Augsburg: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Urbo de |
{{Urbo de |
||
|blazono = Augsburg wappen.svg |
|blazono = Augsburg wappen.svg |
||
|lat-g = 48 |lat-m = 23 |
|lat-g = 48 |lat-m = 23 |
||
|lon-g = 10 |lon-m = 53 |
|lon-g = 10 |lon-m = 53 |
||
Linio 6: | Linio 6: | ||
|federacia_lando = [[Bavario]] |
|federacia_lando = [[Bavario]] |
||
|distriktaro = [[Distriktaro Ŝvabio]] |
|distriktaro = [[Distriktaro Ŝvabio]] |
||
|distrikto = |
|distrikto = [[eksterdistrikta urbo]] |
||
|alto = 446–561 |
|alto = 446–561 |
||
|areo = 146,93 |
|areo = 146,93 |
||
|loĝantaro = 262 512 |
|||
|loĝantaro-dato = {{dato|31|decembro|2006}} |
|||
|poŝtkodo = 86150–86199 |
|poŝtkodo = 86150–86199 |
||
| poŝtkodo_malnova = 8900 |
| poŝtkodo_malnova = 8900 |
||
|tel_antaŭkodo = 0821 |
|tel_antaŭkodo = 0821 |
||
|aŭtokodo = A |
|aŭtokodo = A |
||
|oficiala_kodo = |
|oficiala_kodo = 09761000 |
||
|NUTS = DE271 |
|NUTS = DE271 |
||
|LOCODE = DE AGB |
|LOCODE = DE AGB |
||
|adreso-komunumestraro = |
|adreso-komunumestraro = Maximilianstraße 4<br />86150 Augsburg |
||
|retpaĝaro = [http://www.augsburg.de www.augsburg.de] |
|retpaĝaro = [http://www.augsburg.de www.augsburg.de] |
||
|komunumestro = {{Alilingve|de|Paul Wengert}} |
|komunumestro = {{Alilingve|de|Paul Wengert}} |
||
|komunumestro-partio = SPD |
|komunumestro-partio = SPD |
||
|komunumestro-titolo = Oberbürgermeister |
|komunumestro-titolo = Oberbürgermeister |
||
}} |
}} |
||
[[Dosiero:Rathaus Augsburg.jpg| |
[[Dosiero:Rathaus Augsburg.jpg|eta|La urbodomo]] |
||
[[Dosiero:0504-augsburg-stulrichstafra.jpg| |
[[Dosiero:0504-augsburg-stulrichstafra.jpg|eta|Baziliko de la Sanktuloj Ulrich kaj Afra]] |
||
La sudgermana urbo '''Augsburg''' (Aŭgsburgo) estas la administra sidejo de [[distrikto Augsburg|samnoma distrikto]] (al kiu ĝi tamen ne apartenas), ĉefurbo de la [[Bavario|bavara]] [[administra distriktaro (Germanio)|administra distriktaro]] [[Distriktaro Ŝvabio|Ŝvabio]], |
La sudgermana urbo '''Augsburg''' (Aŭgsburgo) estas la administra sidejo de [[distrikto Augsburg|samnoma distrikto]] (al kiu ĝi tamen ne apartenas), ĉefurbo de la [[Bavario|bavara]] [[administra distriktaro (Germanio)|administra distriktaro]] [[Distriktaro Ŝvabio|Ŝvabio]], universitata urbo kaj unu el la plej malnovaj urboj de Germanio. Fine de {{#time: F Y | {{Metadatumoj pri nombroj de loĝantoj en Bavario||STATO}}}} la urbo havis {{nombro|{{Metadatumoj pri nombroj de loĝantoj en Bavario|09761000}}}} loĝantojn. Augsburg situas borde de la ĉefriveroj [[Lech]],[[Wertach]] kaj [[Singold]]. En Augburg troviĝas hodiaŭ pli ol 600 pontoj kaj pontetoj sur multaj kanaloj, kanaletoj kaj rojoj. |
||
== Historio == |
== Historio == |
||
Fondita dum la jaro [[-15|15 antaŭ Kristo]], la [[Romio|romia]] setlejo ''Augusta Vindelicorum'' evoluis al riĉa urbo. |
Fondita dum la jaro [[-15|15 antaŭ Kristo]], la [[Romio|romia]] setlejo ''Augusta Vindelicorum'' evoluis al riĉa urbo. |
||
La regiono ĉirkaŭ Lech (Licus) kaj Wertach (Virdo ankaŭ Vinda) nomiĝis Vindelicum pro la tie loĝantaj Vindelikoj. |
La regiono ĉirkaŭ ''Lech (Licus)'' kaj ''Wertach'' (''Virdo'', ankaŭ ''Vinda'') nomiĝis ''Vindelicum'' pro la tie loĝantaj Vindelikoj. Por honorigi la romian imperiestron [[Aŭgusto Cezaro]] la urbo ricevis la nomon ''Augusta Vindelicorum''. Dum la tiama epoko Augsburg estis nodo de romiaj stratoj al ĉiuj urboj kaj setlejoj de la okupita regiono. La plej fama strato estas la parte hodiaŭ videbla [[Via Claudia]]. 500 jaroj poste la [[alemanoj]] forpelis la [[romianoj]]n. |
