenante la "traktadon" malpermesita. En januaro 2018, la Federala Konsilio pri Psikologio establis normojn pri agado por psikologoj rilate al transseksaj kaj transvestaj homoj, malpermesante ankaŭ ajnan konvertiĝan terapion.
Donado de sango[redakti | redakti fonton]
Antaŭ 2020, sub gvidlinioj de Ministerio pri Sano, gajaj kaj ambaŭseksaj viroj nur rajtis donaci sangon post 12 monatoj sen samseksa agado.
Tamen, en majo 2020, dum la KOVIM-19-pandemio, la Supera Federala Kortumo ("Supremo Tribunal Federal") deklaris la limigon kontraŭkonstitucia[4] kaj forprenis la limigojn. Tial Brazilo fariĝis unu el la unuaj latinamerikaj landoj se temas pri permesi al samseksemaj kaj ambaŭseksaj viroj donaci sangon sub kondiĉoj egalaj al aliaj viroj.[5]
Laŭ proporcio[redakti | redakti fonton]
En 2010, enketo farita de Universitato de Campinas en Rio-de-Ĵanejro rivelis, ke en la aĝo de 18 jaroj, 95% de samseksemaj junuloj en Brazilo jam malkaŝis sian gejecon, multaj agnoskas ĝin antaŭ la aĝo de 16 jaroj. Antaŭjuĝo ankaŭ malpliiĝis laŭ datumoj de enketo de Ibope. La sama enketo trovis, ke 60% de brazilanoj konsideris samseksemon kiel natura.[6]
En 2009, enketo farita de Universitato de San-Paŭlo en dek ŝtataj ĉefurboj, montris, ke la brazila gaja vira populacio estis de 7,8% kaj la ambaŭseksa vira populacio estis 2,6% (entute 10,4% de la tuta vira loĝantaro). La lesba populacio estis de 4,9% kaj la ambaŭseksemaj virinoj alian 1,4% (entute 6,3% de la ina loĝantaro)
La vira populacio de la urbo Rio-de-Ĵanejro estis 19,3% de samseksemaj kaj ambaŭseksaj viroj. Kaj la ina loĝantaro de Manaŭso havis 10.2% de lesbaninoj kaj virinoj ambaŭseksemaj[6]
| rango | Urbo | Procento de loĝantaro | GLAT-populacio |
|---|---|---|---|
| rango | |||
| 1 | Rio-de-Ĵanejro | 14.30% | 1 |
| 2 | Fortalezo | 8.35% | 3 |
| 3 | Manaŭso | 8.35% | 4 |
| 4 | San-Paŭlo | 8.20% | 2 |
| 5 | Salvador | 8.05% | 5 |
| 6 | Brasília | 7.95% | 6 |
| 7 | Bel-Horizonto | 6.85% | 7 |
| 8 | Kuritibo | 6.55% | 8 |
| 9 | Porto-Alegro | 5.95% | 9 |
| 10 | Cuiabá | 5.65% | 10 |
Kontraŭ-GLAT-perforto[redakti | redakti fonton]
En aprilo 2009, Gaja Grupo de Bahia (GGB) publikigis sian enketon pri la kazoj kontrolitaj en 2008, atentigante, ke en la lasta jaro 190 homoj estis murditaj en Brazilo, 64% samseksemaj, 32% transvestitoj kaj 4% lesbaninoj, pliigo. 55% pli ol 2007 ciferoj, konservante la landon kiel tiu, kiu plej multe registras krimojn de homofoba naturo. La enketo ankaŭ konkludas, ke la risko de transvestito estas murdita estas 259 fojojn pli granda ol tiu de samseksema viro. Ekde komencado de la serĉado en 1980, la grupo registris 2.998 murdojn.[7]
Laŭ asocio Transgenruloj Eŭropo, Brazilo havas la plej altan nombron de murditaj transgenruloj, kun 900 homicidoj inter 2008 kaj 2016, multe antaŭ Meksiko (271), kaj preskaŭ duono de 2.264 registritaj murdoj en la mondo.
