23-a de januaro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
januaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
januaro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 23-a de januaro estas la 23-a tago de la jaro laŭ la Gregoria kalendaro. 342 tagoj restas (343 en superjaroj).
Je la 23-a de januaro okazis, interalie:
Eventoj
- 971: Potenca pripafado fare de arbalestistoj de la armeo de Dinastio Song eliminis batalajn elefantojn de suda dinastio Han; la lasta batalo kun uzo de elefantoj en Ĉinio
- 1520: Ordeno de germanaj kavaliroj rabis kaj bruligis polan urbon Frombork, kio inklinis Kopernikon translokiĝi al Olsztyn
- 1556: Tertremo en Ŝenŝjio mortigis 830 mil homojn
- 1571: Thomas Gresham fondis Reĝan Borson de Londono
- 1719: Princlando Liĥtenŝtejno fondiĝis
- 1793: Rusia Imperio kaj Reĝlando Prusio subskribis la duan dispartigon de Pollando - Aŭstrio ĉi-foje kontentiĝis pri perspektivo aneksi Bavarion
- 1831: Flago de Belgio oficialiĝis
- 1870: Usona kavalerio en Montano masakris 173 indianojn (plimulte virinojn kaj infanojn) el la gento Nigraj Piedoj de Siuoj
- 1895: Carsten Borchgrevink kiel la unua homo surbordiĝis sur Antarkto
- 1899: Emilio Aguinaldo iĝis la unua prezidento de Filipinoj
- 1907: Usono: Charles Curtis fariĝis la unua usona indiana senatano.
- 1909: Unua flugo de la franca aviadilo Blériot XI
- 1920: Reveno de Grudziądz al Pollando post 147 jaroj de prusa anekso
- 1924: Laŭ decido de pola prezidenato zloto iĝis pola valuto
- 1937: Granda teroro: en Moskvo komenciĝis "proceso de 17" - kontraŭ trockistoj
- Dua mondmilito en Pollando:
- 1940: En Parizo sub prezidanteco de Ignacy Jan Paderewski okazis la unua kunsido de la Nacia Konsilio de Pollando; armita taĉmento de SS kaj de SA pafekzekutis en Tczew 13 polojn, revenĝe pro bruligo, fare de nekonataj kaŭzintoj, de fabriko kun metalaj artikloj; germana polico pafmortigis apud Obrzycko 14 polojn; superurbestro de Sosnowiec anoncis deportadon de judoj ne pli malfrue ol en 1941; en Ĝenerala Gubernio aperis ordono deviganta polan loĝantaron laŭ alvoko liveri ĉevalajn veturilojn kune kun prizorgantaj personoj
- 1941: Proviz-Oficejo en Varto-Lando provizore stopis vendadon al poloj de sukero, tritika faruno kaj grio; en geto de Lodzo strikis 350 judoj laborantaj kiel lignaĵistoj - la strikon post kelkaj horoj subpremis juda polico
- 1942: Registaroj de Pollando kaj Ĉeĥoslovakio en ekzilo subskribis interkonsenton, kiu post la dua mondmilito antaŭvidis komunan eksteran, defendan kaj ekonomian politikon; en Poznań germanoj gilotinis 12 polojn
- 1943: Ministerio pri eksteraj aferoj de Nazia Germanio opiniis ke pro falo de la pola ŝtato polaj oficiroj malliberigitaj septembre 1939 ne plu restu traktataj kiel militkaptitoj; en distrikto Lubartowski ĝendarmoj pafmortigis 27 judojn kaj polon, kaj en Lubotyń 8 polojn
- 1944: Soveta komisiono okupiĝanta pri la dua eltombigo de la kadavroj de polaj oficiroj murditaj en Katin finis sian laboron; germana polico kaj Wehrmacht pafmortigis en distrikto Kraśnicki 9 kaj en Lubotyń Stary 8 personojn; ĝendarmoj de Ostrów Mazowiecka pafekzekutis 6 sovetajn militkaptitojn; membroj de Ukraina Ribela Armeo mortigis en kelke da lokoj apud Volodimir Volinskij (nun en Volina provinco) sume ĉ. 50 polojn