||
En la jaro 955 okazis la batalo kontraŭ la hungaroj en la Lechkampo antaŭ la urbmuroj. |
En la jaro 955 okazis la batalo kontraŭ la hungaroj en la Lechkampo antaŭ la urbmuroj. |
||
Pro la bona pozicio en [[Eŭropo]] |
Pro la bona pozicio en [[Eŭropo]] kiel trafiknodo la urbo kreskis kaj estiĝis monda [[metropolo]] en la 13-a jarcento per la komercistaj familioj [[Fugger]] kaj [[Welser]]. La dinastio Fugger estis bankistoj kaj la dinastio Welser gajnis monon per markomerco. |
||
Jakob Fugger la riĉulo fondis en 1516 la Fuggerei, socialan loĝlokon por katolikaj Augsburganoj, kiuj senkulpe malriĉiĝis. La hodiaŭa luprezo por unu jaro estas ĉirkaŭ 1€ |
Jakob Fugger la riĉulo fondis en 1516 la ''Fuggerei'', socialan loĝlokon por katolikaj Augsburganoj, kiuj senkulpe malriĉiĝis. La hodiaŭa luprezo por unu jaro estas ĉirkaŭ 1€ po loĝejo. |
||
Per la Augsburga paco de konfesioj ''(Augsburger Religionsfrieden)'' je la 25a de septembro 1555 permesiĝis, ke la suvereno povis decidi pri la konfesio de sia regiono (cuius regio, eius religio). Kiu havus alian konfesion ol la suvereno, havis nun la rajton de transloĝiĝo. Bedaŭrinde la paco ne daŭris. |
Per la Augsburga paco de konfesioj ''(Augsburger Religionsfrieden)'' je la 25a de septembro 1555 permesiĝis, ke la suvereno povis decidi pri la konfesio de sia regiono (cuius regio, eius religio). Kiu havus alian konfesion ol la suvereno, havis nun la rajton de transloĝiĝo. Bedaŭrinde la paco ne daŭris. |
||
Post la [[ |
Post la [[tridekjara milito]] kreskis la metio, precipe la ora kaj arĝenta metio. En la 18a jarcento evoluis la tekstila industrio kaj la maŝinkonstruado. La unua fabriko en Eŭropo konstruiĝis 1770-1772 de Johann Heinrich Schüle kiel palaco. Tie 350 homoj samtempe povis surpresi katunon. |
||
Dum la [[dua mondmilito]] la urbo tre suferis pro la bomboj, precipe pro la bombnokto je la |
Dum la [[dua mondmilito]] la urbo tre suferis pro la bomboj, precipe pro la bombnokto je la 25-a ĝis la 26-a de februaro 1944. |
||
== Esperanto == |
== Esperanto == |
||
Linio 67: | Linio 64: | ||
* [[Leopold Mozart]] |
* [[Leopold Mozart]] |
||
* [[Bertolt Brecht]] |
* [[Bertolt Brecht]] |
||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
Linio 77: | Linio 73: | ||
{{Urboj en Germanio}} |
{{Urboj en Germanio}} |
||
{{Bavario}} |
|||
[[Kategorio:Urboj de Bavario]] |
[[Kategorio:Urboj de Bavario]] |
Kiel registrite je 18:57, 18 dec. 2014
Augsburg | |||||||
| |||||||
urbego • universitata urbo • Luterurbo • ĉefregioncentro • urba komunumo de Germanio • eksa administra teritoria unuo • eksterdistrikta urbo de Bavario • ĉefurbo de distrikto en Germanio • Libera regna urbo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Administrado | |||||||
Federacia lando | Bavario | ||||||
Distriktaro | Distriktaro Ŝvabio | ||||||
Distrikto | eksterdistrikta urbo | ||||||
Urborajtoj | – | ||||||
Telefona antaŭkodo | 0821 | ||||||
Poŝtkodo | 86150–86199 | ||||||
Malnova poŝtkodo de antaŭ 1993 | 8900 | ||||||
Aŭtomobila kodo | A | ||||||
Oficiala Municipokodo | 09761000 | ||||||
NUTS | DE271 | ||||||
LOCODE | DE AGB | ||||||
Politiko | |||||||
