1-a de junio
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
junio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 |
junio | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
aranĝo de 2024 tagoj |
La 1-a de junio estas la 152-a tago de la jaro (la 153-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 213 tagoj restas.
Je la 1-a de junio okazis, interalie:
Eventoj
- 193: Romia imperiestro Didio Juliano estis murdita de pretorianoj
- 1215: Ĝingis-Ĥano konkeris kaj bruligis Pekinon kun 350 mil loĝantoj
- 1235: Pollando: Gubin iĝis urbo
- 1252: Alfonso la 10-a iĝis reĝo de Kastilio kaj Leono
- 1346: En Supra Luzacio kreiĝis Sesurbaro
- 1479: Universitato de Kopenhago fondiĝis
- 1485: Hungara reĝo Matiaso la 1-a konkeris Vienon, kie translokiĝis
- 1533: Anne Boleyn, nova edzino de Henriko la 8-a kroniĝis kiel reĝino de Anglio
- 1646: Bremeno iĝis Libera regna urbo en la Sankta Romia Imperio
- 1652: Pola-kozaka batalo de Batoh komenciĝis
- 1676: Skania Milito: venko de dana-nederlanda ŝiparo en mara batalo de Öland
- 1792: Kentukio fariĝis la 15-a ŝtato de Usono.
- 1796: Tenesio fariĝis la 16-a ŝtato de Usono.
- 1816: Nacia Banko de Aŭstrio fondiĝis
- 1831: James Clark Ross malkovris la situon de Arkta magnetpoluso.
- 1906: Finnlando enkondukis virinan balotrajton
- 1916: Unua mondmilito: Batalo de Jutlando inter germana kaj brita mararmeoj finiĝis senrezulte
- 1926: Profesoro pri kemio Ignacy Mościcki elektiĝis prezidento de Pollando.
- 1932: Pollando: Nacia parko Pieniny fondiĝis
- 1932: Franz von Papen iĝis kanceliero de Germanio
- 1938: La unua rakonto pri aventuroj de Superviro aperis
- Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
- 1940: En Zagłębie Dąbrowskie (Będzin, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec) aperis la 86-a numero de konspira gazeto "Sygnały" (Signaloj)
- Polaj Armitaj Fortoj en Okcidento ampleksis 76 146 personojn
- 1941: Pola Instituto en Budapeŝto fondis eldonan serion "Biblioteka Polska" (Pola Biblioteko); kune kun germana anekso de Kreto finiĝis Balkana kampanjo
- 1942: Germanoj komencis konstrui ekstermejon Treblinka; gestapo pafmortigis en Lublin 16 politikajn malliberulojn; provinca komandanto de Supra Silezio restarigis agadon de provizoraj policaj juĝejoj; nombro da registritaj malliberuloj en germana koncentrejo Aŭŝvico estis 23 070, en tio 10 575 judoj, 9393 poloj, 1585 germanoj, 740 ĉeĥoj kaj 777 de aliaj nacioj; nombro da loĝantaj germanoj en Varsovio atingis ĉ. 17 milojn
- En Irano komencis aperi revuo "Polak w Iranie" (Polo en Irano)
