Morto kaj ŝtata enterigo de Fidel Castro

El Vikipedio, la libera enciklopedio
La 2a de decembro 2016, atendante la funebron de Fidel Castro.
La funebra ĉerketo de Fidel Castro, kovrita per kristalo, faris kvartagan veturon tra Kubo.

La eksa Prezidento de Kubo, Fidel Castro mortis pro naturaj kialoj je 22:29 (UTC-5) en la vespero de la 25-a de novembro 2016. Lia frato kaj tiam Prezidento Raúl Castro, anoncis lian morton per elsendo en ŝtata televido.[1] Internaciaj reagoj sekvis, ĉefe per Twitter. Plejpartoj de reagoj estis de laŭdo, kun la escepto de registaraj oficialuloj de Francio, Britio kaj la parlamento de Usono. Kelkaj kubusonanoj en Miamo, Florido, festis la okazon.[2]

Fono[redakti | redakti fonton]

En aprilo 2016, Castro diris al la Komunista Partio: "mi estos 90-aĝa baldaŭ. Baldaŭ, mi estos kiel ĉiuj la aliaj. La tempo venos por ni ĉiuj, sed la ideoj de la kubaj komunistoj restos kiel pruvo sur ĉi tiu planedo ke se ili estas laboritaj kun fervoro kaj digno, ili povas produkti la materialajn kaj kulturajn bonojn kiujn homoj bezonas kaj ni devas batali senhalte por akiri ilin."[3] En februaro 2016, lia pli maljuna frato Ramón estis mortinta ĉe la aĝo de 91.

Enterigo[redakti | redakti fonton]

Post la morto de Fidel, lia frato Raúl Castro anoncis: "Laŭ la volo esprimita de kamarado Fidel, lia korpo estos cindrigita dum la fruaj horoj" de 26 novembro 2016.[4]

La ĉerketo portanta liajn cindrojn restos en katafalko por ke kubanoj povu omaĝi Castron ĉe la Monumento al José Martí en Havano de la 28-a ĝis la 29-a de novembro kun amaskunveno planita ĉe la Placo de la Revolucio je la 19:00 de la 29-a de novembro. De 29-a de novembro ĝis la 3-a de decembro la skatolo portanta liajn cindrojn veturos 900-kilometran vojon al Santiago de Kubo, spurante retrovojn en la "Libereca Karavano" de januaro 1959, kiam Castro kaj liaj ribeluloj ekregis la landon. La 3-an de decembro je la 19:00 amasa renkontiĝo okazos ĉe Placo Antonio Maceo en Santiago de Kubo kaj la sekvanta tago, 4-a de decembro, la entombigo de la cindroj de Castro okazos ĉe Santa Ifigenia tombejo en Santiago de Kubo, kie ankaŭ kuba nacia heroo José Martí estas entombigita.[5][6]

Aliaj omaĝoj[redakti | redakti fonton]

Bolivio dekretis sep tagojn de nacia funebro.[7] Nordkoreio deklaris periodon tri-tagan por funebri.[8]

Monumentoj je la nomoj de Castro estis farita en lokoj ekster Kubo: En Venezuelo, ceremonio estis tenita ĉe Monto Barako, kie Prezidento Nicolás Maduro alparolis amason la 27-an de novembro: "Viroj kaj virinoj de ĉi tiu granda Latinameriko kaj Kariba hejmlando! Fidel kaj (Hugo) Chávez, kiuj estas jam kune tie en la ĉielo de la justuloj, estas pli estontaj ol io ajn alia en la bataloj kiujn oni alfrontas hodiaŭ. Kaj mi certas ke ili havas nur unu destinon: la definitiva venko de iliaj ideoj. Longe vivu la eterna memoro de Fidel Castro. Longe vivu la ekzemplo de la martiroj. Longe vivu la heredaĵo de Hugo Chavez." En Bolivio, Prezidento Evo alparolis ĉe Ivirgarzama en Cochabamba dirante ke la batalo de Castro ne estis nur por kubanoj kaj latinamerikanoj, sed "por la homoj de la mondo kiuj batalas por mema liberiĝo." Li cetere donis tributon al "homo" kiu "donis lian vivon por la homoj de la mondo." En Kito, Ekvadoro, la statuo de Castro estis fokusa punkto kiam homoj ankaŭ kolektiĝis ekster la Nacia Teatro en omaĝo. Priplorintoj ankaŭ subskribis libron de kondolencoj ĉe la kuba ambasadejo, dum koncerto estis organizita ekster la Domo de Kulturo, kie Castro unufoje vizitis.

Proksimume 500 homoj ankaŭ kolektiĝis ĉe la kuba ambasadejo en Meksikurbo. Vjetnama Prezidento Tran Dai Quang, kiu estis la lasta ŝtatestro kunvenanta kun Castro en Kubo kaj Ĉefministro Nguyen Xuan Phuc montris siajn respektojn ĉe la kuba ambasadejo en Hanojo la 28-a de novembro omaĝe al Castro. Centoj da aliaj Vjetnamoj ĉeestis la ceremonion kaj alportis florojn al la ambasadejo. Ankaŭ en Kaburbo estis omaĝo en konsidero de la kontraŭ-apartisma sento de Castro solidare kun Nelson Mandela.[9]

Reagoj[redakti | redakti fonton]

Kubaj[redakti | redakti fonton]

Che-statuo en Santa Clara, Kubo, kun lia populara frazo "¡Hasta la victoria siempre!" (Venken, ĉiam!)

Prezidento Raúl Castro anoncis per nacia televido: "La ĉefkomandanto de la kuba revolucio forpasis je 22:29 (UTC-5) ĉivespere."[10] Li memoris fine de lia parolado: "¡Hasta la victoria siempre!" ("Venken, ĉiam!")[11]

La Konsilio de Ŝtato de la Respubliko de Kubo deklaris naŭ tagojn de nacia funebro de 06:00 de 26-a novembro ĝis 12:00 de 4-a de decembro. Komunikaĵo legita: "Dum la funebranta periodo, ĉiuj publikaj eventoj kaj aktivecoj ĉesos, la nacia flago flugos ĉe duon-alte sur publikaj konstruaĵoj kaj ĉe militistaj servoj kaj televido kaj radio elsendos informajn, patriotajn kaj historiajn programojn."[6][12] Tio ĉi inkluzivas la prokraston de la granda militista parado por celebri la 60an datrevenon de la alteriĝo de la jakto Granma kaj Tago de Armitaj Fortoj en la Placo de Revolucio je unu monato de la 2-a decembro al 2-a januaro 2017.[13] Ministro pri Eksterlandaj Aferoj Bruno Rodríguez Parrilla interrompis viziton al la Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj.[14]

La ambasadejo en Usono anoncis skribe: "Ĝis ĉiam, Komandanto! Ĉi 25-a Nov, je la 10:29 p.t.m. La Ĉefkomandanto de la kuba revolucio Fidel Castro Ruz pasis for." Ĝi ankaŭ poŝtis bildon kie legeblis: "Hasta Siempre, Commandante."[6]

Internacie[redakti | redakti fonton]

Supernacie[redakti | redakti fonton]

  •  Eŭropa Unio - Prezidento de la Eŭropa Komisiono Johano Klaŭdo Juncker eldonis komunikaĵon en kiu transdonis kondolencojn al la familio de Castro kaj la homoj de Kubo. Li atentigis ke la morto de Castro signifis ke la mondo perdis viron kiu estis heroo por multaj sed kies heredaĵo estos juĝita de historio.[15] Alta Reprezentanto de la Unio por Fremdaj Aferoj kaj Sekureca Politiko Federica Mogherini diris ke Castro estis "viro de persistemo kaj historia figuro" kaj ke lia morto venis kiam Kubo alfrontis "tempojn de grandaj defioj kaj necertecoj." Ŝi aldonis ke rilatoj daŭre kreskos.[16]
  • UNASUR - Ĝenerala Sekretario Ernesto Samper diris: "la ideoj de Fidel devus esti reviziita en maratono fare de la latinamerikaj homoj."[14] Li cetere laŭdis Castron kiel "la plej grava ŝtatisto en 20a jarcenta Latinameriko" kaj iu kiu "instruis al ni la valoron de libereco kaj la profundan signifon de la koncepto de suvereneco."[17] Samper ankaŭ diris ke Castro estos porĉiame "modelo de revolucio, de kohereco kaj malkaŝemeco" kaj reliefigis pli lastan konvinkiĝon de Castro ke Kubo "ne devis eksporti armitan revolucion sed doktorojn kaj instruistojn."[18]
  • Unuiĝinta Naciaro - Ĝenerala Sekretario Ban Ki-moon esprimis ekde Aŝgabato, Turkmenio: "Dum ĉi tiu tempo de nacia funebro, mi proponas la subtenon de la Unuiĝinta Naciaro labori apud la homoj de la insulo. Sub la gvido de eksa Prezidento Castro, Kubo faris antaŭenigojn en la kampojn de edukada legokapablo kaj sano. Mi esperas ke Kubo daŭre antaŭeniros sur vojo de reformo kaj pli granda prospero. Li lasis gravan premsignon sur sia lando kaj sur tutmonda politiko. Liaj revoluciaj idealoj lasis malmultajn indiferentaj. Li estis forta voĉo por socia justeco en tutmondaj diskutoj ĉe la UN-Ĝenerala Asembleo kaj internaciaj kaj regionaj forumoj."[6]