Komunumestro | Paul Wengert (germane: Paul Wengert) | ||||||
Titolo de komunumestro | Oberbürgermeister | ||||||
Partio de komunumestro | SPD | ||||||
Adreso de la administrejo | Maximilianstraße 4 86150 Augsburg | ||||||
Demografio | |||||||
Loĝantaro | 301033 (stato 2022-12-31) [fonto: landa statistika oficejo] | ||||||
Geografio | |||||||
Geografia situo | 48° 22′ N, 10° 54′ O (mapo)48.36888888888910.897777777778Koordinatoj: 48° 22′ N, 10° 54′ O (mapo) | ||||||
Alto super la marnivelo | 446–561 m | ||||||
Areo | 146,93 km² | ||||||
Oficiala retejo | https://www.augsburg.de/ | ||||||
La sudgermana urbo Augsburg (Aŭgsburgo) estas la administra sidejo de samnoma distrikto (al kiu ĝi tamen ne apartenas), ĉefurbo de la bavara administra distriktaro Ŝvabio, universitata urbo kaj unu el la plej malnovaj urboj de Germanio. Fine de decembro 2022 la urbo havis 301 033 loĝantojn. Augsburg situas borde de la ĉefriveroj Lech,Wertach kaj Singold. En Augburg troviĝas hodiaŭ pli ol 600 pontoj kaj pontetoj sur multaj kanaloj, kanaletoj kaj rojoj.
Historio
Fondita dum la jaro 15 antaŭ Kristo, la romia setlejo Augusta Vindelicorum evoluis al riĉa urbo.
La regiono ĉirkaŭ Lech (Licus) kaj Wertach (Virdo, ankaŭ Vinda) nomiĝis Vindelicum pro la tie loĝantaj Vindelikoj. Por honorigi la romian imperiestron Aŭgusto Cezaro la urbo ricevis la nomon Augusta Vindelicorum. Dum la tiama epoko Augsburg estis nodo de romiaj stratoj al ĉiuj urboj kaj setlejoj de la okupita regiono. La plej fama strato estas la parte hodiaŭ videbla Via Claudia. 500 jaroj poste la alemanoj forpelis la romianojn.
En la jaro 955 okazis la batalo kontraŭ la hungaroj en la Lechkampo antaŭ la urbmuroj.
Pro la bona pozicio en Eŭropo kiel trafiknodo la urbo kreskis kaj estiĝis monda metropolo en la 13-a jarcento per la komercistaj familioj Fugger kaj Welser. La dinastio Fugger estis bankistoj kaj la dinastio Welser gajnis monon per markomerco.
Jakob Fugger la riĉulo fondis en 1516 la Fuggerei, socialan loĝlokon por katolikaj Augsburganoj, kiuj senkulpe malriĉiĝis. La hodiaŭa luprezo por unu jaro estas ĉirkaŭ 1€ po loĝejo.
Per la Augsburga paco de konfesioj (Augsburger Religionsfrieden) je la 25a de septembro 1555 permesiĝis, ke la suvereno povis decidi pri la konfesio de sia regiono (cuius regio, eius religio). Kiu havus alian konfesion ol la suvereno, havis nun la rajton de transloĝiĝo. Bedaŭrinde la paco ne daŭris.
Post la tridekjara milito kreskis la metio, precipe la ora kaj arĝenta metio. En la 18a jarcento evoluis la tekstila industrio kaj la maŝinkonstruado. La unua fabriko en Eŭropo konstruiĝis 1770-1772 de Johann Heinrich Schüle kiel palaco. Tie 350 homoj samtempe povis surpresi katunon.
Dum la dua mondmilito la urbo tre suferis pro la bomboj, precipe pro la bombnokto je la 25-a ĝis la 26-a de februaro 1944.
Esperanto
UEA havis en 1910 en tiu ĉi urbo UEA-kongreson, kaj en 1985 la Universalan Kongreson de Esperanto.
Tri kongresoj de SAT okazis tie, en 1970, 1977 kaj 1997. En la okcidenta urboparto Kriegshaber estas strato nomata "Dr. Zamenhofstraße".
Vidindaĵoj
- Katedralo de Aŭgsburgo
- Romia muzeo
- Urbdomo kun Perlachturo
- Fuggerei
- Marioneta teatro
Partneraj urboj
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
greke oficialaj paĝoj de la urbo greke reta urba plano greke paĝoj de la universitato Augsburg greke La Esperanto-Lingvoklubo Augsburg
|