- 1943: Germanaj militistoj murdis ĉ. 200 loĝantojn de pola vilaĝo Sochy (apud Zamość) - Wehrmacht ĉirkaŭis la vilaĝon kun maŝinpafiloj, kiun aviadiloj bombadis - postrestis nur unu domo. Unu el pluregaj lokoj en Pollando la plej damaĝitaj dummilite, kiel solaj Oradour-sur-Glane (Francio), Mazinote (Italio) kaj Lidice (Ĉeĥio); germana polico murdis en Rzeszów 55 personojn, en Zemborzyce (nun Lublin) - 40, en Bodzentyn - 39, en Nieskóz (apud Ostrów Mazowiecka) - 9; en Kielce germanoj fondis du labor-koncentrejoj por judoj; taĉmentoj de Pola Enlanda Armeo, Kamparanaj Batalionoj kaj Popola Gvardio batalis apud Józefów kontraŭ germanaj unuoj masakrantaj polojn; Greiser en Varto-lando malpermesis al germanoj viziti polajn kuracistojn kaj akuŝistinojn
- 1944: Pola Armeo en Sovetunio nombris 77 932 soldatojn; al koncentrejo Ravensbrück alvenis transporto de 375 polinoj de Bjalistoko; soldatoj de Enlanda Armeo bombatencis kontraŭ garda taĉmento de SS en Varsovio - pereis 3; en Supra Silezio troviĝis 52 entreprenoj translokigitaj de Nazia Germanio
- En barata Bombay malfermiĝis pola hospitalo, kreita de monaj kaj objektaj donacoj el diversaj landoj de la mondo
- 1945: Soveta Armeo solene transdonis liberigitan Kołobrzeg al polaj regopovoj
- 1946 Plenumo de mortpuno de Ion Antonescu, estinta rumana faŝisma diktatoro de Rumanio
- 1950: Malvarma milito: Agrikultura ministerio en komunisma Pollando aperigis (mensogan) artikolon pri terpoma skarabo, kiun usonaj aviadiloj ĵetis ĉe la pola marbordo, kiu poste disvastiĝis tra la tuta lando
- 1958: Charles de Gaulle la trian fojon iĝis ĉefministro de Francio
- 1962: Samoo fariĝas sendependa de Nov-Zelando.
- 1962: Sovetunio: Ribelo de laboristoj en Novoĉerkassk, sange subpremita de la Ruĝa Armeo, komenciĝis
- 1967: Muzikalbumo Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band de The Beatles aperis
- 1972: Saddam Hussein komencis ŝtatigon de okcidentaj monopolaj nafto-firmaoj en Irako
- 1972: Germanio: en Frankfurto ĉe Majno estis arestitaj teroristoj de la Frakcio de Ruĝa Armeo - Andreas Baader kun aliaj
- 1973: Brita Honduro eknomiĝis Belizo
- 1978: La 11-a Futbala Mondpokalo komenciĝis en Argentino
- 1980: Usona informa televido CNN ekfunkciis
- 1990: Prezidentoj George H. W. Bush kaj Miĥail Gorbaĉov subskribis en Vaŝingtono interkonsenton pri ĉeso de produktado de kemiaj armiloj kaj detruo de jam ekzistantaj
- 1991: La kvara pilgrimado de la papo Johano Paŭlo la 2-a al Pollando komenciĝis
- 1998: Germanio: Eŭropa Centra Banko fondiĝis en Frankfurto ĉe Majno
- 2001: Masakro de la nepala reĝfamilio
- 2003: Akvoenergia Baraĵo Tri Gorĝoj en Ĉinio komenciĝis pleniĝi per akvo
- 2003: Pollando: Donald Tusk iĝis prezidanto de la politika partio Civitana Platformo
- 2005: Nederlandanoj forĵetis referendume la Eŭropan Konstitucion
- 2006: Lanĉo de Ubuntu 6.06 LTS, nomita Dapper Drake.
