11-a de majo

majo
lu	ma	me	ĵa	ve	sa	di
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31
aranĝo de 2024 tagoj

La 11-a de majo estas la 131-a tago de la jaro (la 132-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 234 tagoj restas.

Je la 11-a de majo okazis, interalie:

Eventoj

• 330: Konstantinopolo (kiu ĝis tiam estis konita kiel Bizanco kaj poste Nova Romo) iĝis la ĉefurbo de la Romia imperio.
• 1189: Germana imperiestro Frederiko la 1-a militiris de Ratisbono al la 3-a krucmilito
• 1258: Reĝo de Francio Ludoviko la 9-a kaj reĝo de Aragono Jakobo la 1-a subskribis traktaton de Corbeil (en Ĉampanjo-Ardenoj)
• 1310: En Francio 54 templanojn estis ŝtiparumitaj pro herezo
• 1573: Henriko la 3-a de franca dinastio Valezianoj iĝis, laŭ libera elekto, la unua reĝo de Pollando - post kelkaj semajnoj fuĝis al Francio
• 1647: Al nuna Novjorko alvenis Peter Stuyvesant, nomumita direktoro de Nova Nederlando
• 1655: Admiralo William Penn aneksis Jamajkon; la insulo transiris de Hispanio al Britio
• 1745: Venko de franca armeo super la aŭstra-angla-nederlanda en batalo de Fontenoy (apud Tournai)
• 1824: Bita armeo atakis Rangonon
• 1850: Itala astronomo Annibale de Gasparis malkovris asteroidon 11 Partenopo
• 1858: Minesoto fariĝis la 32-a ŝtato de Usono.
• 1860: Giuseppe Garibaldi kun mil volontuloj albordiĝis al Sicilio por apogi ribelon kontraŭ burbonoj
• 1867: Luksemburgo plene sendependiĝis (de Nederlando)
• 1883: Franca astronomo Alphonse Louis Nicolas Borrelly malkovris asteroidon Asteropo
• 1891: Dum vizito en Japanio venonta caro de Rusio Nikolao la 2-a estis atakita kaj grave vundita per sabro en kapo fare de policano
• 1904: Usona astronomo George Henry Peters malkovris asteroidon 536 Merapi
• 1918: Formiĝis Nord-Kaŭkaza Montara Respubliko.
• 1931: Premiero de la germana sonfilmo M (Murdisto)
• 1939: Batalo de Halhin Gol komenciĝis
• Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
  • 1940: Germanoj faris en Varsovio stratkaptadon de homoj; en Ĝenerala Gubernio aperis eldonata de germanoj semajnrevuo por poloj "7 Dni" (7 Tagoj); litova kampa juĝejo kondamnis al mortpuno polan loĝanton de Vilno pro distribuo de 25 ekzempleroj de konspira gazeto "Narodowiec" (Naciulo) kaj posedo de laŭvicaj 5
  • Estinta itala konsulo en Varsovio informis papon Pio la 12-a pri germanaj reprezalioj de poloj; ministro pri internaj aferoj de Nazia Germanio malpermesis helpi al militkaptitoj kaj ligi kun ili kontaktojn
  • 1941: Germana polico pafekzekutis en Wiskitno (nun en Lodzo) 14 personojn, revenĝe pro mortigo de germana ĝendarmo
  • Kroataj ustaŝoj forkondukis 373 serbajn loĝantojn de Glina kaj masakris ilin en apuda vilaĝo
  • 1942: Ĉirkaŭ 120 polaj judoj estis mortpafitaj de tri germanoj en geto en Józefów kaj en apuda ŝtonmino; aganta subtere juda maldekstrula kontraŭcionisma partio Bund sendis leteron al pola ekzila registaro en Londono petante mobilizon de Aliancanoj kontraŭ holokaŭsto de judoj; nombro de malliberuloj en la kastelo de Lublin estis 2678; regopovoj de ĜG agnoskis ke el inter 27 mil polaj laboristoj engaĝitaj en armea industrio en Nazia Germanio nur 42 foriris libervole; registaro de ĜG rekomendis forigon de la tekstoj de preĝoj kaj religiaj kantoj aludantaj pri "ne ekzistanta jam pola ŝtato"; estro de Varto-Lando diris pri la pola loĝantaro: Subuloj de Nazia Germanio ricevos nur nutraĵon, veston kaj modestan loĝejon por ebla utiligo kaj daŭrigo de ilia laborforto