Politiko[redakti | redakti fonton]
Estas multaj por-GLATaj politikaj partioj en Brazilo; la plej influaj estas la Partio Socialismo kaj Libereco, la Partio de la Laboristoj kaj la Komunista Partio de Brazilo. La plej influaj por-GLATaj politikistoj en Brazilo estas Marta Suplicy, Eduardo Suplicy kaj Jean Wyllys. Dum la prezidantaj elektoj de 2010 en Brazilo, ĉiuj kvin prezidantaj kandidatoj estis favoraj al samseksaj civilaj unuiĝoj, inkluzive de la elektita prezidanto Dilma Rousseff.[8][9]
La prezidanto Jair Bolsonaro, elektita al la Prezidantaj elektoj de 2018 en Brazilo, kaŭzis polemikon pro sia homofoba retoriko. "Mem-deklarita homofobo", Bolsonaro diris, ke li preferos mortan filon ol samsekseman. La 2-a de januaro 2019, nur horojn post lia inaŭguro, li forigis zorgojn pri la GLAT-komunumo de la Homrajta Ministerio kaj nomumis neniun alian federacian agentejon por konsideri tiajn aferojn.[10][11]
Post la Prezidantaj elektoj de 2018 en Brazilo, Fabiano Contarato estis elektita kiel la unua malkaŝe gaja federacia senatano[12] kaj Érica Malunguinho kiel la unua Transvirino reprezentanto. La 1-a de februaro 2019, David Miranda, nigra gaja reprezentanto, anstataŭis Jean Wyllys, ĉar Wyllys anoncis en januaro de 2019, ke li forlasis la landon pro mortminacoj.[13]
Religio kaj GLAT-rajtoj[redakti | redakti fonton]
Brazilo estas sekulara ŝtato, en kiu ekzistas disiĝo de preĝejo kaj ŝtato. La plej sekvita religio de la lando estas katolikismo.[14]
La katolika eklezio instruas, ke gejaj agoj estas senordaj kaj malmoralaj. Multaj protestantaj preĝejoj tenas la saman bazan pozicion kiel la katolika eklezio.
Dum la plej multaj konservativaj eklezioj silentas, Brazilo vidis kreskadon de samseksemaj preĝejoj kiel la Metropola Komunuma Preĝejo, originanta de Usono.
Inter evangeliistoj, ekzistas iuj kampanjoj por ''sanigi'' gejajn virojn kaj virinojn. Movado por Sana Sekseco, evangelia grupo gvidata de ''eks-gejo'', gvidas klopodojn evangelizi en samseksemaj paradoj, parolante pri kristanismo al partoprenantoj kaj transdonante broŝurojn kun atestoj de "eks-gejoj" kaj "eks-lesbanoj"[15].
Eble estas religia faktoro en brazila samseksemo. Malplimulto de la brazila loĝantaro aliĝas al Kandombleo kaj aliaj afro-brazilaj religioj (simile al Santería), kie samseksemo estas komune akceptita. Por komparo, estas ĉirkaŭ 19.000 agnoskitaj katolikaj paro paroj en Brazilo. Neformalaj Kandombleo-temploj laŭsupoze nombras ĉirkaŭ 12.000 sole en Rio-de-Ĵanejro. En Kandombleo, multaj pastroj kaj pastrinoj estas samseksemaj. Luiz Mott, la gvidanto de la gaja movado en Brazilo, estas firma aliĝanto al Kandombleo. Multaj famaj brazilanoj sin turnas al afro-brazilaj religioj serĉante miraklojn por solvi personajn aŭ familiajn problemojn[16]. Eĉ la eksa prezidanto Fernando Henrique Cardoso, kvankam ateisto, havis simpation por kaj foje vizitis ritojn de Kandombleo. Alia minoritato de la brazila GLAT-loĝantaro aliĝas al alternativaj paganaj grupoj, kiel Viko, kie samseksemo estas ankaŭ akceptita.
en Junio de 2018, la Ĝenerala Sinodo de Anglikana Episkopa Eklezio de Brazilo voĉdonis ŝanĝi sian geedzan kanonon por permesi samseksan geedzojn geedziĝi.[17]
Kontraŭstaro[redakti | redakti fonton]
.jpg)
La ĉefaj kontraŭuloj de la progresoj de la gaja rajta movado en Brazilo ĝenerale estis konservativuloj. Religio estas la plej citita kialo kontraŭi gajajn rajtojn. Regionaj, opozicio al la gajaj rajtoj-movado estas plej forta en kamparaj internaj regionoj.