- 2009: Usona konzerno General Motors bankrotis
- 2009: Mauricio Funes iĝis prezidento de Salvadoro
- 2011: Politika partio Movado de Palikot registriĝis en Pollando
- 2011: La lasta kosma misio STS-134 de la Kosmopramo Endeavour finiĝis
Naskiĝoj
- 1563: Robert Cecil, 1-a Grafo de Salisbury, angla politikisto (m. 1612)
- 1618: Johann Franck, germana juristo kaj profeto (m. 1677)
- 1653: Georg Muffat, franca komponisto (m. 1704)
- 1744: Christian Gotthilf Salzmann, germana verkisto (m. 1811)
- 1745: Justus Friedrich Froriep, germana orientalisto kaj teologo (m. 1800)
- 1782: József Szász, hungara poeto, bibliotekisto (m. 1812)
- 1780: Carl von Clausewitz, prusa militestro (m. 1831)
- 1790: Ferdinand Raimund, aŭstra dramisto ĉeĥdevena (m. 1836)
- 1796: Sadi Carnot, franca fizikisto (m. 1832)
- 1801: Brigham Young, fondinto de la Eklezio de Jesuo Kristo de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj (m. 1877)
- 1804: Miĥail Glinka, la rusa komponisto (m. 1857)
- 1815: Otto la 1-a, la unua reĝo de Grekio (m. 1867)
- 1826: Kornélia Prielle, hungara aktorino (m 1906)
- 1844: Domokos Sylvester, hungara reformita pastro, instruisto (m. 1901)
- 1870: Attila Gerő, hungara ĵurnalisto, redaktoro, poeto (m. 1916)
- 1870: Lajos György, hungara franciskano, historiisto (m. 1945)
- 1871: Lajos Erdélyi, hungara lingvisto (m. 1932)
- 1874: Helena Zamenhof, pola esperantistino juddevena, la edzino de Felikso Zamenhof (m. 1940)
- 1878: John Masefield, angla verkisto (m. 1967)
- 1882: John Drinkwater, angla verkisto (m. 1937)
- 1883: Dezső Czigány, hungara pentristo, grafikisto (m. 1937)
- 1888: Ludwig Puff, germana seruristo kaj esperantisto (m. nekonata)
- 1889: Charles Kay Ogden, aŭtoro de la baza angla (m. 1957)
- 1891: Béla Székely, hungara ĵurnalisto (m. 1955)
- 1892: Amanullah Ĥan, la reĝo de Afganujo (m. 1960)
- 1895: Tadeusz Komorowski, pola generalo, komandanto de Pola Enlanda Armeo, ĉefministro de pola registaro en ekzilo (m. 1966)
- 1897: Vilmos Czunft, hungara kuracisto (m. 1945)
- 1906: Ernő Fodor, rumania hungara ĵurnalisto, tradukisto (m. 1977)
- 1907: Jan Patočka, ĉeĥa filozofo, kunfondinto kaj reprezentanto de Ĉarto 77 (m. 1977)
- 1910: Gyula Kállai, hungara politikisto, ĉefministro (m. 1996)
- 1915: Jan Twardowski, pola katolika pastro kaj poeto, reprezentanto de religia liriko (m. 2006)
- 1921: Sándor Tekeres, hungara kantististo (m. 1977)
- 1923: Károly Tompa, hungara inĝeniero pri arbarkulturado (m. 2002)
- 1926: Marilyn Monroe, usona aktorino (m. 1967)
- 1926: Lukács Patrubány, hungara lingvisto, armenologo (n. 1861)
- 1928: Péter Veress, hungara ministro pri ekstera komerco
- 1929: Dániel Veress, hungara literaturhistoriisto, dramverkisto (m. 2002)
- 1930: Pál Baróti, hungara ĵurnalisto, kriktikisto (m. 1981)
- 1937: Morgan Freeman, usona aktoro kaj reĝisoro
- 1938: József Essig, hungara redaktoro, kameristo, fotisto
- 1955: Chiyonofuji Mitsugu, japana sumoisto
- 1955: Emese Zsigmond, rumania hungara redaktorino
- 1958: Nambaryn Enĥbajar, ĉefministro kaj prezidento de Mongolio
- 1963: Krzysztof Jackowski, pola klarvidanto
- 1966: Zsolt Siklódi, rumania hungara grafikisto
- 1968: Jason Donovan, aŭstralia kantisto kaj aktoro
- 1969: Mónika Pădureț, rumania hungara ceramikistino
- 1973: Heidi Klum, germana manekeno
- 1974: Alanis Morissette, kanada kantisto
- 1985: Attila László, hungara aktoro