Ŝtatoj[redakti | redakti fonton]

Afriko
  • Alĝerio - Prezidento Abdelaziz Bouteflika esprimis siajn kondolencojn kaj ankaŭ anoncis ok-tagan nacian funebran periodon.[19]
  • Angolo - Prezidento José Eduardo dos Santos esprimis siajn kondolencojn kaj aldonis ke Castro estis figuro "de transcenda historia graveco, kiu lasis sian markon sur sia epoko pro la rolo kiun li ludis en sia lando kaj en la granda transformo de homaro, pro tio ke la bonfarto de libereco, socia justeco kaj disvolviĝo. Li cetere esprimis sian dankemon pro "la solidareco kiun Kubo proponis al la lukto de koloniitaj gentoj, precipe al la angolanoj" li krome priatentigis la kontribuon de Kubo al la suvereneco kaj teritoria integreco de Angolo" reziste al "la agreso de la tiam rasisma reĝimo de Sud-Afriko."[20]
  • Burundo - Prezidento Pierre Nkurunziza proponis siajn kondolencojn al Raul Castro kaj al la homoj de Kubo. Li ankaŭ salutis Castro-n kiel "granda gvidanto."[21]
  • Ganao - Prezidento John Dramani Mahama skribis: "Kamarado Fidel Castro porĉiame restos en niaj koroj kaj mensoj - li helpis formi la mondon!"[22]
  • Kenjo - Prezidento Uhuru Kenyatta laŭdis Castro-n kiel "legenda libereca batalanto" kaj deklaris: "Fidel Castro sukcese gvidis revolucion inspirita de lia devota vizio pri libera, justa kaj prospera Kubo. Lia sukceso ne haltis ĉe la revolucio; lia registaro sukcese efektivigis sociajn politikojn kiuj daŭre donis la plej bonajn sociajn servojn al ĉiuj la kubanoj. […] Restas ni nun kun lia heredaĵo kaj devontigo daŭrigi la lukton por la ekonomia liberigo de la Sudo, reformo de internacia administrado por reflekti nian diversecon kaj suverenajn aspirojn kaj fini la ekskludon kaj marĝenigon de nacioj kaj popoloj".[23]
    • Gvidanto de la Kontraŭstaro Raila Odinga laŭdis Castro-n kiel "granda amiko kaj vera amiko de Afriko kaj aliaj partoj de la mondo kiuj devis batali longajn kaj amarajn militojn por atingi liberecon de koloniismo." Notanta malkaŝeman kontraŭstaron de Castro al ras-apartismo en Sud-Afriko, li priskribis lin kiel "fonto de inspiro kaj kuraĝo por ĉiuj kiuj valoras kaj batalas por libereco. Mi sendas elkorajn kaj profundajn kondolencojn al lia familio kaj al la homoj de Kubo."[21][24]
  • Mozambiko - Prezidento Filipe Nyusi sendis mesaĝon al Raúl Castro kie li esprimis siajn kondolencojn "al la heroaj fratecaj homoj de Kubo" por la morto de "unu el la plej grandaj politikaj ikonoj de nia tempo, kies efiko kaj rekono iras preter Kubo kaj etendas al la tuta mondo kaj ĉiuj homaroj." Li diris la kontribuaĵojn de Castro al Mozambika sendependeco kaj socia progreso estas "valorita heredaĵo kiu estos pasita al la estontaj generacioj."[25]
  • Namibio - Prezidento Hage Geingob skribis: "La morto de Fidel signalas la finon de epoko. Nia kamarado ne plu estas sed lia revolucia heredaĵo restos kun Namibio porĉiame." Li inkluzivis tri bildojn de kiam la du ŝtatestroj renkontiĝis dum nekonata dato.[6]
  • Niĝerio - Prezidento Muhammadu Buhari skribis: "mi ricevis kun malĝojo la sciigon de la morto de Fidel Castro. Miaj plej profundaj kondolencoj al la Registaro kaj homoj de Kubo. Fidel Castro estis granda amiko de Afriko, de landoj en la Tutmonda Sudo kaj de la Ne-Vicigita Movado. Lia loko en historio estas certigita, pro lia daŭre sukcesa sindevontigo kaj altegiĝanta rolo en la liberigo kaj kontraŭkoloniismaj luktoj en Afriko."[21][26]
  • Ruando - Prezidento Paul Kagame skribis: "Restu Pace Fidel Castro, persistema batalanto kiu vivis plene liberigan vivon kaj kondolencojn al la fortikaj homoj de Kubo."[21]
  • Sudafriko - Prezidento Jakobo Zuma esprimis siajn kondolencojn al la registaro kaj homoj de Kubo kaj atentigis ke Castro "inspiris la kubajn homojn aliĝi al ni en nia propra lukto kontraŭ rasapartismo" kaj "kiel vojo omaĝi al la memoro de Prezidento Castro, la fortaj rilatoj de solidareco, kunlaboro kaj amikeco kiu ekzistas inter Sudafriko kaj Kubo devas esti daŭrigitaj kaj nutritaj."[27]
    • La Fondaĵo Nelson Mandela sendis kondolencojn al la homoj kaj registaro de Kubo.[28]
  • Tanzanio - Prezidento John Magufuli esprimis sian kaj de la Tanzania popolo "plej profundajn kunsentojn […] al la homoj de Kubo."[29]
Ameriko
Ambasadejo de Kubo en Bonaero, Argentino.
  • Antigvo kaj Barbudo Antigvo-Barbudo - Ĉefministro Gaston Browne laŭdis Castro-n pro la malavareco de lia registaro al aliaj landoj karibaj, speciale pro trejni "doktorojn, civilajn inĝenierojn, arĥitektojn, komputikajn inĝenierojn, kaj aliajn profesiulojn." Li deklaris: "La mondo perdis grandan viron; Karibio perdis fekundan menson kaj tre indan ĉefon kiu estis profunde amata de sia propra popolo".[30]
  • Argentino Argentino- Prezidento Mauricio Macri skribis ke li esprimas siajn "kondolencojn al la kuba registaro." Vic-prezidanto Gabriela Michetti ankaŭ esprimis sian kondolencojn "por la registaro kaj la tuta kuba popolo."[31] Ministro pri Eksterlandaj Aferoj Suzana Malcorra eĥis la esprimon de Michetti kaj plue konsideris ke la forpaso de Castro "fermas gravan ĉapitron de la historia latinamerika." Ŝi aldonis ke "Forpaso de Fidel havas tre gravan impakton en la kuba popolo, en la partianoj kaj en tiuj kiuj kontraŭis [lin]." [32] Ministro pri Eksteraj Aferoj menciis la "Gravan rolon en la historio de la 20a jarcento" de Castro kaj aldonis la agnoskon fare de li de la Argentina suvereneco super Malvinoj ĉiam "senkondiĉa kaj permanenta".[33]
    • Ekza Prezidento Cristina Fernández de Kirchner publikigis mallongan deklaron en sociaj retejoj: "Fidel kaj Kubo estas definitive enirantaj la Grandan Historion kune kun sia popolo, [li estis] ekzemplo de digno kaj suvereneco." Ŝi aldonis esprimojn de simpatio por familio Castro, inkluzive "Dalia, lia partnerino."[34] Fernández poste skribis ĉefartikolon por Página/12 en kiu ŝi rememoris sian personan rilaton kun Castro kaj karakterizis lin kiel "universala legendo" kaj "la lasta el modernuloj, la lasta el tutmonda mondgvidantoj de antaŭ la falo de la Berlina Muro, [...] viroj kaj virinoj [kiu havis] ideojn, programojn, kaj klaran kaj precizan kompromisojn, kiuj havis sian fokuson sur politiko kiel mova forto por transformo, preskaŭ inkunablo en tiuj ĉi tempoj pri postmoderneco kaj likva aĝo."[35] Ŝi ankaŭ vizitis la kuban ambasadejon por prezenti siajn respektojn.[36]
  • Barbado Barbado - Ĉefministro Freundel Stuart simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Belizo Belizo - Ĉefministro Dean Barrow simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Bolivio Bolivio - Prezidento Evo Morales simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Brazilo Brazilo- Prezidento Michel Temer simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Kanado Kanado - Ĉefministro Justin Trudeau simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Ĉilio Ĉilio - Prezidento Michelle Bachelet simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Kolombio Kolombio- Prezidento Juan Manuel Santos simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Kostariko Kostariko - Prezidento Luis Guillermo Solís simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Dominiko Dominiko - Ĉefministro Roosevelt Skerrit simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Domingo Domingo - Prezidento Danilo Medina simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Ekvadoro Ekvadoro - Prezidento Rafael Correa simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Salvadoro Salvadoro - Prezidento Salvador Sánchez Cerén simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Grenado Grenado - Ĉefministro Keith Mitchell simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Gvatemalo Gvatemalo - Prezidento Jimmy Morales simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Haitio Haitio - Prezidento Jocelerme Privert simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Honduro Honduro - Prezidento Juan Orlando Hernández simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Jamajko Jamajko - Ĉefministro Andrew Holness simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Meksiko Meksiko - Prezidento Enrique Peña Nieto simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Nikaragvo Nikaragvo - Prezidento Daniel Ortega simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Panamo Panamo - Prezidento Juan Carlos Varela simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Paragvajo Paragvajo - Ministro de Eksteraj Aferoj simile kondolencis kaj laŭdis.