- 1945: Ruĝa Armeo liberigis sep polajn urbojn: Grajewo, Kalisz, Ostrów Wielkopolski, Sieradz, Sławków kaj Śrem kaj la filion de germana koncentrejo Gross-Rosen en Fünfteichen (distrikto Oławski); germanoj likvidis filiojn de sia koncentrejo Aŭŝvico en Siemianowice kaj Świętochłowice
- 1950: Pollando: Asocio de Katolikoj Caritas, subigita al la ŝtato, fondiĝis, anstataŭante pli fruan eklezian kun la sama nomo
- 1953: Pola Televido ekfunkciis
- 1960: Jacques Piccard kaj Don Walsh en batiskafo Trieste atingis la unuan fojon la plej profundan lokon sur la Tero – Challenger-profundon sur Pacifiko
- 1963: Rusa spiono Kim Philby, unu el Kembriĝa Kvinopo, estis senmaskigita
- 1968: Israela Laborista Partio fondiĝis
- 1986: Malkovro de Bianko, la luno de Urano, de Bradford A. Smith
- 1992: En Kievo oni malfermis ambasadejon de Usono
- 2005: Viktor Juŝĉenko iĝis prezidento de Ukrainio
- 2006: Kanado: Konservisma Partio gajnis parlamentan balotadon
- 2011: Oficanta prezidento de Portugalio Aníbal Cavaco Silva refoje iĝis prezidento
Naskiĝoj
- 1350: Vincento Ferrer, hispana sanktulo (m. 1419)
- 1382: Richard de Beauchamp (13-a grafo de Warwick), angla grafo kiu edukis Henrikon la 6-an (m. 1439)
- 1688: Ulrika Eleonora, reĝino de Svedio (m. 1741)
- 1734: Wolfgang von Kempelen, hungara inventisto (m. 1804)
- 1752: Muzio Clementi, itala pianisto-virtuozo kaj komponisto (m. 1832)
- 1783: Stendhal (Marie-Henri Beyle), franca verkisto (m. 1842)
- 1786: Auguste de Montferrand, franca arkitekto laboranta en Rusio (m. 1858)
- 1813: Mózes Turóczi, hungara kanonmuldisto dum la Hungara revolucio de 1848 (m. 1896)
- 1832: Édouard Manet, franca pentristo (m. 1883)
- 1840: Ernst Abbe, germana fizikisto
- 1857: Péter Török, hungara esperantisto (m. 1929)
- 1859: Antal Beleznay, hungara komponisto, kapelestro (m. 1915]])
- 1861: Lukács Patrubány, hungara lingvisto, armenologo (m. 1926)
- 1862: David Hilbert, germana matematikisto (m. 1943)
- 1887: Miklós Kállay, ĉefministro de Hungario (m. 1967)
- 1891: Antonio Gramsci, itala politikisto (m. 1937)
- 1894: Ibolya L. Kiss, hungara verkistino (m. 1980)
- 1894: Joseph Nels, pol-devena franca kontisto, esperantisto (m. nekonata)
- 1897: Subhas Chandra Bose, barata batalanto de sendependisma movado (m. 1945)
- 1898: Sergej Miĥailoviĉ Ejzjenŝtjejn, sovetia filmreĝisoro (m. 1948)
- 1898: Zsigmond Széchenyi, hungara vojaĝverkisto (m. 1967)
- 1899: Humphrey Bogart, usona aktoro (m. 1957)
- 1903: George Orwell, angla verkisto kaj publicisto, kritikisto de totalismoj, aŭtoro de 1984 kaj La Besto-Farmo (m. 1950)
- 1904: Lorenz Friis, dana esperantisto
- 1905: Konstanty Ildefons Gałczyński, pola poeto (m. 1953)
- 1907: Yukawa Hideki, japana nobelpremiita fizikisto (m. 1981)
- 1910: Django Reinhardt, belga gitaristo cigandevena, fondinto de la eŭropa ĵazo (m. 1953
- 1920: Lajos Létay, hungara poeto, redaktoro (m. 2007)
- 1925: Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof, pola inĝeniero, nepo de L.L. Zamenhof, esperantisto
- 1926: István Reiff, rumania hungara instruisto, dramisto, folkloristo
- 1928: Jeanne Moreau, franca aktorino
- 1934: András Pócsai, rumania hungara pentristo, instruisto
- 1939: Miklós Péter, rumania hungara reformita pastro, eklezihistoriisto
- 1943: Miguel Ángel Revilla, hispana politikisto kaj prezidento de Kantabrio
