17-a de majo

majo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

La 17-a de majo estas la 137-a tago de la jaro (la 138-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 228 tagoj restas.

Je la 17-a de majo okazis, interalie:

Eventoj[redakti | redakti fonton]

352: Libero iĝis papo
884: Hadriano la 3-a iĝis papo
1101: Reĝo de Jerusalemo Baldueno la 1-a konkeris Cezareon Apudmaran
1257: Rikardo kroniĝis kiel reĝo de Germanio
1410: Johano la 23-a iĝis kontraŭpapo
1529: Germanio: en Halle oni decidis konstrui Marienkirche komencante de detruo de la du najbaraj preĝejoj
1557: Pollando: Augustów iĝis urbo
1602: Dum pola-sveda milito la pola-kozaka armeo konkeris fortreson Fellin
1606: En Moskvo okazis nupto inter caro Falsa Demetrio la 1-a kaj polino Marina Mniŝek
1642: Francoj fondis fortikaĵon Ville-Marie - nun Montrealo
1656: Rusa carlando deklaris militon kontraŭ Svedio
1673: Jacques Marquette kaj Louis Jolier ekvojaĝis laŭ riveroj kaj lagoj de Usona Mez-Okcidento
1724: Islando: dum erupcio de vulkano Krafla, formiĝis vulkana kratero kun diametro de 320 metroj
1792: Novjorka Borso estis fondita
1809: Francio: Napoleono Bonaparte ordonis aneksi Papan Ŝtaton por la Unua Imperio
1814: Post fino de la persona unio de Danio-Norvegio, Norvegio akiris sian konstitucion, alprenitan de Konstitucifara asembleo en Eidsvoll, kiun jardekojn poste Karl Marx nomos la plej demokrata en la moderna Eŭropo
1849: Misurio: granda incendio de la urbo Sankta Luiso
1860: Munkeno: germana sporta klubo TSV 1860 München refondiĝis
1863: En Horki apud Kobrin komenciĝis unua batalo de la Januara ribelo kontraŭ la Rusia Imperio, kiun partoprenis polaj trupoj subestre de generalo Romuald Traugutt
1864: Premiera plenumo de la himno de Norvegio Jes, ni amas ĉi landon
1865: Parizo: Internacia Telegrafia Asocio fondiĝis (nun Internacia Telekomunika Unio)
1875: Usono: en Louisville okazis unua Kentukia Ĉevalvetkuro
1882: Plena suna eklipso videbla en Norda Afriko, Okcidenta Azio kaj Ĉinio
1890: Opero Cavalleria rusticana de Pietro Mascagni inaŭguris en Romo la italan verismon
1900: Usono: en Ĉikago oni eldonis infanan libron La mirinda sorĉisto de Oz
1900: Brita-bura milito: britaj trupoj alvenis kun helpo, al sieĝita de buroj dum 217 tagoj, urbo Mahikeng
1901: Plena suna eklipso videbla sur la Hinda Oceano
1902: Alfonso la 13-a kroniĝis kiel reĝo de Hispanio
1902: Grekaj arkeologoj malkovris Meĥanismon de Antikithera por kalkuli situon de astroj - ĝi povus esti konsiderata kiel mekanika analoga komputilo de Antikva epoko
1913: En Londono estis subskribita pactraktato inter la landoj de Balkana Ligo (Bulgario, Serbio, Grekio kaj Montenegro) kaj la Otomana Imperio, finanta la Unuan Balkanan Militon
1914: Laŭ Protokolo de Korfuo Albana Princlando oficiale agnoskis Nordan Epiron kiel aŭtonoman regionon
Unua mondmilito
- 1915: Germanoj haltigis ofensivon de rusoj apud Jarosław; lasta registaro de la Liberala Partio de Britio (ĉefministro H. H. Asquith) estis faligita
1919: En Rusio oni anoncis ŝtatigon de preĝejaj kaj monaĥejaj posedoj de la Rusa Ortodoksa Eklezio
1920: Inaŭgura flugo de la nederlanda Reĝa Aviada Kompanio
1920: Soveta-Pola Milito: Ĉefkomandanto Józef Piłsudski ordonis krei la Nordan Fronton
1925: Tereza de Lisieux estis kanonizita de papo Pio la 11-a
1926: Wilhelm Marx iĝis kanceliero de la Vajmara Respubliko
1928: La 9-a Somera Olimpiko komenciĝis en Amsterdamo