  • Peruo Peruo - Prezidento Pedro Pablo Kuczynski simile kondolencis kaj laŭdis.
Azio
  • Armenio - Prezidento Serzh Sargsyan sendis kondolencan leteron deklarante ke "La rolo kaj signifo de Fidel Castro en la moderna historio de Kubo estas, efektive, malfacile pritaksi. Tio ĉi estas funebra por la homoj de Kubo kiu sincere amis kaj respektis lin. Restante fidela al siaj ideologioj kaj principoj ĝis la fino kaj konservante la kuraĝajn kaj noblajn kvalitojn, Fidel Castro daŭre inspiros kaj gvidos novajn generaciojn de Kubo."[37]
  • Bangladesh - Prezidento Abdul Hamid nomis la morton de Castro "grandega perdo" kaj laŭdis lian "revolucian batalon senegala por la subpremitoj."[38] Ankaŭ Ĉefministro Hasina Oaĝed esprimis profundajn kondolencojn kaj memoris la subtenon de Castro por la Bangladeŝa Milito de Sendependeco, pro tio ke li ricevis la Bangladeŝan Liberigmilitan Honoron.[39]
  • Ĉinio - Prezidento Xi Jinping eldonis komunikaĵon kie legeblis: "La ĉinaj homoj perdis bonan kaj veran kamaradon. Kamarado Castro vivos porĉiame. [Castro estis] granda viro de nia tempo [kaj] historio kaj homoj memoros lin." Li aldonis ke rilatoj inter la du ŝtatoj kreskis danke al Castro poste de diplomatiaj ligoj establitaj en 1960. Xi cetere notis ke li "vizitis sian malnovan amikon Fidel Castro" en julio 2014.[6] Ankaŭ Ĉefministro Li Keqiang eldonis komunikaĵon kie legeblis ke Castro "dediĉis lian vivon al la liberigo kaj nacia evoluado de Kubo" kaj laŭdis liajn kontribuaĵojn al Ĉin-Kubaj rilatoj.[40]
  • Kartvelio - Prezidento Giorgi Margvelashvili proponis siajn kondolencojn kaj nomis Castro "rimarkindan gvidanton, kiu strebis por la bonfaro kaj avanco de lia lando en la plej malfacila periodo de la monda historio. Mi vere kredas ke lia eksterordinara heredaĵo lasos rimarkindan spuron en la historio de Kubo kaj la tuta mondo."[41]
  • Barato - Prezidento Pranab Mukherjee skribis sur Twitter: "Elkoraj kondolencoj pro malĝoja forpaso de revolucia gvidanto de Kubo, eksa Prezidento kaj amiko de Barato, Fidel Castro."[11] Ĉefministro Narendra Modi ankaŭ skribis sur Twitter ke li etendis "plej profundajn kondolencojn al la Registaro kaj homoj de Kubo" kaj ke "[n]i daŭre subtenas... en ĉi tiu tragedia horo." Li cetere notis ke "Barato funebras la perdon de granda amiko."[6]
    • Barata Nacia Kongreso Prezidento Sonia Gandhi esprimis kondolencojn al la kubaj homoj kaj atentigis la kontribuaĵon de "Castro al la Movado de Nealiancitaj Landoj kaj lia persitema subteno por la aferoj de Barato sur diversaj areoj," kaj ŝi aldonis "estos memorita porĉiame."[42]
    • Komunista Partio de Barato (Marksisma) Ĝenerala-Sekretario Sitaram Yechury diris: "Fidel Castro restos legendo kaj fonto de inspiro. La mondo sentos lian mankon."[43]
  • Indonezio - Prezidento Joko Widodo proponis siajn kondolencojn al la registaro kaj homoj de Kubo.[44] VicPrezidento Jusuf Kalla ankaŭ etendis siajn kondolencojn, nomanta Castron "Plej bona amiko de [eksa prezidento] Soekarno, kiu luktis por la ne-vicigita movado. Ambaŭ estis batalantoj.”[45]
  • Irano - Prezidento Hassan Rouhani etendis siajn kondolencojn al la kuba registaro kaj la lando, tiel kiel al latinamerikaj homoj ĝenerale. Li sendas mesaĝon al sia kuba kolego diranta la morton de la "nelacigebla batalisto kaj gvidanto de la Revolucio de Kubo" kaŭzis al li profundan malĝojon kaj afliktiĝon. "Samtempe ke la mondaj subpremitaj nacioj estas suferantaj pro la malobservo de la plej bazaj kaj fundamentaj homaj principoj kiel paco, justeco kaj libereco, estas bonŝance noblaj viroj kaj batalistoj kiuj ne lasas la lukton ĝis la lastaj tagoj de iliaj vivoj levi la justec- kaj liberec-serĉanta flagon."[46] Ministro pri Eksterlandaj Aferoj Mohammad Javad Zarif diris: "mi proponas miajn kondolencojn al la fortika kaj revolucia kuba registaro kaj nacio pro la forpaso de Fidel Castro, la gvidanto de la Revolucio de Kubo kiu estis unika cifero en la batalo kontraŭ koloniismo kaj ekspluato kaj estis ikono de sendependec-serĉantaj bataloj de la subpremitaj nacioj."[47]
  • Japanio - Ĉefministro Shinzo Abe proponis siajn kondolencojn kaj vokis Castro "eminenta gvidanto." Li aldonis ke "mi memoras vivece pri li parolanta pasie pri tutmondaj aferoj. En la nomo de la japana registaro, mi proponas miajn kondolencojn al la kuba registaro, ĝiaj homoj kaj liaj familiaj membroj."
    • Estro de Asocio por Amikeco inter Japanio kaj Kuba nomne Keiji Furuya diris ke la perdo de Castro estis "vere bedaŭrinda."
    • Komeito gvidanto Nacuo Jamaguĉi esprimis bedaŭron.
    • Gvidanto de Japana Komunista Partio nome Kazuo Shii diris: "Li faris gravajn kontribuaĵojn al konstruo de lia lando kun fokuso al kuraca prizorgado kaj edukado sen produktado de postulemaj ekonomiaj embargoj de Usono."[48]
  • Kazaĥio - Prezidento Nursultan Nazarbajev diris: "mi ricevis kun profunda bedaŭro la malĝojan sciigon de la morto de la gvidanto de la Kuba Revolucio, Fidel Castro. La kazaĥaj homoj ĉiam memoros Komandanton Fidel Castro kiel saĝa reganto, tiel kiel politikisto de granda influo, kiu faris grandegan laboron por plifortigi ambaŭpartian kunlaboron kaj kiel historia famulo. En ĉi tiu malfacila momento, dividante la neripareblan doloron, en la nomo de la homoj de Kazaĥio kaj en mia propra, mi esprimas miajn plej profundajn kondolencojn al la amikaj homoj de Kubo.[14]
  • Kuvajto – Emiro Ŝejĥo Sabah al-Ahmad al-Ĝabir as-Sabah sendis siajn kondolencojn al Raúl Castro kaj priskribis Castro-n kiel "unu el la plej emblemaj gvidantoj kun la plej longa servo en la mondo."[49]
  • Kirgizio - Prezidento Almazbek Atambajev diris: "Kun profunda malĝojo mi ricevis la sciigon de la morto de la elstara kuba viro, la granda Komandanto Fidel Castro. Ĝi estas tre grava kaj neanstataŭebla perdo por ĉiuj la homoj de Kubo. Fidel Castro faris gravan kontribuaĵon al la procezo de formado kaj evoluado en Kubo. Ĝi estas gravurita en memoro kiel la gvidanto de la Kuba Revolucio kaj historia persono de monda skalo. Lasu ke ĉiuj homoj de Kubo ricevu miajn sincerajn kondolencojn."[14]
  • Laoso - Prezidento Bounnhang Vorachit kaj aliaj registaraj oficialuloj sendis leteron al Raúl Castro esprimanta siajn "plej profundajn kondolencojn kaj kunsenton al Kamarado kaj tra vi al la partio, la registaro kaj la kubaj fratulaj homoj." La noto cetere diris: "La morto de Kamarado Fidel Castro Ruz estas de granda perdo al la kuba Revolucia Partio, Registaro kaj la kubaj Fratulaj Homoj kaj ĝi estas efektive granda perdo al la Laosa Revolucia Partio, Registaro kaj la Laosaj homoj."[50]