Mortoj
- -195: Liu Bang, fondinto de la ĉina Dinastio Han (n. -247)
- 193: Didio Juliano, senatano kaj imperiestro de Romio, murdita (n. 133)
- 1307: Dolĉino, itala franciskano, estro de kamparana ribelo, ekzekutita (n. ĉ. 1250)
- 1310: Margareta Porete, franca begina mistikulino kaj verkistino, ekskomunikita kaj brulŝtiparita (n. ĉ. 1260)
- 1434: Ladislao la 2-a, grandduko de Litovio kaj reĝo de Pollando, aŭtoro, kun sia kuzo Vytautas, de la fama venka batalo de Grunwald kontraŭ la ordeno de germanaj kavaliroj (n. 1351)
- 1616: Tokugawa Ieyasu, ŝoguno de Japanio (n. 1543)
- 1639: Melchior Franck, germana komponisto (n. ĉ. 1580)
- 1804: František Herzan von Harras, ĉeĥa kanoniko kaj kardinalo en servo de Habsburgoj (n. 1735)
- 1815: James Gillray, brita karikaturisto kaj gravuristo (n. 1757)
- 1830: Svaminarajan, barata guruo viŝnuisma (n. 1781)
- 1841: Nicolas Appert, franca inventisto, la patro de sterilvakuigo (n. 1749)
- 1846: Gregorio la 16-a, monaĥo kaj papo (n. 1765)
- 1868: James Buchanan, prezidento de Usono 1857-61 (n. 1791)
- 1905: Jakab Kandra, hungara historiisto (n. 1843)
- 1935: Arthur Arz, aŭstra-hungara generalkolonelo (n. 1857)
- 1938: Ödön von Horváth, aŭstra verkisto (n. 1901)
- 1942: Vladislav Vančura, ĉeĥa verkisto kaj filmreĝisoro, murdita (n. 1891)
- 1946: Ion Antonescu, rumana militisto kaj ĉefministro, ekzekutita (n. 1882)
- 1952: John Dewey, usona filozofo kaj pedagogia reformisto (n. 1859)
- 1954: Ferenc Göndör, hungara ĵurnalisto, redaktoro (n. 1885)
- 1954: János Mester, hungara filozofo, papa prelato (n. 1879)
- 1954: Martin Andersen Nexø, dana verkisto (n. 1869)
- 1960: Paula Hitler, fratino de Adolf Hitler (n. 1896)
- 1961: Louis-Ferdinand Céline, franca kuracisto kaj verkisto, aŭtoro de la romano Vojaĝo ĝis noktofino (n. 1894)
- 1968: Helen Keller, blinda kaj surda usona verkistino, esperantigata (n. 1880)
- 1970: Giuseppe Ungaretti, itala poeto (n. 1888)
- 1983: Anna Seghers, juddevena germana aŭtorino (n. 1900)
- 1983: Karolo de Belgio, regento de Belgio (n. 1903)
- 1984: Edit Kunovits-Schranz, rumania hungara scenejdekoraciistino, kostumistino (n. 1922)
- 1991: Stan Getz, usona ĵazmuzikisto (n. 1927)
- 1993: Laura Mándy, rumania hungara pentristino (n. 1904)
- 1995: György Angyalossy, rumania hungara pentristo, grafikisto (n. 1934)
- 1999: Christopher Cockerell, angla inĝeniero kaj inventisto (n. 1910)
- 2001: Reĝo Birendra, reĝo de Nepalo, murdita (n. 1945)
- 2004: Michał Gryziński, pola nuklea fizikisto specialiĝanta pri fiziko de plasmo (n. 1930)
- 2015: Jacques Parizeau, kanada ekonomikisto, kebekia politikisto (n. 1930)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Nacia tago en Samoo, National Day, tago de la sendependiĝo (1962)
- Romkatolika Kalendaro:
- Memoro de Sankta Justino Martiro, la kristana martiro kaj apologiisto
- Paŭla Romana (katolika sanktulino)
- Palaŭo - La Tago de Prezidento
- Mongolio - La Tago de Infano kaj Patrino
Tagoj de semajno
La 1-a de junio estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
- Lundo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
- Mardo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Merkredo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Vendredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
- Sabato en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097.