- 1950: Richard Dean Anderson, usona aktoro
- 1954: Imre Bokor, rumania hungara muzikinstruisto, popolmuzikisto
- 1969: Ariadna Gil, kataluna aktorino
- 1985: Doutzen Kroes, nederlanda modelino
- 1986: Anna Antal Tövissi, rumania hungara grafikistino
- 1987: Cyril Cinélu, franca kantisto
Mortoj
- 1002: Oto la 3-a, imperiestro de la Sankta Romia Imperio (n. 980)
- 1516: Fernando la 2-a, reĝo de Aragono kaj Kastilio (n. 1452)
- 1622: William Baffin, angla mar-esploristo (n. 1584)
- 1662: Johano Kemény, reganto de Transsilvanio, verkisto (n. 1607)
- 1806: William Pitt, ĉefministro de Britio (n. 1759)
- 1837: John Field, irlanda komponisto kaj pianisto, inventinto de la nokturno (n. 1782)
- 1848: Márk Rózsavölgyi, hungara komponisto, pianisto (n. 1788)
- 1868: János Erdélyi, hungara poeto, folkloristo (n. 1814
- 1873: Károly Péterfi, hungara filozofo (n. 1790)
- 1883: Gustave Doré, franca ilustristo kaj pentristo (n. 1832)
- 1889: Ignacy Domeyko, pola geologo, esploristo de Sudameriko (n. 1802)
- 1925: Szilárd Sztura, hungara estetikisto, tradukisto (n. 1957)
- 1931: Anna Pavlova, rusa baletistino (n. 1881)
- 1940: József Vészi, hungara ĵurnalisto (n. 1858)
- 1944: Edvard Munch, norvega pentristo kaj grafikisto (n. 1863)
- 1956: Alexander Korda, hungara-brita filmreĝisoro juddevena (n. 1893)
- 1957: József Smialy, rumania hungara romkatolika eklezia verkisto (n. 1906)
- 1963: Józef Gosławski, pola skulptisto, medalfaristo, projektanto de moneroj kaj monumentoj (n. 1908)
- 1975: Márton Andrási, hungara aktoro (n. 1912)
- 1976: Paul Robeson, usona aktoro, kantisto, verkisto (n. 1898)
- 1978: Sándor Derzsi, hungara poeto (n. 1919)
- 1989: Géza Boér, rumaniaa hungara poeto (n. 1952)
- 1989: Salvador Dalí, kataluna pentristo (n. 1904)
- 1994: László Soós, hungara verkisto (n. 1913
- 1998: Alfredo Ormando, itala verkisto kaj samseksema aktivulo (n. 1958)
- 2000: József Gréda, hungara poeto, tradukisto (n. 1911)
- 2004: Helmut Newton, germana fotisto (n. 1920)
- 2005: Johnny Carson, usona televida prezentisto kaj humuristo (n. 1925)
- 2006: Adrienne Jancsó. hungara aktorino, deklamistino (n. 1921)
- 2007: Ryszard Kapuściński, pola ĵurnalisto, verkisto kaj poeto (n. 1932)
- 2007: Howard Hunt, CIA-agento, kulpulo en la Watergate-skandalo (n. 1918)
- 2009: Héctor Rossetto, argentina ŝakludisto (n. 1922)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Henriko Suso, germana mistikulo, teologo, dominikano
Tagoj de semajno
La 23-a de januaro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1583 1594 1600 1605 1611 1622 1628 1633 1639 1650 1656 1661 1667 1678 1684 1689 1695 1701 1707 1718 1724 1729 1735 1746 1752 1757 1763 1774 1780 1785 1791 1803 1814 1820 1825 1831 1842 1848 1853 1859 1870 1876 1881 1887 1898 1910 1916 1921 1927 1938 1944 1949 1955 1966 1972 1977 1983 1994 2000 2005 2011 2022 2028 2033 2039 2050 2056 2061 2067 2078 2084 2089 2095;
- Lundo en jaroj: 1584 1589 1595 1606 1612 1617 1623 1634 1640 1645 1651 1662 1668 1673 1679 1690 1696 1702 1708 1713 1719 1730 1736 1741 1747 1758 1764 1769 1775 1786 1792 1797 1804 1809 1815 1826 1832 1837 1843 1854 1860 1865 1871 1882 1888 1893 1899 1905 1911 1922 1928 1933 1939 1950 1956 1961 1967 1978 1984 1989 1995 2006 2012 2017 2023 2034 2040 2045 2051 2062 2068 2073 2079 2090 2096.