  • Libano - Prezidento Michel Aoun sendis telegramon al Raúl Castro notanta la markon de "Castro sur la konscienco de la mondo danke al lia longa sperto, lia potenco persvadi kaj la estimo kun kiu li estis kortuŝita."[51]
  • Malajzio – Ĉefministro Naĝib Razak esprimis siajn kondolencojn al la homoj de Kubo. Li ankaŭ skribis sur Facebook: "Malgraŭ grandega premo, li restis vera al siaj principoj ĝis la lasta fino - ikono de la ne-vicigita movado”.[52]
  • Norda Koreio - Supera Gvidanto Kim Jong-un estis citita de la oficiala Korea Centra Sciigagentejo diranta en mesaĝo al Raúl Castro: "Kvankam li pasis for, la valoraj atingoj kiujn li elfaris restos porĉiame en la koroj de la loĝantaroj de nia du landoj kaj la koroj de progresa homaro." Li cetere notis ke Castro "faris distingajn kontribuaĵojn al plenumado de la afero de sendependeco kontraŭ imperiismo" kaj "establis la socialisman sistemon kie la homoj fariĝis la veraj mastroj por la unua fojo en la Okcidenta Hemisfero." Kim esprimis sian konvinkiĝon "ke la revoluciaj kubaj homoj venkus la doloron kiun ili suferas pro la perdo de ilia distinginda gvidanto kaj certe konstruos la prosperantan idealan socion de la homoj kaj atingos la venkon de la socialisma afero sub la saĝa gvidantaro de vi, Kamarado Raúl Castro Ruz, vera al la vivdaŭra intenco de Kamarado Fidel Castro Ruz."[53][54]
  • Pakistano - Tehreek-e-Insaaf estro nome Imran Khan skribis ĉe Pepi tion: "Hodiaŭ la mondo perdis ikonecan revolucian gvidanton Fidel Castro kiu liberigis sian nacion de ĉiuj restoj de imperiismo." [6]
  • Palestino – Prezidento Mahmoud Abbas esprimis siajn plej profundajn kondolencojn pro la morto de la historia gvidanto de la kuba revolucio, Fidel Castro. En mesaĝo al kuba Prezidento Raúl Castro, Abbas notis la rolon de Fidel Castro kiel viro 'dediĉita al la defendo de sia lando kaj siaj homoj (...), vero kaj justeco. En sia letero, la palestina gvidanto notis kiel Fidel Castro, gvidanta la kuban registaron, ĉiam subtenis la palestinan aferon, precipe per sia decido tranĉi diplomatiajn rilatojn inter Kubo kaj Israelo kaj per la agnosko de la Palestina Liberiga Organizo (PLO) dum la kvara renkontiĝo de la Ne-Vicigita Movado en 1973 en Alĝero.[55]
  • Filipinoj - Sekretario de Komunikadoj de la Prezidanteco Martin Andanar priskribis Castro-n kiel revolucian ikonon. Laŭ la La Manilaj Tempoj, li diris je la administracio de Prezidento Rodrigo Duterte admiras la heredaĵon de Castro kiu "reasertis la dignon kaj memestimon de lia nacio, estis oponita al la Okcidenta kaj al kapitalismo. Danke al lia gvidantaro, Kubo estas unu el la raraj socioj kiuj restis sendifekte de merkantilismo. Kiel la patro de la nacio, Fidel Castro koncentris sur sano, edukado kaj legokapablo." Li aldonis ke ambaŭ ŝtatoj havis bonegajn rilatojn en la kampoj de kulturo, sporto, agrikulturo kaj bioteknologio.[14]
  • Sirio - Prezidento Bashar al-Assad sendis leteron al Raúl Castro laŭdanta la heredaĵon de lia frato en kiu li "gvidis siajn homojn kaj la lukton de lia lando kontraŭ imperiismo kaj hegemonio por jardekoj." Assad daŭrigis ke "Kubo, amika lando, estis kapabla danke al ĝiaj gvidantoj rezisti kontraŭ la plej fortaj embargoj kaj plej maljustaj kampanjoj en nia moderna historio."[56] Li aldonis ke "li nomas Fidel Castro kiu vivos porĉiame en la mensoj de generacioj kaj lasi inspiron por ĉiuj la loĝantaroj kiuj aspiras atingi veran sendependecon kaj liberigon de la jugo de koloniismo kaj hegemonio."[57]
  • Orienta Timoro – nenomita filio de la registaro, en la nomo de la Timoraj homoj, sendis kondolencojn al Raul Castro kaj esprimis solidarecon kun la kubaj homoj. La komunikaĵo diras ke "estis kie la kuba helpo al Orienta Timoro naskiĝis, konsekvence karakterizita de spirito de reciproka respekto, amikeco kaj bonvolo. Castro estis inspiro por multaj Timoraj homoj dum la lukto por mem-determinado kaj estis klare ĉampiono de la evoluado de Orienta Timoro post la restarigo de sendependeco."[58]
  • Turkio - La Ministerio de Eksterlandaj Aferoj sendis kondolencojn notante la viziton de Castro al al Istanbulo en 1996 por konferenco kaj laŭdis lian sintenon "kontraŭ tutmonda maljusto kaj [laboro] al la establo de pli egalrajteca kaj solidareca mondo."[51]
  • Vjetnamio - La registaro kaj la Komunista Partio eldonis komunikaĵon kiu diris: "Vjetnamaj gvidantoj kaj homoj estas profunde bedaŭrantaj aŭdinta la sciigon ke Fidel Castro, granda gvidanto de la kubaj homoj, elstara komunisto kaj revolucia gvidanto de latinamerikaj nacioj kaj la lukta movado por paco kaj nacia sendependeco, libereco kaj socialismo, mortis la 25an de novembro." Ĝi karakterizis Castro-n kiel "proksima frato kaj kamarado de la Vjetnamaj gvidantoj kaj homoj" kiu alportis la kubajn homojn "al la epoko de sendependeco kaj libereco ekde januaro 1959" kaj "ĉiam staris flankeflanke kun Vjetnamio dum ĝia pasinta lukto por nacia sendependeco kaj reunuigo tiel kiel nuna nacia evoluado." Ĝi aldonis ke "kubaj komunistoj kaj homoj daŭros unuigi sub la gvidantaro de la Komunista Partio de Kubo kaj Prezidento Raúl Castro konscii la dezirojn de lasta gvidanto Fidel Castro, firme sekuriganta la nacian sendependecon kaj suverenecon tiel kiel konstruanta socialismon."[59]
Eŭropo
  • Belorusio - Prezidento Alexander Lukashenko diris ke Castro "turniĝis en politikiston planed-skalan kiu grande influis en la evoluo de mondaj eventoj de la 20-aa jarcento kaj longatempe. [...] La konsideronj kaj konsilon li dividis kun mi havas grandan valoron [kaj] mi estas certe ĝi estas netaksebla trezoro kiu daŭre helpos por mi en publika administrado kaj en privata vivo." Li ankaŭ vokis Castro "pensulo kiu havas neniun anstataŭulon nuntempe."[60]
  • Belgio - Ĉefministro Charles Michel sugestis ke la morto de Castro markis historian momenton kiel "senduba fino al la Malvarma Milito kiu disigis popolojn grandmezure dum la pasinta jarcento." Li aldonis: "mi esperas ke la politika kariero de Fidel Castro povas esti studita konvene por ebligi estontajn generaciojn ne preferi fermiĝi je ili mem, kio havus pezajn konsekvencojn por la popoloj de la mondo."[61]
  • Ĉeĥio - La Ministerio pri Fremdaj Aferoj notis ke "nia opinio sur politikaj procezoj malsamis multe" sed ĝi ankaŭ proponis kondolencojn al la familio de Castro dirante "eksa Prezidento Castro estis grava figuro, kies influo sentiĝis ne nur trans la latinamerika regiono."[62]
    • Gvidanto de Komunista Partio de Bohemio kaj Moravio Vojtěch Filip sendis kondolencojn al la familio de Castro kiu estis la "Prezidento kaj batalanto por libereco de kubaj homoj."[63]
  • Francio - Prezidento François Hollande eldonis komunikaĵon kiu legis: "Fidel Castro estis figuro de la 20a jarcento. Li incarnated la kuba revolucio, en la esperoj kiu ĝi vekis, tiam en la seniluziiĝoj ĝi provokis. Aktoro en la Malvarma Milito, li estis parto de epoko kiu finis kun la disfalo de Sovetio. Li sukcesis en reprezentanta por Cubans la fiero malakcepti eksteran superregadon."[11] Ĝi aldonis ke "Francio, kiu kondamnis homajn rajtojn fitraktas en Kubo, egale defiis Usonan embargon sur Kubo kaj Francio estis gaja vidi la du landoj restarigas dialogon kaj malfermaj ligoj inter si mem."[6]