  • 1943: Germanoj detruis en Varsovia geto 47 bunkrojn kaj arestis 931 judojn, el kiuj tuj mortigis 53; germana sekureca polico pafekzekutis en distrikto Włoszczowski 92 polojn kaj ĝendarmoj murdis en distrikto Zawierciański 11 partizanojn kaj vivbruligis 2 virinojn; germanoj murdis kapitanon Mikołaj Arciszewki, organizanton de unu el spionagentejoj en ĜG; en Lublinio Odilo Globocnik ordonis kampanjon serĉi "germanan sangon"; membroj de Popola Gvardio elvojigis germanan armean trajnon inter Skierniewice kaj Żyrardów
  • Ministroj en pola registaro en ekzilo avertis letere generalon Władysław Sikorski antaŭ firiro al Proksima Oriento
  • 1944: La kvara kaj fina atako dum la batalo de Monte Cassino komenciĝis, kiun finfine konkeris polaj soldatoj komandataj de generalo Władysław Anders; germana polico pafmortigis: en Varsovio pli ol 100 polojn kaj judojn, en Kielce 40 kaj en ties distrikto 9, revenĝe pro mortigo de germana soldato, kaj en Żelazna 5; al koncentrejo Ravensbrück alvenis transporto de 57 polinojn de Varsovio; en Varto-Lando funkciis 311 gildoj
  • Sovetunio ekdecidis pri deportado de Krime-tataroj al Uzbekujo
  • 1945: Polaj Aviadilaj Linioj rekomencis flugadon eksterlanden; Ruĝa Armeo festante venkon super la Nazia Germanio en la tagoj 8-11 de majo detruis Malnovan Urbon en Legnica, liberigitan jam februare 1945
  • Rekognoska taĉmento de la pola Unua Kirasita Korpuso atingis Čakovice apud Prago kaj tie finis sian batalagadon - tio estis la lasta militista operaco de poloj en la dua mondmilito
• 1949: Siamo renomiĝis Tajlando.
• 1949: Israelo aniĝis al la Unuiĝintaj Nacioj
• 1958: Malkovro en la Reĝa Parko Łazienki de la Monumento al Frederiko Ŝopen en Varsovio - rekonstruita post la dua mondmilito
• 1960: Germana-nazia militkrimulo Adolf Eichmann estis forkaptita de Mosado en Argentino kaj forveturigita al Israelo
• 1974: En tertremo en ĉinaj provincoj Junano kaj Siĉuano 1423 personoj pereis kaj ĉ. 1600 vundiĝis
• 1980: Pola stangoaltsaltisto Władysław Kozakiewicz en Milano akiris mondrekordon en stanga altsalto (5,72 m)
• 1982: En Poznań funkciuloj de milico arestis kaj batis mezlernejanon Piotr Majchrzak - unu el la plej junaj viktimoj de la milita stato en Pollando kiel Emil Barchański
• 1993: Papo Johano Paŭlo la 2-a malfermis beatigan proceson de papo Paŭlo la 6-a
• 1997: Garri Kasparov malgajnis matĉon kun ŝak-komputilo Deep Blue
• 2000: Loĝantaro de Barato atingis miliardon
• 2007: Montenegro iĝis la 47-a membro de Konsilio de Eŭropo
• 2008: Parlamentan baloton en Serbio gajnis Demokratia Partio de Boris Tadić
• 2009: Suspektita pri militkrimoj 89-jara ukraino Ivan Demjanjuk estis haltigita en sia domo en Klevlando kaj tuj deportita al Germanio
• 2010: David Cameron iĝis ĉefministro de Britio
• 2011: En tertremo en hispana urbo Lorko 9 personoj pereis kaj 293 vundiĝis
• 2013: 52 personoj pereis kaj 140 vundiĝis rezulte de eksplodo de du aŭtomobiloj-kaptiloj en la turka urbo Reyhanlı, proksime al la siria landlimo

