10-a de oktobro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
oktobro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
oktobro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
28 | 29 | 30 | 31 | |||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 10-a de oktobro estas la 283-a tago de la jaro (la 284-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 82 tagoj restas.
Je la 10-a de oktobro okazis, interalie:
Eventoj
- 680: Batalo de Karablo inter soldataro de kalifo de umajadoj kaj taĉmento de la tria imamo de ŝijaistoj Ĥusejn ibn Ali, kiu malvenkis kaj pereis
- 1410: Batalo de Koronovo: venko de pola armeo kontraŭ Ordeno de germanaj kavaliroj
- 1604: Keplero observas supernovaon eksplodantan en la konstelacio Serpentisto.
- 1631: Armeo de Saksio okupis Pragon
- 1776: Pola-hungara-slovaka aventuristo Moric Benjovski iĝis reĝo de Madagaskaro
- 1846: William Lassell malkovris Tritonon, la plej grandan el la lunoj de Neptuno
- 1868: En Kubo eksplodis kontraŭhispana ribelo
- 1882: Banko de Japanio fondiĝis
- 1904: Germana astronomo Paul Götz malkovris asteroidon Herodio
- 1911: Apelo de Tongmenghui kaŭzis ribelon, kiu alkondukis al proklamo de respubliko en Ĉinio
- 1920: Germana astronomo Karl Wilhelm Reinmuth malkovris asteroidon Kordulo
- 1921: Reĝlando de Kurdistano kreiĝis
- 1935: Grekio iĝis monarkio
- 1938: Dum Munkena interkonsento oni decidis transdoni Sudetion al Nazia Germanio
- 1940: Fulgencio Batista iĝis prezidento de Kubo
- Dua mondmilito:
- 1939: Pollando: la unua el amasaj germanaj ekzekutoj de poloj kaj judoj en la Valo de Morto en Bydgoszcz; komandanto de la 8-a germana armeo ordonis sur okupata teritorio forpreni radioricevilojn de poloj kaj judoj; en Varsovio okupada administrejo malpermesis aperigon de polaj gazetoj; germanaj soldatoj bruligis en Radomyśl Wielki sinagogon kun kelkdeko de judoj; en Radom germanoj komencis eldoni gazeton por poloj "Kurieron de Radom"; en Varsovio aperis la unua subtera revuo "Polska żyje" (Pollando vivas), redaktata de poeto kaj prozisto Witold Hulewicz; en Siemianowice fondiĝis konspira organizaĵo Orzeł Polski (Pola Aglo)
- 1940: Pollando: gestapo arestis sur enkorporitaj teritorioj kelkcent membrojn de rezista movado; sovetaj regopovoj forveturigis el internigejo Grjazovec al Moskvo 7 polajn oficirojn, kiujn lokigis en malliberejoj - dum postaj tagoj plej altrangaj funkciuloj de NKVD interparolis kun ili pri kreo de pola divizio en Sovetunio
- 1941: Pola ambasadejo en Sovetunio postulis de soveta registaro konsenton por enigi al Pola Armeo ankaŭ ukrainojn, belorusojn kaj judojn, kiuj loĝis sur orientaj teritorioj de la Dua Respubliko; polico deportis al koncentrejo Treblinka 73 terkultivistojn pro nesufiĉa livero de kontingento
- 1942: Germana submarŝipo U 172 sinkigis apud Kabo de Bona Espero britan ŝipon - pereis 28-membra skipo, 2 arileriistoj kaj 18 pasaĝeroj, pola ŝipo SS Narwik savis ĉ. 1000 sixprompiĝintojn; Vatikano deklaris ke momente ne estas certa pri tio, ĉu informoj de Pollando pri ekstermo de judoj estas fidindaj; germanaj regopovoj malpermesis en Ĝenerala Gubernio al religiaj eklezioj bapti judojn; gestapo ordonis al franciskanoj en Kazimierz Dolny forlasi monaĥejon dum kelkaj horoj; en Nazia Germanio estis 1 340 322 peronoj forveturigitaj de Pollando por trudlaboro
- 1943: Pollando: revenĝe pro agado de partizanoj germanaj ĝendarmoj murdis en Krzewa 7 personojn, en tio vivbruligis 2 virinojn kaj 2 infanojn; de labortendaro apud minejo "Wujek" en Katowice fuĝis 21 sovetajn militkaptitojn; en Tel-Avivo okazis koncerto de pola muziko
- 1944: Pollando: Josif Stalin kaj Winston Churchill kontraktis en Kremlo konfidencan pakton pri disdivido de venontaj influzonoj, i.a. rilate al Pollando kaj Grekio; en germana koncentrejo Aŭŝvico en gasĉambroj pereis ĉ. 800 junaj ciganoj alveturigitaj de koncentrejo en Buchenwald; en Suchedniów aperis la unua konspira skolta revuo "Hejnał"; en Svedio kadre de Semajno de Polaj Infanoj oni kolektis por helpo al Pollando 175 mil de svedaj kronoj kaj 24 tunojn da vestaĵoj
- 1948: Carlos Prío Socarrás iĝis prezidento de Kubo
- 1956: Krakovo: malkovro de la lunoj de Kordylewski
- 1956: Sovetunio: oni komencis produkti personan automobilon Volga
- 1964: Malfermo de la 18-a Somera Olimpiko en Tokio
- 1970: Fiĝioj fariĝas sendependaj de Britio
- 1975: Papuo-Nov-Gvineo aniĝis al UN
- 1977: Amnestio Internacia iĝis laŭreato de la Nobel-premio pri paco
- 1980: En Salvadoro fondiĝis Fronto Farabundo Martí por Nacia Liberigo
- 1982: Papo Johano Paŭlo la 2-a enkanonigis polan monaĥon Maksimilianon Kolbe
- 1983: Jicĥak Ŝamir iĝis ĉefministro de Israelo
- 1993: La PEN-Mondkongreso akceptas la Esperantan PEN-Centron.