    • Franca Komunista Partio gvidanto Pierre Laurent dirita ke Castro "liberigis liajn homojn en 1959, samtempe kiam la insulo estis en kelkaj vojoj la bordelo kaj la kazino de riĉaj amerikanoj. Tiam li alfrontis amerikan imperiismon… Li estis unu el la gvidantoj de la movado de homa emancipo en la 20a jarcento. La revolucio li gvidis okazis ĉe la tempo de sendependiĝo kaj estis parto de ĉi tiu movado restarigi la suverenecon de loĝantaroj. Tio estas kio restos en historio."[11]
  • Grekio - Ĉefministro Alexis Tsipras skribis: "Adiaŭo, commandante. Ĝis eterna venko de la loĝantaroj."[64]
  • Apostola Seĝo - Papo Francisko diris ke raportoj de la morto de Castro estis "malĝoja sciigo" kaj ke "mi esprimas al vi miaj sentoj de afliktiĝo."[6]
  • Irlando - Prezidento Mikaelo D. Higgins dirita de Castro ke li gvidis Kubon "tra rimarkinda procezo de socia kaj politika ŝanĝo, rekomendanta evoluadan vojon kiu estis unika kaj determinedly sendependa. Fidel Castro estos memorita kiel giganto inter tutmondaj gvidantoj kies vido ne estis nur unu el libereco por liaj homoj sed por ĉiuj de la subpremita kaj ekskludita loĝantarojn sur la planedo."[6][65] Fremda Ministro Charles Flanagan dirita ke Higgins estis rajtigita al lia opinio.[66]
    • Sinn Fein Prezidento Gerry Adams skribis: "Fuair Fidel bas RIP" ("Fidel mortis RIP"). Li ankaŭ poŝtis bildon de li mem apud Castro.[67]
  • Italio - Prezidento Sergio Mattarella deklarita ke "li estis profunde malĝoja kiam li estis informita de la morto de protagonisto de la historio de lia lando kaj de la vivo de la mondo." Li aldonis ke Castro "restos vivan en la memoro de la kubaj homoj, al kiu Italio estas ĉiuj ligita kune de profundaj sentoj kaj malnova amikeco."[68] Fremda Ministro Paolo Gentiloni dirita ke "kun la morto de Castro granda kaj drameca rakonto de la 20a jarcentaj finoj." Li aldonis ke Italio estas "egale al la kubaj homoj kiu rigardas al la estonteco."[69]
  • Moldavio - Prezidento-elekti Igor Dodon eldonis komunikaĵon kiu legis: "Fidel Castro estis emblemo de la 20a jarcento. Li estis granda gvidanto kaj vera patrioto de lia lando. Lia nomo restos inscribed en monda historio kaj lia karaktero inspiros aliajn novajn gvidantojn en la venantaj jardekoj, en ilia lukto por sendependeco. Hasta siempre, comandante!"[Pli bona fonto devis][70]
  • Nederlando - Dum mallaŭdanta la "gravajn homajn rajtajn malobservojn" sub lia registaro, Ĉefministro Mark Rutte deklarita: "Fidel Castro skribis mondan historion. Li daŭras dum en persono periodo de la kuba misila krizo al la historia manpremo inter lia frato kaj Prezidento Obama". Li plu-gvidis al li kiel "unu el la frapantaj vizaĝoj de la 20a jarcento". Fremda Afera Ministro Bert Koenders priskribis Castro kiel "gvidanto de historiaj proporcioj", sed bedaŭris la "malluman flankon" de lia registaro en terminoj de homaj rajtoj.[71]
  • Portugalio - Prezidento Marcelo Rebelo de Sousa dirita: "Ĉe ĉi tiu momento mi esprimas miajn plej profundajn kondolencojn al Prezidento Raúl Castro kaj la kubaj homoj por la morto de la eksa kapo de stato, Komandanto Fidel Castro. Mi ankaŭ memoras la renkontiĝon ni havis monaton antaŭe, kiam ni parolis pri la rilatoj inter Portugalio kaj Kubo kaj la perspektivoj kiu malfermas labori en la ekonomia, socia kaj kultura, en ŝanĝanta mondo.[14]
  • Rusio - Prezidento Vladimir Putin laŭdis Castro kiel "simbolo de epoko" kaj ankaŭ skribis en telegramo al Raúl Castro: "La nomo de ĉi tiu distinginda ŝtatisto estas prave konsiderita la simbolon de epoko en moderna monda historio.[72] Fidel Castro estis sincera kaj fidinda amiko de Rusio. [Castro konstruis ] liberan kaj sendependan Kubon [kiu] fariĝis influa membro de la internacia komunumo kaj servita kiel inspiro por multaj landoj kaj loĝantaroj. [Li estis ] forta kaj saĝa persono kiu ĉiam rigardita al la estonteco kun konfido. Li reprezentis la altajn idealojn de politikisto, civitano kaj patrioto sincere konvinkita de la rightness de la afero al kiu li dediĉis lian tutan vivon. Lia memoro volas forever resti en la koroj de la civitanoj de Rusio." Fine, li notis ke Castro faris "grandegan propran kontribuaĵon" al ambaŭpartiaj rilatoj.[6] Ĉefministro Dimitry Medvedev deklarita ke "sen troigo, tuta epoko de historio estas irita kun Fidel Castro."[73]
    • Komunista Partio Unua Sekretario Gennady Zyuganov esprimis liajn kondolencojn kaj proklamita ke "Fidel Castro restos aŭtoritaton kaj ekzemplon por ĉiuj homaro" kaj "Rusio devas daŭri helpi Kubon, kiu restis veran al ĝia amikeco kun Rusio en la plej malfacilaj tempoj."[74]
    • Eksa sovetia Ĉefministro @Mikhail Gorbachev diris: "Fidel staris supre kaj plifortigis lian landon dum la plej severa amerika blokado, kiam estis colossal premo sur li kaj li ankoraŭ prenis lian landon ekstere de ĉi tiu blokado al vojo de sendependa evoluado. En la pasintaj jaroj, eĉ kiam Fidel Castro ne estis formale en potenco, lia rolo en plifortiganta la landon estis grandega. [Li devus esti memorita kiel] eminenta politikisto [kiu lasis ] profundan markon en la historio de homaro.[6]
  • Serbia Prezidento Tomislav Nikolić sendis kondolencan telegramon al Raúl Castro kie li skribis: "Kun lia foriro, la kuba nacio perdis eminentan gvidanton kaj batalanton por libereco kaj sendependeco de ilia lando kaj la monda unu el la lastaj eminentaj ŝtatistoj de la 20a jarcento. Li estis karakterizita de libereco-ama spirito kaj vizio de la mondo bazita sur libereco, egaleco kaj justeco, sed ankaŭ persistemo kaj propra kuraĝo batali por liaj idealoj." Li cetere difinis Castro kiel "historia cifero dum lia vivdaŭro kaj la simbolo de epoko."[75]
  • Slovakio - Ĉefministro Robert Fico dirita: "Kubo neniam minacis[ed] iu ajn, [ĝi] nur deziris vivi ĝian propran vivon. Multaj malamis ĝin por tiu kuraĝo. Mi deziras esprimi kondolencojn al Kubo en konekto kun la morto de Fidel Castro - la bearer de tiu kuraĝo".[76]
  • Slovenio - Prezidento Borut Pahor kaj Miro Cerar sendita kondolencojn al Raúl Castro kaj la Castro familio.[77]
  • Hispanio - La reĝo Filipo la 6-a sendis kondolencojn al Raúl Castro kaj parolis de fortaj ligoj inter la du statoj. "Fidel Castro estas cifero de nedisputebla historia signifo. Tio estas kial, ĉe la momento, mi deziras precipe memori viajn familiajn ligojn kaj ligojn kun Hispanio. Ankoraŭ foje, la granda proksimeco inter Kubo kaj Hispanio faras ĉion kiu influas Kubon sentas kiel ĝia propra en Hispanio. Kun ĉi tiu amikeco dividita de ambaŭ loĝantaroj, kuba kaj hispana.[14] La Fremda Ministerio eldonis komunikaĵon kiu legis: "cifero de granda historia graveco iris, viro kiu alportis pri turnanta punkto en la evoluo de la lando kaj kies granda influo estis sentita trans la regiono. Kiel la filo de hispanaj gepatroj, eksa Prezidento Castro ĉiam daŭrigis fortajn ligojn kun Hispanio kaj estis ligita de ligoj de sango kaj kulturo.[78]
  • Svedio - Eksa Ĉefministro Carl Bildt skribis: "Kun lia revolucio en 1959 Fidel Castro instalis kvietan luktantan Komunistan diktatoradon. Nek politika nek ekonomia modelo. RIP."[79]
  • Svislando - Prezidento Johann Schneider-Ammann sendis privatan telegramon de kondolenco al Raul Castro.[Citaĵo devis] Ministron por Fremdaj Aferoj Didier Burkhalter ankaŭ esprimis liajn kondolencojn al la kubaj homoj kaj registaro kaj notita "pozitivajn elementojn" en la sano de Kubo kaj edukadaj sistemoj, dum sugestanta estis "ankoraŭ tre esti farita" koncerne al ekonomiaj reformoj kaj homaj rajtoj.