Katolikaj kaj evangeliaj politikistoj ankaŭ provis kontraŭi la rajtojn de gejoj per prezentado de leĝoj. Inter ĉi tiuj proponitaj leĝoj estis malpermesi publikan kisadon inter homoj de la sama sekso kaj krei programon por helpi la seksan reorientadon de homoj, kiuj libervole elektas ŝanĝi sian seksan orientiĝon de samseksemo al Aliseksemo.[18]
Neniu el ĉi tiuj leĝoj estis pasigita.
Brazila gaja kulturo[redakti | redakti fonton]
.jpg)
la Gaja Fiera Parado de San-Paŭlo estas unu el la plej grandaj eventoj GLAT en sia mondo, se ne la plej granda. Ĝi estas ankaŭ unu el la gravaj turismaj eventoj en San-Paŭlo. La evento havas oficialan subtenon de la Urba Registaro de San-Paŭlo. La parado okazas ĉiujare, kutime en junio. Ĝi estas komenco de brazila vintro, kiam temperaturoj estas pli malvarma, sed pluvoj estas maloftaj. La Parada do Orgulho LGBT de São Paulo estas organizita ekde 1997, kun la celoj alporti videblecon al GLAT-homoj kaj nutri la kreadon de publikaj politikoj por gejoj, ambaŭseksemuloj, transvestitoj kaj transseksuloj.
La ĉefa strategio estas okupi publikajn spacojn tiel ebligi efikan interŝanĝon de spertoj, altigi la memestimon de gejoj kaj sensivigi la socion al toleremo kaj akcepto de diferencoj. Dum la parado, GLAT-homoj "unuiĝas kaj helpas garantii la plenecon de siaj rajtoj".[19]
Al la evento estis aldonitaj pli da agadoj, ekzemple la Ciklo de Debatoj, la GLAT-Kultura Foiro, la Civitana Premio en Respekto de Diverseco, kaj la sukcesa Gaja Tago, okazanta sabate antaŭ la ĉefa defilado. La Kultura Foiro estas parto de la fiereca parado ekde 2001. APOGLBT (Associação da Parada do Orgulho LGBT de São Paulo Arkivigite je 2020-08-03 per la retarkivo Wayback Machine) rekonis politikajn kaj kulturajn iniciatojn kiuj taksas civitanecon de GLAT-homoj ĉiujare ekde 2001.[20][21]
Krom la parado de San-Paŭlo, pluraj aliaj brazilaj urboj organizas siaj propraj GLATaj paradoj, ĉefe en ŝtataj ĉefurboj, kiel Rio-de-Ĵanejro, kun ĉirkaŭ 1,5 milionoj da homoj[22], kaj Salvadoro, kun ĉirkaŭ 800.000 homoj.[23][24][25]
GLATaj paradoj kaj eventoj okazas en pluraj ŝtatoj, Akro (Rio Branco), Alagoaso(Maceió, Arapiraca), Amapao (Macapá), Amazonio (Manaŭso, Parintins, Manacapuru), Bahio (Salvador de Bahio), Cearao (Fortalezo, Juazeiro do Norte), Federacia Distrikto, Espirito-Santo (Vitória), Gojaso (Goiânia, Aparecida de Goiânia, Anápolis), Maranjo (São Luís), Mato-Groso (Cuiabá), Suda Mato-Groso (Campo Grande, Dourados), Minas-Ĝerajso (Bel-Horizonto, Uberlândia, Contagem, Juiz de Fora, Betim), Parao (Belém, Ananindeua), Paraibo (Ĵoan-Pesoo), Paranao (Kuritibo, Londrina, Maringá), Pernambuko (Recife, Olinda, Caruaru), Piaŭio (Teresina, Parnaíba), Rio-de-Ĵanejrio (Rio-de-Ĵanejro, São Gonçalo, Duque de Caxias, Nova Iguaçu, Niterói), Norda Rio-Grando (Natalo), Suda Rio-Grando (Porto-Alegro, Caxias do Sul, Pelotas ), Rondonio (Porto Velho), Rorajmo (Boa Vista), Sankta Katarino (Florianópolis), San-Paŭlo (San-Paŭlo, Guarulhos, Campinas, São Bernardo do Campo, Santo André), Serĝipo (Aracaju) kaj Tokantinso (Palmas), inter sennombraj aliaj urboj.[25][26]
Resuma tablo[redakti | redakti fonton]
| Samseksa seksa agado laŭleĝa |  (ekde 1830)