1930: En Nov-Jorko oni komencis konstrui Rockefeller Center, la plej grandan komercan komplekson de konstruaĵoj en la mondo
1933: Norvegio: faŝisma politika partio Nasjonal Samling fondiĝis
1939: Brita mandato Palestino: rezulte de arabaj premoj Britio anoncis t.n. Blankan Libron, permesantan alvenon de apenaŭ 15 mil judaj setliĝontoj al Palestino dum 5 jaroj
1939: Dua Pola Respubliko: Wincenty Witos, kelkajn semajnojn post reveno el ekzilo, reelektiĝis prezidanto de Popola Partio
Dua mondmilito
- 1940: Germana okupado de Pollando: kadre de Intelektul-kampanjo, en Grandpolujo Gestapo arestis polojn, kiuj antaŭmilite aktivis politike kaj deportis ilin al koncentrejoj; germanaj regopovoj amase deportis polan loĝantaron de la distrikto Sieradzki; Germana armeo sen batalo okupis Bruselon
- 1941: en Varsovio Gestapo arestis plurajn gvidantojn de konspira Nacia Partio; Nord-Afrika kampanjo: sensukcesa 3-taga brita atako lime de Egiptio kaj Libio finiĝis - oni ekregis nur montpasejon Halfaja
- 1942: Gestapo murdis grupon de aktivuloj en la Varsovia geto; en malliberejo en Katowice hitleranoj senkapigis 9 polojn; dum ekstermo de du polaj vilaĝoj taĉmento de SS en Siedliszcze kaj Tuhanie pafmortigis 26 personojn; Orienta Fronto: ĉe suda linio germanaj 17-a Armeo kaj 1-a Kirasita Armeo kontraŭatakis al soveta enpenetro en Izjum-regiono (Ĥarkiva provinco) - kontraŭofensivo de Wehrmacht en la Dua Batalo de Ĥarkovo komencita
- 1943: En koncentrejo Majdanek germanoj gasumis 151 infanojn; Gestapo pafmortigis en Żarnowiec 40 personojn - venĝe grupo de Popola Armeo atakis gardejon de blua polico; Volinia masakro: komandejo de Pola Enlanda Armeo en Lvovo ordonis aranĝi memdefendon en vilaĝoj kaj setlejoj kontraŭ atakoj de ukrainoj; Pola Rezistomovado en Ĝenerala Gubernio entreprenis 121 kontraŭgermanajn agojn; membroj de Kamparanaj Batalionoj detruis nokte de la 16-a/17-a de majo dokumentojn en 11 el 13 komunumaj oficejoj en distrikto Krasnostawski
- 1944: Germana polico pafmortigis en antaŭurbo de Chełm kelkdekon da personoj, en Nowy Sącz 17 loĝantojn de Mszana Dolna, kaj aliloke 5 personojn; Batalo de Monte Cassino: Dua Pola Korpuso kune kun Aliancanoj eniris la 5-an atakon en regiono Montokasino; Birma Fronto: ĉinaj trupoj komandataj de generalo Joseph Stilwell ekatakis Mjiĉina; Pacifiko: trupoj de usona 6-a Armeo okupis Vejkinsulon
1945: Dua soveta okupado de Pollando: en vilaĝo Klichy apud Brańsk NKVD murdis 27 soldatojn de la Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando kaj 3 vilaĝanojn; en Podlaĥio en batalo kontraŭ reprezalioj de operaca grupo de NKVD, apogata de polaj komunistoj el Bielsk Podlaski, mortfalis 23 soldatoj de Nacia Militista Unuiĝo kaj 3 civiluloj; Delegito de Registaro pri la Lando Stefan Korboński kaj Konsilio de Nacia Unueco en alvoko al poloj anoncis kreon de demokratia provizora registaro kaj alvokis al kontraŭstaro kontraŭ kunlaborismaj strukturoj "el Lublin”, atento pri provokoj al armita batalo kaj petis junularon, fuĝinta al arbaroj antaŭ soveta teroro, al reveno "por la normala vivo"
1947: Post renegocado de kontrakto kun fabrikantoj de la parfumo Chanel n-ro 5, Coco Chanel ricevis parton de dummilitaj profitoj pro la vendo, iĝante unu el la plej riĉaj virinoj en la mondo
1948: Sovetunio oficiale agnoskis Israelon
1953: En Varsovio komenciĝis la 10-a Eŭropa Ĉampioneco pri Boksado
1954: Usono abolis rasan segregacion en publikaj lernejoj