[80]

  • Ukrainio - Prezidento Petro Poroŝenko skribis: "Fidel Castro eniris eternecon. Ni povas disputi kun liaj vidoj, sed lia karismeco difinis la tutan epokon. Mi demandas la homojn de Kubo akcepti miajn kondolencojn. Ni ĉiam memoros la iniciaton de Fidel Castro, kiu sentis la doloron de Chernobyl kaj helpita alporti malantaŭan al vivaj miloj de junaj ukrainoj."[81]
  • Britio - Fremda Sekretario Boris Johnson skribis: "morto de Fidel #Castro markas la finon de epoko por #Kubo & la komenco de nova unu por la homoj de Kubo."[6] La Fremda Oficejo eĥis la komunikaĵon de Johnson kaj ankaŭ eldonis komunikaĵon kiu legis: "BRITIO esprimas ĝiajn kondolencojn al la registaro kaj homoj de Kubo kaj al familio de la eksa Prezidento...la gvidantaro de Fidel Castro de la 1959 kuba Revolucio markis lin ekstere kiel historia se polemika cifero. BRITIO daŭros labori kun la registaro de Kubo sur larĝa gamo de fremdaj politikaj prioritatoj, inkluzivanta sur homaj rajtoj.[6]
    • Gvidanto de la Kontraŭstaro Jeremy Corbyn vokis Castro "masiva cifero en la historio de la tuta planedo." Li ankaŭ laŭdis la heroecon de "Castro" kaj laŭdis la "sociajn ŝanĝojn" al Kubo. "Mi pensas historion montros ke Castro estis tia kerna cifero, ĝi ŝajnas li estis kun ni forever."[6]
    • Dua Unua Ministro de Norda Irlando Martin McGuinness skribis: "Fino de Epoko. #FidelCastro ŜIRAS #Malĝojan."[6]
    • Skotlando - Nacia Sekretario de la skota Socialisma Partio Bill Bonnar skribis: "tuta politika vivo de Castro estis donita al la lukto por kuba sendependeco kaj la lukto por liberigo kaj socialismo ĉiuj super la mondo. Li eble mortis sed lia heredaĵo vivos kaj elteni – ĉar herooj viva forever."[82]
    • Eksa Komerca Ministro Brian Wilson diris de Castro ke li sendis ekstere "beacon de espero" al Latin-Ameriko. "Li edukis liajn homojn kaj li donis ilin kuracado ili neniam havis antaŭe kaj vi povas admiri ĉiujn de tio sen estanta senpripensa subtenanto, kredas min, sed ne perdas la pli grandan bildon - kiu Fidel Castro, pro tio ke lia regiono kaj pro tio ke subpremita homojn dum la mondo, elsendis mesaĝon de espero. Li memoris al BBCa Radio 4' Hodiaŭ de renkontis Castro sur komerca misio: "Li proponis toston al Tony Blair kaj la tria vojo, mi proponis toston al paco kaj socialismo." eksa ministrara ministro kaj gvidanto de la Domo de Commons Peter Hain dirita: "Kvankam priresponda por malpravigeblaj homaj rajtoj kaj liberaj paroladaj fitraktoj, Castro kreis socion de unparalleled aliro liberigi sanon, edukadon kaj egalan ŝancon malgraŭ ekonomie throttling U.S.. Sieĝo. Liaj trupoj trudis la unuan malvenkon sur la trupoj de Sud-Afriko en Angolo en 1988, nemalhavebla turnanta punkto en la lukto kontraŭ rasapartismo." Eksa London Mayor Ken Livingstone vokis Castro "absoluta giganto de la 20a jarcento." Li ankaŭ diris Hodiaŭ: "mi estas certe ili volas, super tempo, movo al io kiel tradicia okcidenta eŭropa demokratio. Ĝi povis okazi tre antaŭe se vi ne havis, la tuta tempo, blokado de Ameriko, provoj al demisiigo la reĝimo, ok murdo provas sankciita de amerikaj Prezidentoj." Li cetere rimarkis ke "eĉ se Superatutas iras iomete bonkers...Nature Fidel faris aferojn kiu estis malĝuste...Komence li ne estis tre bona sur lesbaj kaj gejaj rajtoj, sed la kernaj aferoj kiu gravis estis ke homoj havis bonan edukadon, bonan kuracadon kaj riĉecon estis evenly distribuis. Li ne estis vivanta kiel miliardulo puriganta monon de en Panamanian banka konto aŭ io ajn ŝatas ke, li estis bona por la homoj."[6]
Oceanio
  • Aŭstralio - Ĉefministro Malcolm Turnbull rejektis fari formalan komunikaĵon. Parolanta anstataŭ la registaro, Senatano Mathias Cormann priskribis Fidel Castro kiel "grava sed polemika figuro." Li aldonis: "La politikoj kaj agoj kiun li celis, laŭ nia juĝo, ne estis por la plej bonaj interesoj de la kubaj homoj. Certe lia malamikeco al la Okcidento, ĉefe Usono, ni kredas trudis gravan aflikton sur la kubaj homoj".[83]
  • Papua Nova Gvineo - Ĉefministro Peter O'Neill, kiu kompletigis ŝtatan viziton al Kubo ĵuse kelkaj horoj antaŭ la morto de Fidel Castro, diris: "Ajnaokaze de la politiko de la tempo, kiel la Malvarma Milito rilate al Kubo, […] kiam batalanto forpasas, estas tempo omaĝi al la persono kiu staris sur siaj konvinkiĝoj. La heredaĵo ke Fidel Castro lasis por la mondo estas sekvoriĉa. Ekster politiko, Fidel Castro iniciatis la evoluadon de farmaciaĵoj kaj kuracadaj servoj en lia lando kaj ĉi tiuj estas etendiĝanta ĉirkaŭ la mondon. En la nomo de la Registaro kaj la homoj de Papuo-Nov-Gvineo, mi etendas niajn sincerajn kondolencojn al la Castro-familio okaze de via perdo, la morto de granda viro de konvinkiĝo."[84]