- 1995: Ĉe la pola-ukraina landlimo oni malfermis vojan limpasejon Zosin-Ustilug
- 2001: George W. Bush prezentis liston de 22 plej danĝerajn kaj serĉatajn teroristojn
- 2003: Premiero de la usona filmo Kill Bill
- 2005: Pollando: bundz kaj slivovico de Łącko (distrikto Nowy Sącz) eniris liston de tradiciaj manĝaĵoj
- 2006: TTT-eja videospektejo YouTube estis aĉetita de Google kontraŭ 1,65 miljardo de dolaroj
- 2009: Pola prezidento Lech Kaczyński ratifis la Traktaton de Lisbono
- 2010: Nederlandaj Antiloj estis dividitaj je 5 apartaj provincoj de Reĝlando Nederlando
- 2010: En Kirgizujo okazis post ŝanĝo de konstitucio la unua parlamenta balotado kun enkonduko de parlamenta demokratio
Naskiĝoj
- 1560: Jacobus Arminius, nederlanda teologo (m. 1609)
- 1669: Johann Nicolaus Bach, germana komponisto kaj orgenisto el la familio Bach (m. 1753)
- 1731: Henry Cavendish, brita fizikisto kaj kemiisto (m. 1810)
- 1757: Erik Acharius, itala humanisto, poeto, naturalisto, erudiciulo, kuracisto, filozofo kaj botanikisto (m. 1819)
- 1812: János Garay, hungara poeto kaj dramisto (m. 1853)
- 1825: Paulus Kruger, sudafrika politikisto (m. 1904)
- 1830: Isabel la 2-a, reĝino de Hispanio (m. 1904)
- 1834: Aleksis Kivi, finna verkisto (m. 1872)
- 1849: Polikárp László, hungara franciskano, teologo (m. 1891)
- 1858: Ottokár Prohászka. hungara romkatolika ĉefpastro, verkisto (m. 1927)
- 1860: Joan Maragall, kataluna poeto (m. 1911)
- 1861: Fridtjof Nansen, norvega esploristo de Arkto, nobelpremiita (m. 1930)
- 1862: Emil Mayrisch, luksemburga ŝtalindustriisto (m. 1928)
- 1865: Rafael Merry del Val, hispana kardinalo kaj vatikana diplomato (m. 1953)
- 1870: Ivan Bunin, rusa nobelpremiita verkisto (m. 1953)
- 1880: Zoltán K. Adorjáni, hungara verkisto (m. 1933)
- 1883: Béla Uhlyárik, rumania hungara verkisto, publicisto (m. 1955)
- 1892: Ivo Andrić, jugoslava nobelpremiita verkisto (m. 1975)
- 1894: Oszkár Engelberg, rumania hungara kuracisto (m. 1976)
- 1894: Viktor Petrov (Domontoviĉ), ukraina filologo, etnografo, historiisto, verkisto (m. 1969)
- 1895: Lin Yutang, ĉina verkisto kaj inventisto (m. 1976)
- 1898: Eugen Wüster, germana esperantisto (m. 1977)
- 1901: Alberto Giacometti, svisa skulptisto kaj pentristo (m. 1966)
- 1901: Alexandra Márk, hungara verkistino (m. 1991)
- 1903: Karolo de Belgio, regento de Belgio (m. 1983)
- 1909: Péter Kovács, rumania hungara poeto, hungara filologo (m. 1993)
- 1913: Claude Simon, franca nobelpremiita verkisto (m. 2005)
- 1914: Ivory Joe Hunter, usona ritmenbluso kantisto (m. 1974)
- 1915: Harry Sweets Edison, usona ĵaztrumpetisto (m. 1999)
- 1917: Thelonious Sphere Monk, usona ĵazmuzikisto (m. 1982)
- 1924: Ed Wood, usona filmreĝisoro (m. 1978)
- 1925: Wiktor Poliszczuk, kanada politikologo kaj ĵurnalisto pol-ukraindevena (m. 2008)
- 1930: Harold Pinter, angla nobelpremiita verkisto (m. 2008)
- 1930: Yves Chauvin, franca nobelpremiita kemiisto
- 1936: Gerhard Ertl, germana fizikisto kaj nobel-premiito
- 1939: Anikó Deé Nagy, rumania hungara bibliotekistino
- 1942: Olga Murvai, rumania hungara lingvistino, universitata profesorino (m. 2011)
- 1942: Radu Vasile, ĉefministro de Rumanio