1963: Nacia Parko Gigantmontaro kreiĝis en Ĉeĥio
1970: Thor Heyerdahl eknavigis de Maroko trans Atlantikan Oceanon sur fragmita floso Ra II
1972: Federacia Parlamento ratifis la pakton Pola Popola Respubliko-Federacia Respubliko Germanio pri agnosko de la nova pola-germana landlimo laŭ la riveroj Odra kaj Neiße
1972: Membroj de la itala eksterparlamenta organizaĵo Daŭra Lukto murdis en Milano Luigi Calabresi
1973: Oni komencis televide prezenti enketadon de senata komisiono pri la skandalo Watergate
1980: En Sud-Koreio oni enkondukis militjuron - masakro de ĝis 2 mil personoj en Kŭangĵuo
1981: En Varsovia Politekniko finiĝis la unua Tutpollanda Foiro de Samizdatoj, organizita de la Sendependa Asocio de Studentoj - oni prezentis ekspozicion de ĉ. 500 titoloj
1984: Pollanda Olimpika Komitato sekvis sovetan decidon kaj ne sendis polajn sportistojn al la 23-a Somera Olimpiko en Los-Anĝeleso
1990: Samseksemo estis forigita de la listo de mensmalsanoj laŭ la Klasifiko Internacia de Malsanoj
1990: Litovio: Muzeo de Hejma kato estis fondita en Šiauliai
1991: Tim Berners-Lee oficiale prezentis en CERN agmanieron de la Tut-Tera-Teksaĵo
1992: Beatigo de Josemaría Escrivá de Balaguer, fondinto de Opus Dei
1995: Jacques Chirac fariĝis prezidento de Francio
1995: Malaperigo de Gedhun Choekyi Nyima, 11-a reenkarniĝo de la panĉen-lamao
1996: En Italio ekfunkciis unua registaro de Romano Prodi
1997: Laurent Kabila proklamas sin prezidanto de Zairio, kiun li renomis al Demokrata Respubliko Kongo (post Unua Konga Milito kontraŭ Mobutu Sese Seko)
1999: SETI: en Usono ekfunkciis SETI@home, la projekto de volontula komputado pri serĉado de ekstertera inteligento
2004: Japana registaro asignis 48 milionojn da enoj al Litovia Muzika kaj Teatra Akademio por novaj muzikaj instrumentoj
2007: François Fillon iĝis ĉefministro de Francio
2007: Amasa atako de retpiratoj kontraŭ Estonio komenciĝis - oni blokis servilojn kaj paĝojn de la Parlamento de Estonio, bankoj kaj aliaj institucioj
2009: Dalia Grybauskaitė elektiĝis prezidentino de Litovio
2009: Svedo Markus Persson publikigas unuan version de Minecraft - videoludo pri konstruado, tradukita i.a. al Esperanto
2010: Barato: 44 policanoj pereis en embusko de naksalitoj en subŝtato Ĉhatisgaro
2016: En serio de ok teroristaj atencoj en Bagdado 101 personoj pereis kaj ne malpli ol 194 vundiĝis
2019: Ŝintoo-Festivalo komenciĝas en Tokio
2022: Invado de Rusio en Ukrainion:
- Nokte oni informis pri evakuo, sub protekto de UN kaj Ruĝa Kruco, de pli ol 260 soldatoj el Mariupolo al estinta punlaborejo Olenivka, kontrolata de Donecka Popola Respubliko, en tio 53 al malsanulejo en Novoazovsk - ili estos interŝanĝitaj kontraŭ rusiaj militkaptitoj, tamen intertempe montriĝis ke ili povas esti enketataj pro "militkrimoj"; post noktomezo 4 rusaj raketoj detruis fervojan infrastrukturon apud Javoriv, 2 estis pafalterigitaj super Lvivo — laŭ rusa ministerio pri nacia defendo estis likvidita rezervistaro kune kun eksterlandaj armiloj, sendotaj al Donbaso; oni informis pri mortigo de Sergei Carkov, komandanto de kaŝpafistoj, kies entombigo okazis la 10-an de aprilo; ukrainoj eksplodigis digon por malfaciligi atakojn al Lisiĉansk kaj Severodoneck
- Dum inaŭguro de la 75-a Festivalo de Cannes prezidento de Ukrainio Volodimir Zelenskij alvokis filmistojn ne esti indeferenta kontraŭ la rusa agreso: "oni bezonas novan Ĉaplin, kiu pruvos, ke la kino ne estas muta"