Aliaj[redakti | redakti fonton]

Dum la fruaj horoj de la 26-a de novembro, la kuba-amerika diasporo en Malgranda Havano, Miamo, tiel kiel en Hialeah, Florido, ankaŭ festis inter la memekzilitoj.[6][85] En San Francisco, Kalifornio, la diaspora reago estis pli miksita.[86] kuba-amerikaj famuloj rimarkis la morton de Castro, inter ili: Jose Canseco, kiu skribis ke li "ne povas diri ke mi sentas ion ajn pro lia morto. Tie estas kialo ke multaj transfuĝis en Usonon" kaj Gloria Estefan, kiu deklaris ke la evento markas "la simbolan morton de la detruaj ideologioj kiun li adoptis ke, mi kredas, estas pleniganta la kuban ekzilan komunumon kun renoviĝinta espero kaj trankviliĝo kiu estis longe envenanta."[87][88] la morto de Castro iĝis publika tro malfrue por eldonoj de orientaj Usonaj ĵurnaloj, sed CNN kovris anoncon de Raúl Castro kiel rompanta sciigon.[111] La Heroldo poŝtis rete ĝian delonge preta nekrologo, skribita en 2001.[112]

Nobel-premiito pri Paco Adolfo Pérez Esquivel diris "De la radikoj de Nia Ameriko Fidel allasis por eterneco. Liberiginto, apostolo, humanisto, amiko…" Lia samranga Nobel-premiito Rigoberta Menchú esprimis "Nia revolucio estas humanista ĉar ĝi humanigas homon."[14][14] Eksa argentina futbalisto Diego Maradona deklaris ke Castro estis "granda" viro kaj ke dum li estis for por la 2016 Davis Cup, "Ili vokis min de Bonaero kaj ĝi estis ŝoko. Mi estas terure malĝoja ĉar li estis kiel dua patro."[6]

Minoru Hataguchi, kiu gvidis Castron tra la Hiroŝima Paca Monumenta Muzeo kiel ĝia direktoro, diris ke Castro kunsentis kun la elprovado de hibakusha. Li citis Castron kiam diris: "Che Guevara konsilis al mi iri al Hiroŝimo. Mi estas gaja ke mi venis." Li aldonis ke Castro "Kunsentis kun la homoj de Hiroshima kaj lia morto estas bedaŭrinda." Li cetere notis ke la demandoj de Castro "montris lian karakteron, ke li estis provanta kompreni la angorojn de la hibakusha." Masakazu Masukawa, alia hibakusha kiu renkontis Castron dum vizito al Kubo en 2012 memoris ke Castro "estis persono de influo. Se li estus vokinsta la mondon forlasi atomajn armilojn pli frue , la impeto eble estus kreskinta pli grande."[48]