- Mardo en jaroj: 1590 1596 1601 1607 1618 1624 1629 1635 1646 1652 1657 1663 1674 1680 1685 1691 1703 1714 1720 1725 1731 1742 1748 1753 1759 1770 1776 1781 1787 1798 1810 1816 1821 1827 1838 1844 1849 1855 1866 1872 1877 1883 1894 1900 1906 1912 1917 1923 1934 1940 1945 1951 1962 1968 1973 1979 1990 1996 2001 2007 2018 2024 2029 2035 2046 2052 2057 2063 2074 2080 2085 2091;
- Merkredo en jaroj: 1585 1591 1602 1608 1613 1619 1630 1636 1641 1647 1658 1664 1669 1675 1686 1692 1697 1704 1709 1715 1726 1732 1737 1743 1754 1760 1765 1771 1782 1788 1793 1799 1805 1811 1822 1828 1833 1839 1850 1856 1861 1867 1878 1884 1889 1895 1901 1907 1918 1924 1929 1935 1946 1952 1957 1963 1974 1980 1985 1991 2002 2008 2013 2019 2030 2036 2041 2047 2058 2064 2069 2075 2086 2092 2097;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1586 1592 1597 1603 1614 1620 1625 1631 1642 1648 1653 1659 1670 1676 1681 1687 1698 1710 1716 1721 1727 1738 1744 1749 1755 1766 1772 1777 1783 1794 1800 1806 1812 1817 1823 1834 1840 1845 1851 1862 1868 1873 1879 1890 1896 1902 1908 1913 1919 1930 1936 1941 1947 1958 1964 1969 1975 1986 1992 1997 2003 2014 2020 2025 2031 2042 2048 2053 2059 2070 2076 2081 2087 2098;
- Vendredo en jaroj: 1587 1598 1604 1609 1615 1626 1632 1637 1643 1654 1660 1665 1671 1682 1688 1693 1699 1705 1711 1722 1728 1733 1739 1750 1756 1761 1767 1778 1784 1789 1795 1801 1807 1818 1824 1829 1835 1846 1852 1857 1863 1874 1880 1885 1891 1903 1914 1920 1925 1931 1942 1948 1953 1959 1970 1976 1981 1987 1998 2004 2009 2015 2026 2032 2037 2043 2054 2060 2065 2071 2082 2088 2093 2099;
- Sabato en jaroj: 1582 1588 1593 1599 1610 1616 1621 1627 1638 1644 1649 1655 1666 1672 1677 1683 1694 1700 1706 1712 1717 1723 1734 1740 1745 1751 1762 1768 1773 1779 1790 1796 1802 1808 1813 1819 1830 1836 1841 1847 1858 1864 1869 1875 1886 1892 1897 1904 1909 1915 1926 1932 1937 1943 1954 1960 1965 1971 1982 1988 1993 1999 2010 2016 2021 2027 2038 2044 2049 2055 2066 2072 2077 2083 2094.