Naskiĝoj

• 483: Justiniano la 1-a, imperiestro de la Bizanca Imperio, kiu ĝin disflorigis (m. 564)
• 1715: Johann Gottfried Bernhard Bach, germana argenisto (m. 1739)
• 1720: Münchhausen, fama germana aventuristo (m. 1797)
• 1722: Peter Camper, nederlanda anatomo (m. 1789)
• 1811: Chang kaj Eng Bunker, siamaj dunaskitoj (m. 1874)
• 1815: Richard Ansdell, angla pentristo specialiĝinta pri oleopentraĵoj de bestoj (m. 1885)
• 1827: Jean-Baptiste Carpeaux, franca skulptisto, pentristo kaj desegnisto (m. 1875)
• 1848: Bernhard Stade, germana teologo kaj fakulo biblia (m. 1906)
• 1858: János Hoós, hungara komponisto (m. 1937)
• 1864: Ethel Lilian Voynich, angla verkistino kaj muzikistino (m. 1960)
• 1881: Theodore von Kármán, hungara-usona esplorinĝeniero (m. 1963)
• 1881: Pál Szász, rumania hungara politikisto (m. 1954)
• 1882: Endre Gaál, hungara advokato, redaktoro (m. 1950)
• 1885: Gábor Rajnai, hungara aktoro (m. 1961)
• 1887: Paul Wittgenstein, usona pianisto aŭstridevena (m. 1961)
• 1892: Margaret Rutherford, brita aktorino (m. 1972)
• 1896: Hilda Dresen, estona esperantista poetino (m. 1981)
• 1899: Károly Jódy, rumania hungara aktoro, teatrestro, komponisto (m. nekonta]
• 1899: Sára Salkaházi, slovaka monaĥino kaj savinto de judoj dum la dua mondmilito (m. 1944)
• 1901: Rose Ausländer, germana poetino (m. 1988)
• 1904: Salvador Dalí, kataluna superrealisma artisto, ekscentrulo (m. 1989)
• 1905: Miklós Bodoni, rumania hungara poeto (m. 1931)
• 1914: Jaroslav Švarc, ĉeĥa soldato de la dua mondmilito (m. 1942)
• 1914: Anatolij Ufimcev, kazaĥa-soveta ŝakmajstro (m. 2000)
• 1916: Camilo José Cela, hispana Nobelpremiita verkisto galeg-britdevena (m. 2002)
• 1918: Richard Feynman, usona fizikisto juddevena, laŭreato de Nobel-premio pri fiziko, kunkreinto de la kvantuma elektrodinamiko, populariganto de scienco (m. 1988)
• 1929: Mihály Heinrich Péter, rumania hungara kuracisto
• 1930: Edsger Dijkstra, nederlanda pioniro de komputado (m. 2002)
• 1930: Gyula Heinrich, rumania hungara inĝeniero
• 1936: László Szilveszter, rumania hungara ĵurnalisto, tradukisto (m. 2007)
• 1936: Carla Bley, usona muzikistino, reprezentantino de avangarda ĵazo
• 1938: Tibor Mandula, rumania hungara ĵurnalisto, lokhistoriisto
• 1940: Ivan Slavkov,bulgara sportentreprenisto (m. 2011)
• 1942: József Horák, rumania hungara kemiisto
• 1949: János Miklós, rumania hungara pentristo
• 1952: Renaud Séchan, franca kantisto kaj muzikisto
• 1963: Natasha Richardson, brita aktorino (m. 2009)
• 1965: Zoltán Zenglitczky, rumania hungara/hungara reĝisoro, kameraisto, fotisto (m. 1997)
• 1967: Zsolt Fekete, rumania hungara fotisto
• 1972: Jan Ołdakowski, pola politikisto, kunfondinto kaj direktoro de Muzeo de la Varsovia Ribelo
• 1976: Sándor Varga, rumania hungara aktoro
• 1978: Laetitia Casta, franca film-teatra aktorino
• 1981: Nadija Savĉenko, ukraina armea pilotino-navigistino batalanta kun orientukrainaj separistoj, membrino de la Verĥovna Rada kaj delegitino de Parlamenta Asembleo de la Konsilio de Eŭropo, heroo de Ukrainio
• 1983: Orsolya Veress, rumania hungara operkantistino
• 1983: Holly Valance, aŭstralia aktorino kaj kantistino serbodevena