Prezidento de la Fondaĵo pri Homaj Rajtoj  Garry Kasparov skribis: "Fidel Castro estis unu el la multaj monstroj de la 20-a jarcento. Ni devus lamenti nur ke li havis tiel longan tempon trudi mizeron en Kubon kaj pretere." Amerika Direktoro de Amnestio Internacia Erika Guevara-Rosa eldonis komunikaĵon kiu priskribis Castron kiel "progresema sed profunde misa gvidanto." Ĝi citas: "Aliro al publikaj servoj kiel sano kaj edukado por kubanoj estis multe plibonigita de la kuba revolucio kaj por tio ĉi, lia gvidantaro devas esti aplaŭdita. Tamen, malgraŭ ĉi tiuj atingoj en areoj de socia politiko, 49-jara regado de Fidel Castro estis karakterizita de senkompata forigo de esprim-libereco... la heredaĵo de Fidel Castro estas rakonto pri du mondoj. La demando nun estas kiel homaj rajtoj aspektos en estonta Kubo. La vivoj de multaj dependas de tio."[6]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Cuba's Fidel Castro, former president, dies aged 90. BBC News.
  2. Donald Trump calls Fidel Castro 'brutal dictator' (26a de Novembro 2016). Alirita 26a de Novembro 2016.
  3. Carroll, Rory. Fidel Castro bids farewell to Cuba’s Communist party congress. The Guardian (19a de Aprilo 2016).
  4. Fidel Castro, Cuba’s longtime leader, dies at 90. RT.
  5. http://www.havanatimes.org/?p=122345
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (26a de Novembro 2016).
  7. Bolivia decreta duelo nacional por la muerte de Fidel Castro (hispane) (28a de Novembro 2016). Alirita 28a de Novembro 2016.
  8. North Korea declares 3-day mourning for 'close friend and comrade' Fidel Castro (28a de Novembro 2016). Alirita 28a de Novembro 2016.
  9. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-12-14. Alirita 2016-12-24.
  10. Cuba’s Fidel Castro dies. Press TV.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 Fidel Castro, revolutionary Cuban icon, dies aged 90 - latest news, reaction and what does it mean for Cuba. The Daily Telegraph.
  12. Decreta el Consejo de Estado duelo nacional (hispane) (26a de Novembro 2016). Alirita 26a de Novembro 2016.
  13. Nota de prensa de la comisión organizadora (hispane) (26a de Novembro 2016). Alirita 26a de Novembro 2016.
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 14,8 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  15. Statement by President Juncker on the passing away of Fidel Castro. Europa (web portal). Alirita 26a de Novembro 2016.
  16. Statement by HRVP Federica Mogherini on the passing away of Fidel Castro. European Commission.
  17. Samper considera a Fidel Castro como el líder latinoamericano más importante del siglo XX (hispane) (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-27. Alirita 2016-12-24.
  18. Samper: Castro "fue el estadista más importante del siglo XX en América Latina" (hispane) (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  19. Décès de Fidel Castro: le président Bouteflika décrète un deuil national de 8 jours (france) (26a de Novembro, 2016). Alirita 26a de Novembro 2016. [rompita ligilo]
  20. http://pt.euronews.com/2016/11/26/presidente-de-angola-reage-a-morte-de-fidel-castro
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 Tangen Jr, Ole, "Fidel Castro: Africa leaders praise a fallen comrade", 'Deutsche Welle', 27a de Novembro 2016. Kontrolita 27a de Novembro 2016.
  22. http://www.dw.com/en/world-reacts-to-fidel-castros-death-with-hope-and-disappointment/a-36533786
  23. http://www.the-star.co.ke/news/2016/11/26/president-kenyatta-pays-tribute-to-former-president-of-cuba-fidel_c1462814
  24. http://www.nation.co.ke/news/Raila-mourns-death-of-Cuban-icon-Fidel-Castro/1056-3465680-9gyjxtz/
  25. Presidente da República endereça mensagem pela morte de Fidel Castro (Portuguese) (27an de Novembro 2016). Arkivita el la originalo je 2016-11-28. Alirita 27an de Novembro 2016. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-28. Alirita 2016-12-24.
  26. http://qz.com/846337/cuban-leader-fidel-castro-was-a-liberation-icon-in-africa-and-remained-committed-to-the-continent/
  27. Evans, Jenni, "Castro dedicated his life to freeing the oppressed - Zuma", News24, 26an de Novembro 2016. Kontrolita 26an de Novembro 2016.
  28. Mandela Foundation condoles with Cuba over death of Fidel Castro. Africanews (2016-11-26). Alirita 2016-11-26.
  29. http://www.attn.com/stories/13089/world-leaders-react-to-fidel-castros-death
  30. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-29. Alirita 2016-12-24.
  31. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (26a de Novembro, 2016).
  32. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (26a de Novembro, 2016).
  33. Arkivita kopio (26a de Novembro, 2016). Arkivita el la originalo je 2016-11-28. Alirita 2016-12-24.
  34. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (26a de Novembro, 2016).
  35. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (27a de Novembro 2016).
  36. http://www.clarin.com/politica/Cristina-Kirchner-Cuba-Fidel-Castro_0_1696030467.html
  37. "President of Armenia sends condolence letter on Fidel Castro’s demise", Armenpress, November 26, 2016. Kontrolita 27a de Novembro, 2016.
  38. "Bangladesh mourns death of ‘foreign friend’ Fidel Castro", bdnews24, 27a de Novembro 2016. Kontrolita 28a de Novembro 2016.
  39. "Bangladesh will remember Castro with reverence: PM", The Daily Star, 27a de Novembro, 2016. Kontrolita 28a de Novembro, 2016.
  40. Premier Li expresses condolences over death of Fidel Castro (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  41. "The President of Georgia Offers Condolences over Death of Fidel Castro", The Administration of the President of Georgia, 26a de Novembro, 2016. Kontrolita 27a de Novembro, 2016. Arkivigite je 2016-11-28 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-28. Alirita 2016-12-24.
  42. "Fidel Castro's unflinching support for India's causes will be remembered forever: Sonia Gandhi", Business Standard, 26a de Novembro 2016. Kontrolita 26a de Novembro 2016.
  43. India mourns loss of a great friend: PM Modi on Fidel Castro's demise. Rediff.
  44. "Jokowi Extends Condolences Over Fidel Castro`s Death", Tempo, November 27, 2016. Kontrolita 27a de Novembro, 2016.
  45. "Foreign Ministry offers condolences over death of Fidel Castro", The Jakarta Post, 27a de Novembro, 2016. Kontrolita 27a de Novembro, 2016.
  46. Rouhani condoles death of Fidel Castro. Press TV. Arkivita el la originalo je 2016-12-14. Alirita 2016-12-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-12-14. Alirita 2021-12-23.
  47. Castro icon of independence-seeking fights: Iran. Press TV. Arkivita el la originalo je 2016-12-14. Alirita 2016-12-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-12-14. Alirita 2021-12-23.
  48. 48,0 48,1 Abe offers Cuba condolences on death of ‘prominent leader’ Castro. Japan Times Online (26a de Novembro 2016).
  49. Lebanon and Persian Gulf Arab Countries Mourn Fidel Castro. Prensa Latina (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  50. Laos expresses condolences over passing of Fidel Castro (27 November 2016). Alirita 27 November 2016.
  51. 51,0 51,1 "Leaders pay tribute to Fidel Castro, but critics scathing of 'tyrant'", Reuters, 2016-11-26. Kontrolita 27a de Novembro 2016.
  52. Najib conveys condolence over Castro's death. Bernama. The Star (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  53. World reacts to death of Cuba's Fidel Castro. Yahoo! (26a de Novembro, 2016). Arkivita el la originalo je 2016-11-27. Alirita 27a de Novembro 2016. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-27. Alirita 2016-12-24.
  54. From Trump to Assad, leaders react to Castro's death (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  55. Palestinian President Expresses Condolences over Fidel's Death. Prensa Latina (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  56. "Syria's Assad compares Castro's anti-US struggles to his own", The New Arab, 26a de Novembro 2016. Kontrolita 27a de Novembro 2016.
  57. President al-Assad: Fidel Castro will remain an inspiration for all peoples seeking real independence (26-a de Novembro 2016). Alirita 26a de Novembro 2016.
  58. Government offers condolences for Fidel Castro, a great friend of Timor-Leste. Minister of State and of the Presidency of the Council of Ministers and Official Spokesperson for the Government of Timor-Leste. Government of Timor-Leste (2016-11-26). Alirita 27a de Novembro 2016.
  59. Vietnam sends condolences over Fidel Castro’s death (26a de Novembro 2016). Alirita 27a de Novembro 2016.
  60. Соболезнование в связи со смертью Лидера Кубинской Революции Фиделя Кастро Руса - Новости - Официальный интернет-портал Президента Республики Беларусь (Belarussian). Presidency of Belarus.
  61. 61,0 61,1 https://www.rtbf.be/info/monde/amerique-centrale/detail_reynders-sur-la-mort-de-castro-c-est-une-page-de-l-histoire-qui-se-tourne?id=9464677
  62. Statement of the Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic on the death of former Cuban President Fidel Castro. Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-12-01. Alirita 2016-12-24.
  63. Kondolence k úmrtí Fidela Castra (Czech). Communist Party of Bohemia and Moravia.[rompita ligilo]
  64. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2017-01-02. Alirita 2016-12-24.
  65. Statement by President Michael D. Higgins on the death of Fidel Castro. Office of the President of Ireland (2016-11-26). Alirita 2016-11-27.
  66. "President responds to criticism of Castro remarks", RTÉ.ie, 2016-11-27. Kontrolita 2016-11-27.
  67. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj . Twitter.
  68. http://gds.it/2016/11/26/morte-fidel-castro-mattarella-protagonista-della-vita-del-mondo_595466/
  69. "Gentiloni: con morte Castro si chiude pagina grande e drammatica", ASKA News. (itale)
  70. Igor Dodon (26 November 2016). Alirita 27 November 2016.
  71. "Rutte: Castro was markant gezicht 20ste eeuw", AD, 26 November 2016
  72. Former president of Cuba Fidel Castro dies aged 90. Daily Mail.
  73. Ŝablona eraro: la argumento titolo estas bezonata.
  74. "'Among the Great who change world': Politicians about Fidel's contribution to history", 26 November 2016. Kontrolita 26 November 2016.
  75. Телеграм саучешћа поводом смрти председника Републике Кубе Фидела Кастра (Serbian) (26 November 2016). Alirita 27 November 2016.
  76. Fico vyjadril sústrasť Kube (Slovak). Pravda.sk. Alirita 2016-11-26.
  77. "Pahor sends condolences on Fidel Castro's death", Slovenian Press Agency, November 26, 2016. Kontrolita November 27, 2016.
  78. Rajoy: “Spain is especially united in grief with Cuba over the loss of a great historical figure”. Think Spain. Arkivita el la originalo je 2016-11-27. Alirita 2016-12-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-27. Alirita 2016-12-24.
  79. Vaughan, Liam, "Xi, Putin Lead Tributes as Trump Tweets ‘Fidel Castro is Dead!’", Bloomberg L.P., 2016-11-26. Kontrolita 2016-11-27.
  80. http://www.tdg.ch/suisse/didier-burkhalter-exprime-condoleances/story/25029181
  81. Ukraine will always remember Castro's support in treating Chornobyl children - Poroshenko (26 November 2016). Alirita 27 November 2016.
  82. Fidel Castro: a 90 year Cuban legacy (2016-11-27). Alirita 2016-11-27.
  83. http://www.theaustralian.com.au/news/latest-news/dont-celebrate-castro-legacy-abbott/news-story/448365b4dfb99b613509bd653a996f22
  84. PM O’Neill passes Nation’s Condolences to Cuba’s Castro Family. EMTV. Arkivita el la originalo je 2016-11-26. Alirita 2016-12-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-11-26. Alirita 2016-12-24.
  85. Cuban exiles pour onto Miami streets to celebrate Fidel Castro's death. Miami Herald (26 November 2016). Alirita 26 November 2016.
  86. Bay Area reacts to news of Fidel Castro’s death. The Mercury News.
  87. Fidel Castro: Jose Canseco & More Reflect On Former Cuban President’s Shocking Death. Hollywood Life (2016-11-26).
  88. Camila Cabello, Residente & More Artists React to Fidel Castro's Death. Billboard (2016-11-26).