|
| Egala aĝo de konsento |
|
| Kontraŭdiskriminaciaj leĝoj en la laboro | (ekde 2019)
|
| Kontraŭdiskriminaciaj leĝoj pri provizado de varoj kaj servoj | (ekde 2019)
|
| Kontraŭdiskriminaciaj leĝoj en ĉiuj aliaj areoj (inkluzive nerektan diskriminacion, malamikan paroladon) | (ekde 2019)
|
| Kontraŭdiskriminaciaj leĝoj kovrantaj seksan identecon en ĉiuj areoj | (ekde 2019)
|
| Rekono de samseksaj paroj | (ekde 2011)
|
| Samseksa geedzeco | (ekde 2013)
|
| Adopto de infano fare de samseksaj paroj | (ekde 2010)
|
| Automatic parenthood for both spouses after birth |
|
| Gejoj kaj lesboj permesis servi malkaŝe en la militistaro |
|
| Rajto ŝanĝi laŭleĝan sekson | (ekde 2009)
|
| Interseksa neplenaĝuloj protektitaj kontraŭ invadaj kirurgiaj proceduroj | 
|
| Tria seksa opcio |
|
| Konverta terapio malpermesita al neplenaĝuloj | (ekde 1999)
|
| Samseksemo ne estas malsano | (ekde 1999)
|
| Aliro al FIV por lesboj | (ekde 2011)
|
| Altruisma surogato por gajaj viraj paroj | (ekde 2015)[27]
|
| Komerca surogato por samseksemaj viraj paroj | (Malpermesita sendepende de seksa orientiĝo)[27]
|
| Gejoj permesis donaci sangon | (ekde 2020)
|
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Brazilian judicial council: Notaries must recognize same-sex marriage. CNN.
- ↑ Revista Lado A
- ↑ Beyond Carnival
- ↑ Ação Direta de Inconstitucionalidade ADI 5543. Supremo Tribunal Federal.
- ↑ Brazil lifts gay blood restrictions. Pink News.
- ↑ 6,0 6,1 Censo gay – Rio de Janeiro é a capital com mais gays e Manaus com mais lésbicas, diz pesquisa Mosaico Brasil. Arkivita el la originalo je 2011-07-06. Alirita 2020-07-29.
- ↑ UOL
- ↑ Political parties and LGBT rights in Brazil. Arkivita el la originalo je 2016-03-07. Alirita 2020-07-29.
- ↑ . Jean Wyllys, Brazil's first openly gay MP, takes fight to the religious right.
- ↑ Brazil must not become a 'gay tourism paradise', says Bolsonaro.
- ↑ Gstalter, Morgan. Brazil's new president removes LGBT concerns from human rights ministry. The Hill.
- ↑ Huff Post. Arkivita el la originalo je 2018-11-06. Alirita 2020-07-29.
- ↑ Maia, Gustavo, "Negro, gay e favelado": quem é o suplente de Jean Wyllys na Câmara", UOL.
- ↑ ADIN nº 3.510/STF (sobre pesquisas com células-tronco) e o Estado democrático e laico no Brasil
- ↑ Julio Severo: "Behind The Homosexual Tsunami in Brazil". Arkivita el la originalo je 2010-01-14. Alirita 2020-07-29.
- ↑ Candoblé Religion and Homosexuality in Brazil. Arkivita el la originalo je 2010-01-14. Alirita 2020-07-29.
- ↑ Anglican ink
- ↑ Opposition and Brazilian Gay Rights. Arkivita el la originalo je 2010-01-14. Alirita 2020-07-29.
- ↑ Brazil Travel – São Paulo Gay Pride Parade
- ↑ Activities during the largest gay pride parade of the world. Arkivita el la originalo je 2009-06-11. Alirita 2020-07-29.
- ↑ LGBT cultural events
- ↑ 2008 Rio de Janeiro Gay pride parade
- ↑ 2010 Salvador Gay pride parade
- ↑ 2006 Gay Parades in Brazil
- ↑ 25,0 25,1 Veja calendário nacional de paradas LGBT 2018 no Brasil (portugale). Guia Gay São Paulo (2018-04-25).
- ↑ 2006 Gay Parades in Brazil. v-brazil.com.
- ↑ 27,0 27,1 Resolução CFM n° 2.121/2015 (portugale).