Mortoj

• 1034: Mjeŝko la 2-a, reĝo de Pollando el dinastio Piastoj (n. 990)
• 1304: Ghazan, reganto de Irano el mongola dinastio (n. 1271)
• 1686: Otto von Guericke, germana fizikisto (n. 1602)
• 1694: Elisabeth Lemmerhirt, patrino de Johann Sebastian Bach (n. 1644)
• 1778: William Pitt, ĉefministro de Britio (n. 1708)
• 1780: Nicolás Fernández de Moratín, hispana poeto, dramisto kaj prozisto (n. 1737)
• 1838: Jędrzej Śniadecki, pola kuracisto, biologo, kemiisto (malkovrinto de nova metalo) kaj filozofo, frato de Jan Śniadecki (n. 1768)
• 1849: Juliette Récamier, franca gvidantino de literatura salono (n. 1777)
• 1849: Otto Nicolai, germana komponisto (n. 1810)
• 1857: Eugène-François Vidocq, franca skanalisto kaj detektivo (n. 1775)
• 1859: Johano de Aŭstrio, aŭstra arkiduko kaj feldmarŝalo (n. 1782)
• 1871: John Herschel, angla astronomo daŭriganta laborojn de sia patro William Herschel, kreinto de terminoj negativo, malnegativo kaj fotografio, kies pioniro estis (n. 1792)
• 1891: Alexandre Edmond Becquerel, franca fizikisto, kunmalkovrinto de la fotoelektra efiko (n. 1820)
• 1905: György Ember, hungara poeto, tradukisto (n. 1845)
• 1905: Simeon Ráduly, hungara literatur- kaj muzikhistoriisto (n. 1872)
• 1914: Daniel De Leon, usona socialisto kaj sindikatisto juddevena (n. 1852)
• 1916: Max Reger, germana komponisto kaj orgenisto (n. 1873)
• 1916: Karl Schwarzschild, germana pioniro de astrofiziko (n. 1873)
• 1927: Juan Gris, hispana pentisto, reprezentanto de kubismo (n. 1887)
• 1947: Sándor Gárdos, hungara ĵurnalisto, eseisto (n. 1892)
• 1962: Jenő Kócsy, hungara redaktoro, ĵurnalisto (n. 1895)
• 1973: Lex Barker, usona aktoro (n. 1919)
• 1976: Alvar Aalto, finnlanda arkitekto, projektinto de Aalto-Teatro (n. 1898)
• 1981: Bob Marley, jamajka regeisto, membro de la Rastafaria movado (n. 1945)
• 1988: Kim Philby, brita sekretagento kaj spiono de soveta NKVD kaj KGB, membro de la Kembriĝa Kvinopo (n. 1912)
• 1992: Emil Kolozsvári Grandpierre, hungara verkisto (n. 1907)
• 2000: José Dutra Mendes, brazila esperantisto, prezidanto de Cearaa Esperanto-Asocio (n. 1913)
• 2001: Douglas Adams, brita verkisto, konata de La Petveturista Gvidlibro pri la Galaksio (n. 1952)
• 2004: Ku Sang, korea poeto (kandidato por Nobel-premio) (ur. 1919)
• 2009: Abel Goumba, centrafrika politikisto (n. 1926)
• 2015: Jef Geeraerts, flandra verkisto kaj oficisto en Belga Kongo (n. 1930)
• 2016: Pál Réz, hungara literaturhistoriisto, tradukisto, redaktoro (n. 1930)

Specialaj tagoj kaj festoj

• Ortodoksismo: Abgar la 5-a, Cirilo kaj Metodo
• Hungario: Fresto de la urbo Miskolc

Tagoj de semajno

La 11-a de majo estas (laŭ gregoria kalendaro):

• Dimanĉo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
• Lundo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
• Mardo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
• Merkredo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
• Ĵaŭdo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
• Vendredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
• Sabato en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097.

---