- 1945: László Egri, rumania hungara priturisma aŭtoro
- 1946: Kan Naoto, ĉefministro de Japanio
- 1938: István Szilágyi, rumania hungara verkisto, redaktoro
- 1948: Zoltán Barta, rumania hungara instruisto, lokhistoriisto
- 1953: Dániel Lőwy, hungara eseisto, lokhistoriisto
- 1955: Gábor Bíró, rumania hungara pentristo, restarigisto
- 1956: Ágnes Forró, rumania hungara pentristino, grafikistino
- 1957: Takahashi Rumiko, japana mangao-verkistino
- 1965: Rebecca Pidgeon, brita-usona aktorino kaj kantistino
Mortoj
- 644: Paulinus, la unua episkopo de Jorko, Anglio
- 680: Ĥusejn ibn Ali, imamo, nepo de Mahomedo (n. 625)
- 1488: Andrea del Verrocchio, itala artisto (n. 1435)
- 1659: Abel Tasman, nederlanda maristo kaj esploristo (n. 1603)
- 1674: Thomas Traherne, angla poeto kaj religia verkisto
- 1676: Sebastian Knüpfer, germana komponisto (n. 1633)
- 1791: Christian Friedrich Daniel Schubart, germana poeto (n. 1739)
- 1795: László Szentjóbi Szabó, hungara poeto (n. 1767)
- 1827: Ugo Foscolo, itala-greka verkisto (n. 1778)
- 1837: Charles Fourier, franca filozofo, utopia socialisto (n. 1772)
- 1875: Aleksej Konstantinoviĉ Tolstoj, rusia verkisto (n. 1817)
- 1881: Daniele Comboni, itala misiisto en Afriko, sanktulo (n. 1831)
- 1901: Lorenzo Snow, eklezia prezidanto (n. 1814)
- 1914: Karolo la 1-a, la unua reĝo de la reĝlando de Rumanio (n. 1839)
- 1919: Aladár Jékey, hungara poeto (n. 1846)
- 1927: Gustav Weisskopf, usona inventisto, pioniro de aviado (n. 1874)
- 1933: Dezső Sinkovich, rumania hungara insdustriartisto, grafikisto, scenejdekoraciisto (n. 1888)
- 1952: János Koszó, hungara literaturhistoriisto (n. 1892)
- 1970: Édouard Daladier, ĉefministro de Francio (n. 1884)
- 1973: Ludwig von Mises, usona ekonomikisto aŭstradevena, prakseologo (n. 1881)
- 1974: Marie Luise Kaschnitz, germana poetino (n. 1901)
- 1985: Orson Welles, usona aktoro, scenaristo kaj reĝisoro (n. 1915)
- 1985: Yul Brynner, usona aktoro rusdevena (n. 1920)
- 1993: Ota Sklenčka, ĉeĥa aktoro (n. 1920)
- 1994: Zsigmond Ádám, rumania hungara lingvisto (n. 1913)
- 2000: Ferenc Farkas, hungara komponisto (n. 1905)
- 2004: Maurice Shadbolt, novzelanda verkisto (n. 1932)
- 2004: Christopher Reeve, usona aktoro (n. 1952)
- 2007: Ilona Nagy, rumania hungara verkistino (n. 1919)
- 2008: Simon Mol, kameruna verkisto kaj ĵurnalisto (n. 1973)
- 2010: Solomon Burke, usona kantisto kaj komponisto (n. 1940)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Monda Tago de Psika Sano - festata ekde 1992 sub patroneco de Monda Organizaĵo pri Sano
- Nacia tago sur la Fiĝioj, tago de la sendependiĝo (1970)
- Nacia tago en Tajvano, fondiĝo de la Respubliko Ĉinio (1911)
- Romkatolika Eklezio:
- Daniele Comboni, itala misiisto evangelizanta Afrikan kontinenton
- Cassius kaj Gereon, frukristanaj martiroj
Tagoj de semajno
La 10-a de oktobro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Lundo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Mardo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Merkredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
- Vendredo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
- Sabato en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099.